هجرتی بی‌بازگشت؛ روایت سفر حضرت معصومه(س) از مدینه تا قم

باشگاه خبرنگاران جوان– از شهادت حضرت موسی بن جعفر (ع) و پس از عزیمت امام رضا (ع) به خراسان، حضرت فاطمه معصومه (س) دلتنگ برادر بوده، اما لحظه‌ای ولایت مداری را کنار نگذاشته و حرفی از دوری عنوان نکردند.

در نهایت نامه ولی و امام زمانش ایشان را راهی سرزمین ایران کرد تا هزاران فرسخ را برای لبیک به امر ولی پشت سر بگذارد.

به نوشته حجت‌الاسلام رسول چگینی، پژوهشگر بنیاد بین المللی امامت، در سال ۲۰۰ قمری زمانی که یگانه برادر حضرت معصومه (س) به اجبار مأمون مجبور به هجرت به مرو شدند، حضرت حدود یک سال به دور از برادر خود در مدینه زندگی کردند.

مأمون عباسی در سال ۲۰۱ قمری امام رضا (ع) را به عنوان ولیعهد خود تعیین نمود و در این هنگام آن حضرت برای بستگان خود در مدینه و خصوص برای حضرت معصومه (س) نامه‌ای نوشت و آنها را به مرو دعوت نمود.

حضرت معصومه (س) به مجرد خواندن نامه امام (ع) برای دیدار برادر عازم مرو شده و با گروه بسیاری از امام‌زادگان و بستگان به سوی مرو حرکت کردند.

پس از آنکه حضرت معصومه (س) و همراهان ایشان به ساوه رسیدند، ماموران حکومتی با آنها درگیر شدند و همه برادران و برادرزادگان حضرت به شهادت رسیدند.

به عقیده برخی از مورخان، امامزادگانی، چون سید اسحاق، سید ابوالرضا و سیدعلی اصغر در ساوه و هارون بن موسی الکاظم (ع) در اطراف ساوه، جزء همراهان حضرت معصومه (س) بودند که به دستور مأمون به شهادت رسیدند.

درخواست حضرت معصومه (س) برای انتقال ایشان به قم

در همین زمان حضرت معصومه (س) بیمار شد و از خادمش پرسید: از اینجا تا قم چقدر فاصله است؟ خادم عرض کرد: ۱۰ فرسخ و حضرت فرمود: مرا از اینجا به قم منتقل کن.

برخی از محققان معتقدند که حضرت معصومه (س) در ساوه، مسموم شد و سپس با حالت بیماری وارد قم شد و پس از مدت کوتاهی به شهادت رسید و برخی، بیماری حضرت را در اثر غم و اندوه دانسته‌اند: «وقتی حضرت معصومه بدن‌های پاره پاره برادران و برادرزادگان خویش را که ۲۳ نفر بودند را دید، به شدت غمگین گشت و در اثر آن بیمار شد».

اگر وفات حضرت معصومه (س) بر اثر مسمومیت واقع شده باشد، عنوان شهید بر ایشان اطلاق می‌شود؛ چه اینکه این اتفاق برای بیشتر امامان از اهل بیت (ع) نیز اتفاق افتاده و ایشان را شهید خطاب می‌کنیم مانند برادر بزرگوار ایشان امام رضا (ع) که به زهر مأمون عباسی به شهادت رسیدند.

حتی اگر وفات ایشان بر اثر بیماری روی داده باشد، در این صورت نیز اطلاق شهید بر ایشان صحیح است؛ زیرا این بیماری پس از مواجهه با جنایاتی که عمّال حکومت عباسی بر سر خانواده و نزدیکان ایشان روا داشتند، واقع شده است و بنابراین، وفات ایشان به مرگ طبیعی نبوده است.

شیعیان با شفاعت بانوی کرامت به بهشت می‌روند

در اهمیت زیارت کریمه اهل بیت (س) نقل شده است که امام صادق (ع) فرمودند: «تمام شیعیان به شفاعت حضرت معصومه (س) وارد بهشت می‌شوند.»

محمد تقی شوشتری از علمای علم رجال نسبت به مقام و جایگاه حضرت بیان می‌کند: «در میان فرزندان امام کاظم (ع) پس از امام رضا (ع) فردی هم‌پای حضرت معصومه (س) نیست. همچنین شیخ عباس قمی این بانو را برترینِ دختران موسی بن جعفر (ع) دانسته است.

آیت الله حسین نوری همدانی، از مراجع تقلید شیعیان در خصوص جایگاه حضرت فاطمه معصومه (س) در سخنانی تاکید کرد: بسیاری سوالات می‌رسید به حضرت معصومه (س) و به دلیل اینکه ایشان از نظر علم فقاهت در سطح بالایی بودند به این سوالات به خوبی پاسخ می‌دادند، در یکی از سفر‌ها مردمی از شیعیان به مدینه آمدند که سوالات زیادی داشتند تا نزد امام موسی کاظم (ع) وقتی در زندان نبودند بروند و جواب بگیرند، اما امام در مسافرت بودند، لذا حضرت فاطمه معصومه (س) پاسخ این سوالات شیعیان را در آن روز دادند و این شیعیان در حال برگشت بودند که در بین راه امام موسی کاظم (ع) را دیدند و امام پس از دیدن پاسخ‌های حضرت معصومه (س) سه بار فرمودند «فدا‌ها ابوها» یعنی پدرش به فدایش، دقیقاً همان کلامی که پیامبر اسلام (ص) در خصوص حضرت فاطمه زهرا (س) فرمودند امام هفتم (ع) در خصوص حضرت فاطمه معصومه (س) فرمودند.

این مرجع تقلید شیعیان افزود: مقام حضرت فاطمه معصومه (س) بسیار بسیار بالا است، در روایت‌های شیعه بعد از ۱۴ معصوم هیچ تاکیدی به اندازه تاکید بر زیارت حضرت معصومه (س) وجود ندارد و مردم بسیار زیاد به این زیارت ترغیب شدند.

وی اذعان داشت: امام صادق (ع) می‌فرمایند کسی که فاطمه معصومه (س) را از روی معرفت زیارت کند بهشت بر او واجب می‌شود، امام رضا (ع) نیز فرمودند کسی که خواهر من را زیارت کند بهشت بر او واجب می‌شود، همچنین امام جواد (ع) در جایی فرمودند که هرکسی عمه من در قم را زیارت کند بهشت بر او واجب می‌گردد.

طیبه ربانی، استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌و‌گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه سخن گفتن در مورد بانویی با دارا بودن شأن ولایت سخت است، اظهار داشت: از جهات مختلف حضرت معصومه (س) با مادرشان حضرت زهرا (س) شباهت دارند که درواقع نام ایشان فاطمه و هم نام حضرت زهرا (س) هستند و همان سخنی که پیامبر (ص) درباره دخترشان فرمودند «فدا‌ها ابوها» امام هفتم (ع) هم برای حضرت معصومه (س) به کار بردند و کریمه اهل بیت بعد از حضرت زهرا (س) بهترین و گسترده‌ترین شفاعت را در عالم قیامت خواهند داد، همان طوری که مادرشان فدایی ولایت شدند ایشان نیز فدایی ولایت هستند.

بزرگان دین توجه ویژه‌ای به کریمه اهل‌بیت (س) داشتند

وی تصریح کرد: آیات عظام و بزرگان توجه ویژه‌ای به بانوی کریمه اهل بیت (س) داشتند تا آیت الله بهجت (ره) می‌فرمودند «درب معنوی حرم امام رضا (ع) از قم باز می‌شود و همواره بین قم و مشهد حواله‌هایی در حرکت است» و ایشان با وجود کهولت سنشان مقید بودند هر روز به زیارت حضرت بیایند و وقتی از آیت الله جوادی آملی پرسیدند چه احساسی در قم دارید؟ فرمودند زندگی در کنار حضرت زندگی در کنار نور است.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه وجود حضرت را نمایانگر جایگاه والای زن در اسلام دانست در این باره گفت: با توجه به بالا بودن شأن حضرت در اسلام و عنایت مسلمانان و علما به این مرقد ایشان، می‌توان گفت زن و مرد در درک مقامات معنوی همسان هستند و افراد زیادی که به حرم مشرف شدند با وجود اینکه غیرمسلمانان بودند نیز شفا گرفتند و کرامات حضرت در دفتر کرامات حرم ثبت شده لذا ما وظیفه داریم توجه خودمان را به حضرت تعمق ببخشیم و معرفت خودمان را نسبت به ایشان بالا ببریم.

منبع: مهر