تصمیم‌های سخت برای نجات آب ضروری است/ امکان تکرار ماجرای دریاچه ارومیه

باشگاه خبرنگاران جوان – «محمدحسین امید» در نخستین سمینار «مدیریت تنش آبی در تهران: درس‌آموخته‌ها و راهبرد‌های نوین» که به میزبانی آبفای استان تهران و با حضور شمار زیادی از اساتید دانشگاهی در تالار آبگینه برگزار شد، به توجه ویژه رئیس جمهوری به موضوع آب کشور اشاره کرد و گفت: در نشستی با حضور رئیس‌جمهوری و روسای دانشگاه‌ها که همزمان با جنگ ۱۲ روزه برگزار شد، فرصتی پیش آمد تا گزارشی اجمالی از عمق نگرانی از وضعیت آب کشور ارائه کردم و در کمتر از یک ماه، پنج بار این اتفاق در نشست هیات دولت و سایر نشست‌های مهم تکرار شد.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون چالش منابع آب کشور به گفتمان عالی دولت و نظام تبدیل شده است، از مدیرعامل شرکت آبفای استان تهران برای استفاده از این ظرفیت ویژه و حضور در دانشگاه تهران برای پیگیری این گفتمان قدردانی کرد و افزود: همکاری بین دانشگاه و دستگاه‌های اجرایی همیشه بوده و خواهد بود و حمایت دولت از این همکاری و اصرار دولت به‌ویژه رییس‌جمهوری در این زمینه بی‌نظیر است.

به‌گفته رئیس دانشگاه تهران، هم‌اکنون در سخت‌ترین شرایط کشور و استان تهران از نظر منابع آبی به‌سر می‌بریم و این موضوع گرچه تهدید است، اما فرصت خوبی هم دست داده است تا چنانچه در گذشته خطوطی را برای خود قرمز فرض می‌کردیم، الان دیگر خطوط قرمز وجود ندارد و باید ظرفیت اکولوژیک کشور به روشنی بیان شود.

وی تصریح کرد: براساس آمارها، وضعیت بارش‌ها نشان می‌دهد که رژیم جدید کم‌بارشی و خشکسالی به وضعیت نرمال کشور تبدیل شده و از نزدیک به ۳۰ سال پیش، روند به‌گونه‌ای است که میانگین بارش‌های تهران از میانگین کشور کمتر شده است. 

وی افزود: در این مدت افت شدید مخازن را داشته‌ایم، سفره‌های زیرزمینی تقریبا از بین رفته است، ۸۰ درصد پهنه استان تهران مناطق بحرانی هستند که بیلان منفی در این مناطق وجود دارد و فرونشست‌های نقطه‌ای ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متری را در تهران و حتی کرج شاهد هستیم و با این شرایط، خشکسالی به یک پدیده نرمال تبدیل شده است. 

رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه امسال به طور خاص وضعیت بدتری داریم، اما همچنان هدررفت زیاد در منابع آبی داریم، اظهار داشت: اگر اقدامی نکنیم، ممکن است فردا تصمیم‌های بدتری برای ایجاد محدودیت‌های بیشتر بگیریم؛ بنابراین الان وقت خوبی است که این تحول پارادایمی اتفاق بیفتد. 

به‌گفته وی، سال‌ها مدیریت آب کشور عرضه‌محور و این وضعیت در بخش کشاورزی بدتر بوده و تمام بار محدودیت‌های اقتصادی حوزه‌های دیگر، روی کشاورزی گذاشته شده و این بخش مبنا و محور توسعه کشور شده است، در حالی که ظرفیت اکولوژیکی و آب کشور محدود است. 

وی افزود: در چنین شرایطی تصور مردم این است که آب به اندازه کافی داریم و نیم ساعت زیر دوش می‌مانیم و با شلنگ آب خودرو می‌شوریم، اما به نظر می‌آید در وضعیت موجود که نظام و دولت، کم‌آبی را پذیرفته است، باید ضمن تحول پارادایمی، راه‌حل‌هایی ارائه داده و با یک تغییر جهت به سمت مدیریت تقاضا حرکت کنیم. 

رئیس دانشگاه تهران با انتقاد از سیاست‌های توسعه شهری، گفت: در گذشته هر سویی از شهر را که خواسته‌اند، توسعه داده‌اند و شرکت آبفا آب تامین کرده است به‌گونه‌ای که هم‌اکنون تهران به کرج متصل شده است، اما تا کجا؟ تهران برای شش تا هفت میلیون نفر جمعیت پیش‌بینی شده است، اما اکنون ۱۳ تا ۱۴ میلیون نفر جمعیت دارد. 

به‌گفته وی، مدیران شهری با انگاره تامین ۱.۲ میلیارد مترمکعب آب، فرض را بر این گذاشته‌اند که می‌توان با این میزان آب، نیاز ۲۵ میلیون نفر جمعیت را تامین کرد و آب را از مناطق مختلف برای توسعه شهری انتقال داد، اما من حتی مخالف انتقال آب طالقان به تهران بوده‌ام و اگر این مسیر تداوم یابد، باید در آینده از سپیدرود برای تهران آب تامین کنیم ضمن آنکه طرح‌هایی مثل آب ژرف و شیرین‌سازی آب نیز امکان‌پذیر نیست پس تقاضا باید مدیریت و مصرف‌کننده هوشیار باشد.

وی لازمه این امر را الگوسازی و نصب کنتور‌های هوشمند و واقعی شدن تعرفه‌های پلکانی خواند و تصریح کرد: تا زمانی که آب ارزان است، صرفه‌جویی انجام نخواهد شد و الان وقت اعمال تعرفه‌های پلکانی به صورت واقعی است. 

رئیس دانشگاه تهران همچنین بر لزوم شکل‌گیری پویش‌های فراگیر رسانه‌ای تاکید و خاطرنشان کرد: تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران به عنوان یک رسانه پرمخاطب آماده است این ظرفیت را برای گفتمان‌سازی و ترویج مصرف بهینه آب در اختیار آبفای استان تهران قرار دهد و در کنار آن، بهسازی و نوسازی زیرساخت‌ها نیز برای هوشمندسازی شهر تهران لازم است و در نهایت حکمرانی هوشمند باید به صورت یکپارچه مورد توجه قرار گرفته و آب به عنوان موضوع محوری تلقی شود.