برای نخستین‌بار: پرنده‌ای دورگه از دو گونه با ۷ میلیون سال فاصله تکاملی ثبت شد

به گزارش پارسینه و به نقل از scitechdaily، این مورد یکی از نخستین نمونه‌های شناخته‌شده‌ای است که در آن تغییرات اقلیمی باعث هم‌پوشانی زیستگاه دو گونه متفاوت شده و منجر به تولد یک دورگه جدید در طبیعت شده است.

 تغییرات اقلیمی، والدین غیرمنتظره را به هم رساند

زیست‌شناسان دانشگاه تگزاس در آستین موفق به ثبت یک پرنده غیرمعمول شدند که به نظر می‌رسد حاصل جفت‌گیری یک جی‌سبز و یک جی‌آبی باشد. آن‌ها معتقدند این ممکن است نخستین مورد شناخته‌شده از یک جانور مهره‌دار باشد که به دلیل گسترش هم‌زمان زیستگاه دو گونه – تحت تأثیر تغییرات اقلیمی – به وجود آمده است. این دو گونه حدود ۷ میلیون سال از نظر تکاملی از هم فاصله دارند و تا چند دهه پیش زیستگاه‌هایشان هیچ‌گاه هم‌پوشانی نداشت.

برایان استوکس، دانشجوی دکتری بوم‌شناسی، تکامل و رفتار در دانشگاه تگزاس و نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید: «فکر می‌کنیم این نخستین مهره‌داری باشد که به دلیل گسترش هم‌زمان زیستگاه دو گونه – حداقل تا حدی تحت تأثیر تغییرات اقلیمی – دورگه شده است.»

او اشاره می‌کند که بیشتر موارد دورگه‌سازی مهره‌داران پیش‌تر به دخالت انسان مربوط بوده‌اند، مانند معرفی گونه‌های مهاجم یا ورود یک گونه به قلمرو گونه دیگر (مانند خرس قطبی و گریزلی). اما در این مورد، هر دو گونه به‌طور طبیعی و هم‌زمان با تغییرات اقلیمی، زیستگاه خود را گسترش داده‌اند و فرصت جفت‌گیری فراهم شده است.

 ظهور یک دورگه نادر در تگزاس

در دهه ۱۹۵۰، جی‌سبز که پرنده‌ای گرمسیری بومی آمریکای مرکزی است، تنها تا جنوب تگزاس از مکزیک نفوذ کرده بود. جی‌آبی که در شرق ایالات متحده رایج است، فقط تا هیوستون پیش رفته بود. برخورد میان این دو گونه تقریباً غیرممکن بود. اما در دهه‌های بعد، جی‌سبز به‌تدریج به سمت شمال و جی‌آبی به سمت غرب گسترش یافتند و اکنون زیستگاه‌هایشان در منطقه سن‌آنتونیو هم‌پوشانی دارد.

استوکس که در حال مطالعه جی‌سبزها در تگزاس بود، برای یافتن محل‌های مناسب تحقیق، پست‌های پرنده‌نگری در شبکه‌های اجتماعی را بررسی می‌کرد. یک روز، با عکس تار و مبهمی از پرنده‌ای آبی با نقاب سیاه و سینه سفید مواجه شد که توسط زنی در حومه شمال شرقی سن‌آنتونیو منتشر شده بود. پرنده شباهت‌هایی به جی‌آبی داشت اما تفاوت‌هایی نیز دیده می‌شد. استوکس دعوت زن را پذیرفت و به حیاط خانه‌اش رفت تا پرنده را از نزدیک ببیند.

گرفتار در تور؛ یک کشف علمی

استوکس می‌گوید: «روز اول تلاش کردیم آن را بگیریم، اما همکاری نمی‌کرد. روز دوم خوش‌شانس بودیم.»

پرنده در تور مه‌گیر گرفتار شد – تور مستطیلی از نخ‌های نایلونی سیاه که بین دو میله کشیده می‌شود و پرنده در حال پرواز به‌راحتی آن را نمی‌بیند. استوکس ده‌ها پرنده دیگر را گرفت و آزاد کرد تا اینکه بالاخره پرنده مورد نظرش وارد تور شد.

ناپدید شدن و بازگشت پس از چند سال

استوکس نمونه خون پرنده را گرفت، حلقه‌ای به پایش بست تا در آینده بتواند آن را شناسایی کند، و سپس آزادش کرد. جالب اینکه پرنده چند سال ناپدید شد و در ژوئن ۲۰۲۵ دوباره به حیاط همان زن بازگشت. مشخص نیست چه چیزی آن حیاط را خاص کرده بود.

او می‌گوید: «نمی‌دانم چه چیزی باعث شد، اما انگار کاملاً تصادفی بود. اگر دو خانه آن‌طرف‌تر رفته بود، احتمالاً هیچ‌وقت گزارش نمی‌شد.»

 تأیید والدین دورگه

بر اساس تحلیل استوکس و استاد راهنمایش، تیم کیت، استاد زیست‌شناسی تلفیقی، که در نشریه *Ecology and Evolution* منتشر شده، این پرنده یک نر دورگه حاصل از مادر جی‌سبز و پدر جی‌آبی است. این شباهت زیادی به پرنده‌ای دارد که در دهه ۱۹۷۰ در شرایط اسارت از جفت‌گیری همین دو گونه به‌وجود آمد و اکنون به‌صورت تاکسیدرمی‌شده در موزه علوم و تاریخ فورت ورث نگهداری می‌شود.

استوکس می‌گوید: «دورگه‌سازی احتمالاً در طبیعت بسیار رایج‌تر از آن چیزی است که پژوهشگران می‌دانند، چون گزارش‌دادن این موارد بسیار دشوار است. و احتمالاً در بسیاری از گونه‌ها ممکن است، اما چون از نظر جغرافیایی از هم جدا هستند، فرصت جفت‌گیری پیدا نمی‌کنند.»

نام‌گذاری؛ پرنده‌ای بی‌نام

پژوهشگران برای این پرنده دورگه نامی انتخاب نکردند، اما سایر دورگه‌های طبیعی نام‌های غیررسمی دریافت کرده‌اند؛ مانند «خرس گریز-قطبی» (grolar bear) برای دورگه خرس قطبی و گریزلی، «گرگ‌کایوت» (coywolf) برای دورگه گرگ و کایوت، و «نارلوگا» (narluga) برای دورگه نهنگ ناروال و نهنگ سفید.