مرگ دسته‌جمعی مرجان‌ها، عبور زمین از اولین نقطه‌ی حساس اقلیمی

رسماً مشخص شد، دیگر روی سیاره‌ای زندگی نمی‌کنیم که دمای آن بتواند صخره‌های مرجانی آب‌های گرم را حفظ کند.

به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛  این اولین نشانه از فروپاشی بسیاری از سیستم‌های شکننده‌ی زمین است که با ادامه‌ی فعالیت‌های انسانی و افزایش تب سیاره‌ی ما، در خطر قرار دارند، همان‌طور که گزارش جهانی نقاط حساس اقلیمی ۲۰۲۵ هشدار می‌دهد.

مرگ گسترده‌ی صخره‌های مرجانی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که دمای زمین حدود ۱.۲ درجه سانتی‌گراد بالاتر از میانگین پیشاصنعتی افزایش یابد؛ گزارشی که توسط ۱۶۰ دانشمند از ۲۳ کشور تهیه شده، تأیید می‌کند که ما این نقطه را مدت‌هاست پشت سر گذاشته‌ایم.

مانجانا میلکورت، جامعه‌شناس دانشگاه اسلو و یکی از نویسندگان این گزارش، به ScienceAlert گفت: «می‌دانم که پرداختن به نقاط حساس و صحبت درباره‌ی این خطرات از نظر احساسی چالش‌برانگیز است. شاید مهم‌ترین و در عین حال دشوارترین کاری که هر کسی می‌تواند انجام دهد، این است که از این مشکل چشم نپوشد و آن را نادیده نگیرد.»

زیرساخت‌های زنده و پرجنب‌وجوش زیرآب زمین، از صخره‌های بزرگ باریر در استرالیا تا صخره‌ی سومبررو در فلوریدا، در اثر گرمایش جهانی ناشی از فعالیت‌های انسانی در حال نابودی‌اند. تاکنون چهار رویداد سفید شدن مرجان‌ها در جهان ثبت شده است که دو مورد از آن‌ها در دهه‌ی گذشته رخ داده‌اند. در همین مدت، صخره‌های بزرگ باریر به تنهایی در سال‌های ۲۰۱۶، ۲۰۱۷، ۲۰۲۰، ۲۰۲۲، ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ سفید شده‌اند.

تیم لنتون، دانشمند سیستم زمین در دانشگاه اگزتر، به ScienceAlert گفت: «جهان در دو سال گذشته عمدتاً با افزایش دمای ۱.۵ درجه سانتی‌گراد مواجه بوده و امواج گرمای دریایی ناشی از آن باعث سفید شدن بی‌سابقه‌ی ۸۰ درصد صخره‌های جهان شده است.»

این رویدادهای تکرارشونده‌ی سفید شدن مرجان‌ها اکنون آن‌قدر به هم نزدیک شده‌اند که صخره‌ها فرصت بازیابی پیدا نمی‌کنند و باعث مرگ دسته‌جمعی مرجان‌ها شده و موجودات زیادی که در این اکوسیستم‌های پیش‌تر پرجنب‌وجوش زندگی می‌کردند را تهدید می‌کنند.

لنتون توضیح می‌دهد: «نیم میلیارد نفر برای امرار معاش خود به این صخره‌ها وابسته‌اند، از جمله برای ماهی‌گیری و حفاظت از سواحل، و خدمات اکوسیستمی که این صخره‌ها ارائه می‌کنند، بیش از ۲ تریلیون دلار آمریکا در سال ارزش دارد.»

او می‌افزاید: «صخره‌ها می‌توانند بازسازی شوند، اما تنها اگر بتوانیم دوباره دما را کاهش دهیم.»

با مسیر کنونی ما، تلاش‌های بازسازی مرجان‌ها که اغلب توسط رسانه‌ها تبلیغ می‌شوند، بی‌معنی خواهد بود مگر اینکه بتوانیم دمای جهانی را دوباره کاهش دهیم. اما هنوز هم انتشار گازهای گلخانه‌ای ما در حال افزایش است.

لنتون می‌گوید: «سیاست‌های کنونی احتمالاً منجر به افزایش دمای ۲.۵ تا ۳ درجه سانتی‌گراد در اواخر این قرن خواهند شد و خطر عبور از بسیاری نقاط حساس غیرقابل بازگشت اقلیمی را به همراه دارند.» او توضیح می‌دهد که بعدی که ممکن است فرو بریزد، بخشی از یخچال طبیعی غربی قطب جنوب یا یخچال طبیعی گرینلند است.

او هشدار می‌دهد: «این‌ها باعث تسریع افزایش سطح دریا در کوتاه‌مدت می‌شوند و ما را در بلندمدت به چند متر افزایش سطح دریا محکوم خواهند کرد.»

گزارش تأکید می‌کند که مرجان‌ها تنها «فنجان کاناری» در معدن زغال‌سنگ زمین هستند؛ با هر کسری از درجه‌ی افزایش دما، بیشتر سیستم‌های حیاتی زمین به نقطه‌ای نزدیک می‌شوند که فرو می‌ریزند.

مایک بارت، دانشمند ارشد WWF-UK، می‌گوید: «این وضعیت ناخوشایند باید یک زنگ هشدار باشد؛ مگر اینکه اکنون اقدامات قاطع انجام دهیم، آمازون، یخچال‌های طبیعی و جریان‌های حیاتی اقیانوس را نیز از دست خواهیم داد. در این سناریو، با یک فاجعه واقعی برای تمام بشریت روبه‌رو خواهیم شد.»

با وجود اینکه هنوز درباره‌ی حد بالایی (نقطه‌ی بدون بازگشت) این نقاط حساس ابهام وجود دارد، این جزئیات واقعیت را تغییر نمی‌دهند: مردم هم‌اکنون به دلیل تغییرات اقلیمی جان خود را از دست می‌دهند و این جزئیات ما را از اقداماتی که می‌توانیم برای نجات جان‌های آینده انجام دهیم، بازنمی‌دارند.

گزارش همچنین به «نقاط حساس مثبت» اشاره می‌کند؛ جایی که تغییرات مثبت کافی جمع شده‌اند تا یک تغییر به صورت خودپایدار رخ دهد. این شامل رقابتی شدن انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد، خورشید و باتری‌ها با منابع انرژی سنتی است.

اما محققان معتقدند که انتقال انرژی می‌تواند سریع‌تر هم شود و باید نقاط حساس مثبت بیشتری شناسایی و فعال شوند – کاری که باید در مذاکرات اقلیمی COP30 که در نوامبر برگزار می‌شود، در اولویت قرار گیرد.

لنتون و میلکورت همه ما را ترغیب می‌کنند تا از سیاست‌ها، پروژه‌ها و سازمان‌های فعال در زمینه‌ی تغییرات اقلیمی حمایت کنیم، از کاهش مصرف گوشت گرفته تا راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت مانند احیای حیات وحش و انتقال به فناوری‌های پاک.

میلکورت می‌گوید تأثیرگذارترین اقدامات شامل «حمایت از اقدامات جسورانه‌ی اقلیمی و پیشگیری از نقاط حساس از طریق نمایندگان منتخب خود، پشتیبانی از سازمان‌هایی که آگاهی درباره‌ی این خطرات وجودی را افزایش می‌دهند و استفاده از صدای خود» است.

او تأکید می‌کند: «عبور از این نقاط حساس یک ریسک انتزاعی در آینده نیست، بلکه تهدیدی واقعی برای آزادی‌های بنیادین، رفاه و عدالت است. این گزارش، شهروندان را مجهز به دانش لازم برای پاسخگویی رهبران می‌کند.»