پزشکی قانونی: متادون پیشتاز علل مرگ در مسمومیت‌های دارویی است / مصرف همزمان الکل و متادون موجب وقفه تنفسی، وقفه در عملکرد سیستم اعصاب مرکزی و مرگ می‌شود

ایرنا: رئیس گروه کنترل و تضمین کیفیت آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی کشور با تأکید بر اینکه متادون باید طبق قوانین و دستورالعمل‌های خاص مصرف شود، گفت: در سال‌های اخیر و بر اساس ارجاعات صورت گرفته به پزشکی قانونی، متادون پیشتاز علل مرگ در مسمومیت های دارویی بوده است.

 مریم اخگری روز یکشنبه افزود: داروهای متادون و ترامادول که به صورت صنعتی تولید می شوند هرچند در بازار دارویی مواردی از مصرف مجاز دارند اما بعضی افراد این داروها را مورد سوءمصرف قرار می‌دهند و با عوارض خطرناکی از جمله مرگ مواجه می‌شوند.

وی تصریح کرد: موارد مجاز مصرف متادون در ترک اعتیاد و با عنوان جایگزینی برای درمان اعتیاد است که باید تحت نظر پزشک با میزان و مقدار مشخص مورد استفاده قرار گیرد. ترامادول نیز مسکن مخدر برای تسکین دردهای متوسط تا قوی آن هم با دستور و تجویز پزشک است و هر دوی این داروها در صورت هرگونه استفاده خارج از دستور و تجویز پزشک عوارضی همچون مرگ را به دنبال خواهد داشت.

جوانان بیشترین قربانیان سوءمصرف داروهای مخدر

اخگری با اشاره به اینکه جوانان بیشترین قربانیان سوءمصرف داروهای مخدر هستند، اظهار کرد: متاسفانه برخی جوانان به دلیل ناآگاهی و آشنا نبودن با عوارض و خطرات این داروها، به توصیه دوستان خود و یا تحت تأثیر تبلیغات شبکه‌های اجتماعی به تهیه و مصرف داروهای مخدر اقدام می‌کنند در حالیکه این داروها از جمله داروهای تحت کنترل هستند و فروش آنها بدون مجوز ممنوع است.

رئیس گروه کنترل و تضمین کیفیت آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی کشور خاطرنشان کرد: این داروها در اختیار داروخانه‌هایی خاص قرار دارد که تنها با ارائه نسخه معتبر پزشک در اختیار بیمار نیازمند قرار می‌گیرد اما برخی از داروخانه‌ها این داروها را بدون نسخه در اختیار جوانان قرار می‌دهند و آنان نیز از سر بی‌اطلاعی داروها را مورد استفاده قرار می‌دهند.

عضو هیات علمی سازمان پزشکی قانونی با تأکید بر اینکه همراه داشتن داروهای مخدر و نقل و انتقال آن نیز جرم محسوب می‌شود، افزود: عوارض و خطرات مصرف داروهای مخدر بدون تجویز پزشک به حدی است که حتی همراه داشتن این داروها نیز جرم تلقی می‌شود و فرد اجازه جابه‌جایی و نقل و انتقال آن را ندارد.

عملکرد متادون در بدن مانند مواد مخدر است

رئیس گروه کنترل و تضمین کیفیت آزمایشگاه های سازمان پزشکی قانونی تأکید کرد: متادون دارویی بسیار قوی و عملکرد آن در بدن مانند مواد مخدر است که اگر کنترل نشده مورد استفاده قرار گیرد، عوارض جبران ناپذیری خواهد داشت.

وی با اشاره به برخی پرونده‌های ارجاعی به پزشکی قانونی در موارد مرگ مشکوک، گفت: در پرونده فردی جوان در محدوده سنی ۲۰ تا ۳۰ سال با مرگ مشکوک به پزشکی قانونی ارجاع شد. این فرد بدون هیچ سابقه بیماری شب خوابیده و صبح توسط بستگان فوت شده در بستر پیدا شده بود.

اخگری ادامه داد: آزمایش‌های انجام شده در مورد این متوفی وجود متادون در بدن او را تأیید کرد، بررسی‌ها نشان داد که متوفی شب گذشته در یک میهمانی شرکت و اقدام به مصرف مشروبات الکلی کرده که به صورت دستی متادون به آن اضافه شده بود.

به گفته وی، مصرف همزمان الکل و متادون اثر هم‌افزایی دارد ضمن آنکه این دو عامل موجب تضعیف دستگاه اعصاب مرکزی می‌شود و اگر با هم مورد استفاده قرار گیرند، موجب وقفه تنفسی، وقفه در عملکرد سیستم اعصاب مرکزی و مرگ می‌شوند.

برخی داروهای ترک اعتیاد غیرمجاز حاوی مقادیر سمی متادون و ترامادول هستند

رئیس گروه کنترل و تضمین کیفیت آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی با تأکید بر اینکه داروها باید از مبادی رسمی و مجاز تهیه شوند، گفت: طبق بررسی‌های این سازمان، برخی داروهای غیرمجاز ترک اعتیاد و قرص‌های دست‌ساز حاوی مقادیر سمی متادون و ترامادول و دیفنوکسیلات هستند و از آنجا که این داروها دست سازند هیچگونه نظارتی بر روند ساخت آن ها صورت نمی گیرد و ترکیباتشان نیز مشخص نیست.

به گفته وی، این داروها از سوی افراد سودجو یا برخی عطاری ها به عنوان داروی ترک اعتیاد و … در اختیار جوانان قرار داده می‌شود و مقدار داروهای مخدر استفاده شده در این ترکیبات بسیار بالاتر از مقدار درمانی آن است به همین دلیل فرد پس از مصرف با خطر مرگ مواجه خواهد شد.

عضو هیات علمی سازمان پزشکی قانونی با اشاره به اینکه مواردی از مرگ مشکوک فرد بدون داشتن هیچگونه سابقه بیماری و حتی با سلامت کامل جسمی به پزشکی قانونی ارجاع شده است، گفت: در بسیاری از موارد مرگ این افراد به دلیل استفاده از همین ترکیبات سمی و داروهای تقلبی با ترکیبات نامشخص اتفاق افتاده است.

مشخص نبودن ترکیبات دارو، نشانه تقلبی بودن آن است

اخگری با تأکید بر اینکه اجزای داروها باید به طور دقیق روی برچسب متصل به ظرف دارو درج شده باشد، افزود: بر اساس پروتکل‌های سازمان جهانی بهداشت یکی از نشانه‌های تقلبی بودن داروها مشخص نبودن ترکیبات آن است. همه داروهای دست ساز که فاقد برچسب نشاندهنده اجزا و مواد موثره دارویی بوده یا محتویات مواد موثره موجود در فراورده با برچسب الصاقی همخوانی ندارد چنین وضعیتی دارند و تقلبی محسوب می شوند.

رئیس گروه کنترل و تضمین کیفیت آزمایشگاه های سازمان پزشکی قانونی ادامه داد: در کپسول‌های دست ساز که توسط افراد سودجو تهیه می شود، داروهای مخدر به شکل پودر شده با مقادیری از مواد گیاهی مثل آویشن، جعفری و … مخلوط و به عنوان داوری گیاهی در اختیار متقاضیان قرار داده می‌شود در حالی که همین داروی به ظاهر گیاهی دارای مقادیر خطرناک از داروهای مخدر و سمی است که می‌تواند منجر به مرگ افراد شود.

مرگ کودک با مصرف شربت متادون

اخگری به پرونده دیگری در پزشکی قانونی اشاره کرد و گفت: در پرونده‌ای شاهد مرگ یک کودک به دلیل مصرف متادون بودیم. در این پرونده پدر خانواده معتاد به تریاک بود و برای ترک اعتیاد شربت متادون مصرف می کرد. او شربت را از بسته اصلی خود خارج و به شیشه ماءالشعیر منتقل کرده بود و متاسفانه فرزند او به اشتباه متادون را که اتفاقاً طعم شیرینی هم دارد، مصرف کرده و دچار مسمومیت و مرگ شد.

وی با تأکید بر لزوم مراقبت جدی از کودکان برای پیشگیری از چنین اتفاقاتی، تصریح کرد: خانواده ها به هیچ وجه داروها را از بسته‌های اصلی آن خارج نکنند و هر شکلی از دارو شامل قرص، شربت و … را دور از دسترس کودکان قرار دهند چرا که بسیاری از داروها ظاهر جذاب و یا طعم شیرین دارند و ممکن است کودکان این داروها را استفاده کرده و دچار عارضه شوند.

رئیس گروه کنترل و تضمین کیفیت آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی با هشدار جدی به خانواده‌ها و جوانان خاطرنشان کرد: افراد حتماً داروهای مورد نیاز خود را از مبادی رسمی و مجاز مانند داروخانه‌ها تهیه کنند زیرا تهیه دارو از افراد سودجو بدون مشخص بودن ترکیبات و نداشتن استانداردهای لازم منجر به مسمومیت و مرگ افراد خواهد شد همچنین پیش از مصرف هر دارو در مورد مصرف و عوارض آن از افراد مطلع پرس‌وجو کنند.