آیا دویدن روی چهار دست‌و‌پا باعث تناسب اندام می‌شود؟

در یک روند تازه‌ی اینترنتی، کاربران شبکه‌های اجتماعی در حال «چهار دست‌و‌پا رفتن» و پرش و خزیدن روی زمین‌اند و از خود ویدیو می‌گیرند  و این ویدیوها به‌سرعت وایرال می‌شوند.

به گزارش انتخاب و به نقل از  sciencealert؛  این تمرین را «کوادروبیکس» (Quadrobics) می‌نامند، و تماشای آن واقعاً جالب است.طرفداران کوادروبیکس ادعا می‌کنند این حرکات به تناسب اندام، افزایش قدرت، انعطاف‌پذیری و حتی رشد روحی کمک می‌کند؛ چرا که فرصتی است برای بازگشت به طبیعت و «خودِ غریزیِ» انسان.

واژه‌ای برگرفته از «چهار» و «ورزش هوازی»

واژه‌ی «کوادروبیکس» از ترکیب دو واژه‌ی لاتین quattuor (به معنی «چهار») و aerobics (ورزشی ریتمیک و تکراری که از گروه‌های بزرگ عضلات بدن استفاده می‌کند، مانند دویدن) ساخته شده است.

اما سؤال اینجاست: آیا این نوع تمرین واقعاً برای بدن مفید است؟ یا فقط یک مدِ گذراست که قربانی اقتصاد توجه در فضای مجازی شده؟ یا شاید کمی از هر دو؟

از رکورد جهانی تا خرده‌فرهنگ «تِریان»‌ها

کوادروبیکس نخستین بار در سال ۲۰۰۸ شهرت یافت؛ زمانی که «کنیچی ایتو»، دونده‌ی ژاپنی، با دویدن صد متر روی چهار دست‌و‌پا وارد کتاب رکوردهای گینس شد.

از آن زمان، رکوردها یکی پس از دیگری شکسته‌اند. در سال ۲۰۲۲، «کالین مک‌کلور» آمریکایی زمان ۱۵٫۶۶ ثانیه را ثبت کرد، و در سال ۲۰۲۵، دونده‌ی ژاپنی «ریوسِی یونه» رکورد را با زمان خیره‌کننده‌ی ۱۴٫۵۵ ثانیه شکست.

یونه گفته است که از کودکی حرکات حیوانات را مطالعه می‌کرده و با تقلید از سگ‌ها، گربه‌ها و میمون‌ها روش خاص خود را برای دویدن روی چهار اندام کامل کرده است.

اخیراً کاربران زیادی، به‌ویژه نوجوانان، ویدیوهای مربوط به تمرین کوادروبیکس را در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند.

در کشورهایی مانند روسیه، حتی خرده‌فرهنگ‌هایی از «کوادروبِرها» (Quadrovers) شکل گرفته‌اند؛ گروه‌هایی که کوادروبیکس را با پوشش‌های نمایشی ترکیب می‌کنند و در طبیعت با ماسک یا دمِ حیوانات می‌خزند.

بخش بزرگی از محتوای آنلاین این جنبش از جامعه‌ی «تِریان‌ها» می‌آید؛ افرادی — اغلب کودکان یا نوجوانان — که خود را دروناً با یک حیوان خاص همانند می‌دانند.

البته همه‌ی تِریان‌ها کوادروبیکس انجام نمی‌دهند، اما کسانی که انجام می‌دهند می‌گویند این حرکات برایشان بیان فیزیکیِ هویت حیوانی‌شان است.

تِریان‌ها گاهی با جامعه‌ی «فری‌ها» (Furries) اشتباه گرفته می‌شوند، اما تفاوت مهمی وجود دارد:
تِریان‌ها خود را حیوان می‌دانند، در حالی که فری‌ها صرفاً به شخصیت‌های حیوانی انسان‌نما علاقه‌مندند.

فری‌ها معمولاً آواتارهایی به نام «فور‌سونا» (Fursona) می‌سازند و در رویدادهایی با لباس‌های «فرسوت» شرکت می‌کنند.

در روسیه و برخی کشورهای شوروی سابق، دیدن جوانانی که با ماسک و دُم روباه در خیابان می‌خزند، نگرانی و حتی هراس اخلاقی برخی سیاستمداران و روحانیون را برانگیخته است.

در ازبکستان، وزارت کشور در سال گذشته به والدین هشدار داد که اگر فرزندانشان در کوادروبیکس شرکت کنند، این رفتار می‌تواند به‌عنوان غفلت والدین تلقی شود.
همچنین «ویاچسلاو وولودین»، یکی از سیاستمداران روس، این پدیده را «پروژه‌ای برای ازانسان‌زدایی جوانان» و نتیجه‌ی نفوذ فرهنگی غرب دانست.

تناسب اندام یا نمایش؟

با وجود این حواشی، کوادروبیکس در اصل بر حرکت بدن تمرکز دارد، نه بر نقش‌پوشی یا هویت‌سازی.

این روند بخشی از موج جدیدی از «سلامت غریزی» یا «بازگشت به اصل» است — همانند رژیم پالئو، حمام یخ یا رژیم گوشت خام معروف به «لیور کینگ».
هدف مشترک همه‌ی این‌ها: بازگشت به طبیعت و در عین حال، نمایش عملکرد بدنی.

حتی رسانه‌های سلامت معتبر هم کم‌کم به این پدیده توجه نشان داده‌اند و درباره‌ی مزایای احتمالی آن برای عضلات اصلی بدن و هماهنگی حرکتی نوشته‌اند.

طرفداران این تمرین، حرکاتی مانند «خزیدن خرسی»، «راه‌رفتن پلنگی»، «پرش» و «تعادل» را تمرین می‌کنند — هرچند این حرکات در سال‌های گذشته به‌عنوان تمرین گرم‌کردن یا تحرک مفاصل نیز شناخته شده بودند.

برخی تمرین‌کنندگان از افزایش آمادگی جسمانی و کاهش وزن پس از انجام منظم کوادروبیکس خبر داده‌اند.

شواهد علمی محدودی هم وجود دارد که نشان می‌دهد حرکت چهاردست‌و‌پایی می‌تواند تعادل، انعطاف‌پذیری و استحکام مرکزی بدن را بهبود دهد.
به‌علاوه، از آن‌جا که این تمرین ریتمیک است، می‌تواند ضربان قلب را افزایش دهد و تا حدی برای سلامت قلبی-عروقی مفید باشد.

خطرات و محدودیت‌ها

با این حال، کوادروبیکس خالی از ایراد نیست.

از آن‌جا که این تمرین فقط از وزن بدن برای مقاومت استفاده می‌کند، میزان فشار وارده به عضلات محدود است.
بنابراین احتمالاً به اندازه‌ی تمرین با وزنه در افزایش قدرت عضلانی یا تراکم استخوانی مؤثر نیست؛ چون در تمرین با وزنه می‌توان به‌مرور وزن بیشتری بلند کرد.

همچنین، هرچند کوادروبیکس می‌تواند باعث فعالیت هوازی شود، اما به دلیل نیاز به مهارت حرکتی بالا، انجام آن برای مدت طولانی یا با شدت زیاد دشوار است — در نتیجه، برای تقویت واقعی سیستم قلبی-عروقی، دویدن مؤثرتر است.

علاوه بر این، مانند هر ورزش دیگر، کوادروبیکس هم خطر آسیب‌دیدگی دارد — هرچند احتمال آن کم است.
اگر می‌خواهید آن را امتحان کنید، باید به بدن‌تان زمان بدهید تا به فشار جدید عادت کند. این موضوع به‌ویژه برای دست‌ها، مچ‌ها، آرنج و شانه‌ها اهمیت دارد که معمولاً چنین فشاری را تجربه نمی‌کنند.
بهتر است تمرین را به‌آرامی شروع کنید و بعد از هر جلسه، وضعیت بدن‌تان را بسنجید.

جمع‌بندی

در حال حاضر هیچ مدرک علمی قوی وجود ندارد که نشان دهد کوادروبیکس از سایر ورزش‌های متداول بهتر است.
هرچند خزیدن و جهیدن می‌تواند انعطاف و تعادل را تقویت کند، اما تحقیقات هنوز درباره‌ی اثرات بلندمدت یا خطرات احتمالی آن چیزی نشان نداده‌اند.

در بهترین حالت، کوادروبیکس می‌تواند تکمیل‌کننده‌ی تمرین‌های اصلی باشد، نه جایگزین آن‌ها.

محبوبیت کنونی این تمرین در فضای مجازی بیشتر به جنبه‌ی نمایشی و سرگرم‌کننده‌اش برمی‌گردد تا علم ورزش.
جذابیت دیداری آن باعث می‌شود به‌سرعت لایک، اشتراک‌گذاری و نظر بگیرد — یعنی به‌اندازه‌ی تمرین بدنی، نوعی نمایش و هویت‌سازی اجتماعی نیز هست.