آمارگیران ارکان اصلی حکمرانی داده در بانک مرکزی هستند

یکتا اشرفی، معاون توسعه مدیریت و منابع بانک مرکزی در چهل‌وپنجمین همایش آموزشی آمارگیران اداره آمار اقتصادی این بانک، آمارگیران را از ارکان اصلی حکمرانی داده در بانک مرکزی خواند و گفت: داده‌هایی که آمارگیران با دقت و امانت جمع‌آوری می‌کنند، زیربنای سیاست‌های پولی و اقتصادی کشورند؛ لذا این افراد نخستین حلقهٔ زنجیرهٔ حکمرانی داده هستند. چراکه وقتی داده‌ها درست و دقیق گردآوری شوند، درخت حکمرانی داده، قامت استوار و ریشه‌های عمیق‌تری خواهد یافت؛ نمادی از انسجام، اعتماد و شفافیت در اقتصاد کشور.

متن سخنان یکتا اشرفی در همایش مذکور به شرح زیر است:

به نام خدا

همکاران پرتلاش و گران‌قدر بانک مرکزی.

مدیران ارجمند، کارشناسان ارزشمند و آمارگیران شریف استان‌ها

سلام و عرض ادب

در آغاز سخن، لازم می‌دانم از همکاران خوش‌ذوقی که سرو را به‌عنوان نماد این همایش برگزیدند صمیمانه سپاسگزاری کنم. انتخابی عمیق و پراحساس؛ چراکه «سرو»، در فرهنگ ایرانی، نماد پایداری، استواری و وقار در برابر تغییرات زمانه است.

اگر در سطح حکمرانی، «سرو» را نماد پایداری نهادی بدانیم، بی‌تردید «آمار» ابزار پایش این پایداری و سنجش رشد واقعی کشور است.

به زبان دیگر:

هر جامعه‌ای که آمار دقیق دارد، ریشه‌ای به استواری سرو دارد.

امروز خرسندم که برای دومین سال متوالی در جمع شما عزیزان حضور دارم؛ جمعی از صادق‌ترین و دقیق‌ترین نیرو‌های نظام آماری کشور، که شاید کمتر دیده شوید، اما تلاش شبانه‌روزی‌تان زیربنای اصلی ساختمان اقتصاد ایران است. شما، چشم بینای بانک مرکزی و زبان گویای واقعیت‌های اقتصادی کشور هستید.

چنان‌که فرانسیس بیکن گفته است: «دانش، قدرت است» و این دانش، جز با آمار و داده‌های دقیق حاصل نمی‌شود.

پیامبر اکرم (ص) نیز فرموده‌اند: «رَحِمَ‌اللهُ اِمْرَءاً عَمِلَ عَمَلاً فَأتقَنَهُ»؛ خدا رحمت کند کسی را که کارش را درست و دقیق انجام دهد.

کار شما مصداق روشن این حدیث شریف است؛ چراکه امانت‌دار حقیقت در قالب عدد و داده‌اید و با نهایت دقت، واقعیت‌های اقتصادی کشور را ثبت می‌کنید.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۳۹ تاکنون، برای تحقق اهداف خود از جمله کنترل تورم و توسعه اقتصادی پایدار، گردآوری و تدوین گستره‌ای از آمار‌های اقتصادی را به‌عنوان یکی از وظایف بنیادین خود بر عهده داشته است؛ از شاخص‌های قیمت و بودجه خانوار تا آمار‌های صنعتی، ساختمانی و خدماتی. از همان آغاز، آمارگیران در کنار کارشناسان اقتصادی، نقشی بی‌بدیل در ثبت واقعیت‌های اقتصادی کشور ایفا کرده‌اند؛ واقعیت‌هایی که اگر ثبت نمی‌شدند، امروز تصویر روشنی از مسیر اقتصاد ایران در دست نداشتیم.

در بانک مرکزی بر این باوریم که آمار، زیربنای سیاست‌گذاری علمی و شفافیت اقتصادی است. هر تصمیم درست در حوزه‌های پولی، ارزی و معیشتی، بر پایه داده‌های دقیق و منسجم استوار است؛ و این بنیان، حاصل تلاش صادقانه و حرفه‌ای شماست.

در دنیای امروز، داده‌ها به یکی از ارزشمندترین دارایی‌های هر سازمان تبدیل شده‌اند. اما بهره‌گیری مؤثر از آنها نیازمند مدیریتی منسجم و حکمرانی هوشمند است. در اینجاست که مفهوم حکمرانی داده (Data Governance) اهمیت می‌یابد.

حکمرانی داده یعنی داده‌ها همچون سرمایه‌ای ملی، با کیفیت، امنیت و انسجام بالا گردآوری شوند تا بتوانند مبنای تصمیمات درست و سیاست‌های کارآمد قرار گیرند.

در این ساختار، شما آمارگیران عزیز، از ارکان اصلی حکمرانی داده در بانک مرکزی هستید. داده‌هایی که شما با دقت و امانت جمع‌آوری می‌کنید، زیربنای سیاست‌های پولی و اقتصادی کشورند. شما نخستین حلقهٔ زنجیرهٔ حکمرانی داده هستید؛ و اگر داده‌ای نادرست ثبت شود، همچون شاخه‌ای کج بر تنهٔ سروِ پایداری خواهد نشست.

اما وقتی داده‌ها درست و دقیق گردآوری شوند، درخت حکمرانی داده، قامت استوار و ریشه‌های عمیق‌تری خواهد یافت؛ نمادی از انسجام، اعتماد و شفافیت در اقتصاد کشور.

در دهه‌های اخیر، نظام‌های آماری جهان شاهد تحولی بنیادین بوده‌اند؛ گذار از داده‌های سنتی به داده‌های ثبت‌محور (Register-Based Data Systems).

در این رویکرد، داده‌ها نه‌تنها از طریق پرسشگری میدانی، بلکه با بهره‌گیری از سامانه‌های رسمی کشور ــ از جمله مالیات، گمرک، بیمه، بانک‌ها و خدمات عمومی ــ گردآوری می‌شوند. بانک مرکزی نیز این تحول را در دستور کار قرار داده است تا با ترکیب داده‌های ثبتی و میدانی، تصویری جامع‌تر و به‌هنگام‌تر از وضعیت اقتصادی کشور ارائه کند.

این تحول، پنج دستاورد کلیدی دارد:

۱. افزایش دقت و جامعیت داده‌ها؛

۲. کاهش هزینه و زمان گردآوری؛

۳. امکان رصد لحظه‌ای شاخص‌های اقتصادی؛

۴. کاهش بار پاسخ‌گویی خانوار‌ها و بنگاه‌ها؛

۵. ارتقای شفافیت و پاسخ‌گویی در نظام آماری.

با این حال، هیچ تحول فناورانه‌ای بدون نقش انسان ممکن نیست. داده‌های ثبتی هرقدر هم دقیق باشند، هنوز به تفسیر، صحت‌سنجی و درک میدانی شما نیاز دارند. تجربه ارزشمند شما در ارتباط با واقعیت زندگی خانوارها، همان حلقهٔ انسانی و کیفی است که هیچ سامانه‌ای جایگزین آن نخواهد شد.

البته مسیر شما آسان نیست. چالش‌های میدانی، دشواری جلب همکاری پاسخگویان، فشار زمانی و ضرورت به‌روزرسانی مداوم مهارت‌ها، همه نشان می‌دهد که آمارگیری صرفاً یک وظیفه اداری نیست، بلکه یک رسالت ملی است.

ازاین‌رو، آموزش و یادگیری مستمر، کلید موفقیت در این راه است.

بر همین اساس، بانک مرکزی خود را متعهد می‌داند تا برای ارتقای دانش و توانمندی‌های شما، برنامه‌های آموزشی مؤثر و منظم برگزار کند. این همایش نیز، نمادی از همین تعهد است.

در پایان، سخنم را با یاد سرو به پایان می‌برم.

سروی که ایستاده می‌بالد، ریشه در خاک حقیقت دارد و شاخه در آسمان دانایی.

آمار نیز چنین است؛ ریشه در صداقت شما دارد و بارور می‌شود در سیاست‌گذاری علمی کشور.

به کار خود افتخار کنید، زیرا آمارگیری نه‌تنها یک شغل، بلکه خدمتی است به شفافیت، عدالت و آینده ایران.

از خداوند متعال برای همه شما و خانواده‌های گرامی‌تان، تندرستی، توفیق و برکت مسألت دارم.