پشت پرده زیبایی‌های ارزان – همشهری آنلاین

همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: گاهی تبلیغات جذاب و ارزان برخی مراکز زیبایی یک وسوسه جدی برای دریافت خدمات است، اما چیزی که در نهایت رخ می‌دهد، هزینه‌ای گزاف و چند برابری است که باید پرداخت شود. اتفاقی که با ترفندهای تبلیغاتی، بسته‌های خدماتی پیچیده، پکیج‌های اضافه منجر به خالی شدن جیب مراجعان می‌شود.

این شیوه‌های فریبنده عمدتا در خدماتی مثل کاشت مو، زیبایی دندان، خدمات کاهش و افزایش وزن یا حتی محصولات سلامت‌محور مانند داروهای رفع سفیدی مو دیده می‌شود که با القای نیازهای پیاپی به دنبال جذب مشتری هستند. مراکزی که البته به گفته دکتر جلال غفارزاده، سرپرست مرکز نظارت بر اعتباربخشی امور درمان وزارت بهداشت عمدتا غیرمجازند چون مجازها ملزم به دریافت مجوز تبلیغات هستند و شکل و محتوای تبلیغات آنها هم باید منطقی و منطبق با قوانین باشد. غفارزاده در استودیو همشهری و برنامه تندرستی به نکات مهمی در این باره اشاره می‌کند و می‌گوید: «وزارت بهداشت در تلاش است تا فهرستی از مراکز غیرمجاز را به صورت عمومی اعلام کند تا مردم پیش از مراجعه از خطرات احتمالی آگاه شوند.» فیلم کامل این گفتگو را می‌توانید در این لینک مشاهده کنید. [تندرستی؛ پشت پرده وعده‌های ارزان خدمات زیبایی]

رشد مراکز غیرمجاز در یکسال اخیر

غفارزاده درباره این که بیشترین فریب در حوزه خدمات زیبایی در چه مواردی رخ می‌دهد، عنوان کرد: شبه بازار شکل گرفته در این حوزه عمدتا وابسته به تبلیغات است. تبلیغاتی که سلامت محور است و در همین حوزه هم دسته‌بندی می‌شود، اما ماندن کاالاهای دیگر تبلیغات کاملا اغواگرانه درباره آن شکل گرفته است. چیزی که ما در عرصه میدانی می‌بینیم، اکثر مراکز خدمات زیبایی غیرمجاز تبلیغات اغواگرانه دارند. یعنی آن‌هایی که تبلیغات زیاد و فانتری ارائه می‌کنند غیرمجازند.

او با بیان این که تعداد زیادی از این مراکز غیرمجاز طی یکسال اخیر رصد شده‌اند، تاکید کرد: ۸۰۰ تا ۸۵۰ مرکزی که فعالیت‌شان آشکار و مشهود بود، صفحاتشان بسته و تلفن‌هایشان مسدود شد. وضعیتی که درباره مراکز مجاز صدق نمی‌کند چون باید برای تبلیغات خود نیز مجوز بگیرند و محتوای تولیدی‌شان هم باید مجاز و منطقی باشد. مانند یک پزشکی که تابلوی مطبش نباید از یک اندازه‌ای بیشتر باشد. این مساله باعث می‌شود که مراکز مجاز ناخودآگاه به عقب رانده شوند و غیر مجازها در صفحه اول قرار می‌گیرند.

اقدام خطرناک

غفارزاده درباره آسیبی که این مراکز غیر مجاز در حوزه سلامت ایجاد می‌کنند، بیان کرد: بیش از بحث زیبایی بادی به بحران سلامت توجه کرد که بسیار اورژانسی است. بخشی از خدمات زیبایی مداخلات مبتنی بر عبور از پوست به داخل بدن است که به آنها مداخلات تهاجمی و پرعارضه می‌گوئیم. پوست بافت مهم بدن است و اطلاع از آناتومی و بافت شناسی آن برای یک متخصص زیبایی ضروری است. اگر کسی وارد آن حریم شود و اقدامی انجام دهد، قطعا بدون عارضه نیست؛ از عفونت ساده گرفته تا آسیب به سلول‌های پوست. سلول‌های پوست زاد و ولد دارند و با مداخله امکان دارد از مسیر خود خارج شوند و توده‌های غیرمتعارف ایجاد کنند.

ترجیح خدمات ارزان

سرپرست مرکز نظارت بر اعتباربخشی امور درمان وزارت بهداشت ادامه داد: به هر حال تقاضا برای دریافت خدمات زیبایی وجود دارد و باید برای آن عرضه ایجاد کرد. اما با وجود مراکز مجاز مردم به دلیل تفاوت هزینه‌ها سراغ مراکز غیرمجاز می‌روند. مراکزی که در صورت بروز هر گونه آسیب هیچ پاسخگویی ندارند. همین که مسئولیتی هم ندارند، خدماتشان را ارزان‌تر می‌فروشند. در حالی که مراکز مجاز ملزم به ثبت مشخصات مراجعه‌کنندگان و پاسخگویی در قبال هر چه پس از ارائه خدمات رخ می‌دهد، هستند. متولیان نظام سلامت هم بر عملکرد آنها نظارت دارند.

به گفته غفارزاده، اتفاقی که اکنون رخ داده، شکایت از مراکز خدمات زیبایی غیرمجاز است و در توضیح بیشتر بیان کرد: اکثر این شکایت‌ها قابل ردیابی نیستند چون هیچ مستنداتی وجود ندارد. برخی از این مراکز هم فضا و نشانی ثابت ندارند. از هر ۱۰۰ شکایت در حوزه خدمات زیبایی ۹۰ مورد مربوط به مراکز غیرمجاز است.
او در پاسخ به این سوال که آیا مراکز معتبر هم نمی‌توانند خدمات را با هزینه‌های کمتری ارائه کنند، بیان کرد: در مورد خدمات زیبایی نقص تعرفه‌گذاری داریم. برخی موارد را به صورت استاندارد تعیین کردیم و تعرفه دارند که تا حدی هم تحت پوشش بیمه هستند. اما باید همه خدمات زیبایی تعرفه‌گذاری شوند. این در حالی است که که خدمات زیبایی خارج از پزشکی اصلی تعریف می‌شود و بیمه‌ها می‌گویند اگر خدمات زیبایی باشد پوشش نمی‌دهند. در نتیجه فضایی ایجاد می‌شود که هزینه‌ها بالا می‌رود. بسیاری از مراکز مجاز به دلیل نبود تعرفه‌گذاری‌ها، خدمات گرانی دارند که باعث سوق دادن مردم به سوی مراکز غیرمجاز و ارزان‌قیمت است.

شگرد غیرمجازها در دادگاه

غفارزاده درباره برخوردهای قانونی با متخلفان این حوزه که با مهر یا مدرک یک پزشک فعالیت می‌کنند و به نوعی تخلفی در جعل مدارک پزشکی است، بیان کرد: این تخلفات را رد نمی‌کنیم و وجود دارد. شاید یکی از دلایل آن این باشد که خواسته‌اند خدمات ارزان‌تر شود یا تقاضا بسیار زیاد است. اما تعدادشان بالا نیست. هم ما در وزارت بهداشت و هم مراجع قضایی در این باره برخوردهای شدید و قانونی داریم.

او درباره آمار تخلف هم گفت: به صورت رندوم یک چیزی در حدود ۲۰۰ مرکز غیرمجاز داشتیم، این مراکز به مراجع رسیدگی‌کننده قضایی ارجاع داده شدند. در این مراجع به آن‌ها تفهیم ‌شد که متهم هستند و به عنوان فرد غیرمجاز مداخله پزشکی انجام داده‌اند. پاسخ برخی از آنها جالب بود، این که غیرمجاز نیستند و در مرکزشان پزشک دارند، چیزی حدود ۱۰ تا ۱۲ مورد پزشکان جوان به عنوان فرد شاغل در مرکز خود معرفی کرده بوند. البته وجود یک پزشک در این فضا می‌تواند قابل قبول باشد اما می‌دانستیم این مساله تدافعی، انفعالی و از سر ناچاری است. به گفته غفارزاده، موارد این چنینی اکثرا قبول نمی‌شود و به پزشک اعلام می‌شود که با یک مرکز غیرمجاز اعلام همکاری کرده است.

مسیر شناسایی غیر مجازها

این مقام نظارتی وزارت بهداشت درباره مسیرهای شناسایی این مراکز هم بیان کرد: مراکز غیرمجاز به شدت به فضای مجازی وابسته هستند که از سوی وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی شناسایی می‌شوند. چون تبلیغات و تلفن و آدرس اعلام می‌کنند تا مشتری حضوری بگیرند. عملکرد غیرقانونی آنها بلافاصله به مرجع قضایی و پلیس اطلاع داده می‌شود که هم پیج کاری آنها و هم شماره‌ تلفن‌ها مسدود می‌شود. در اینکه محل فعالیت آنها هم بسته می‌شود، شک نکنید.

تبلیغ خدمات غیرضرور

غفارزاده در پاسخ به این سوال هم که در برخی مراکز مردم را مجبور به خرید بسته‌های اضافه یا خدمات بیشتر می‌کنند، بیان کرد: با چنین مساله‌ای مواجه هستیم. به عنوان مثال فرد برای انجام یک خدمت کوچک مراجعه می‌کند اما به او پیشنهاد خدمات دیگر هم می‌دهند، یعنی تقاضای القایی برای او ایجاد می‌کنند که البته اضطراری هم نیست. در حوزه پزشکی این مساله خط قرمز و جرم‌انگاری هم شده است. این شرایط هم تحمیل هزینه اضافه و هم تهدید سلامتی بیمار است.

اما به گفته این مسئول در مراکز غیرمجاز با چنین آسیبی مواجه هستیم و که فرد را حتی به پیکرتراشی هم ترغیب می‌کنند. یعنی در همان فضای غیرمجاز وارد بافت‌های عمیق بدن شدند، چربی‌ها تخلیه یا تزریق شده است. کارهای خطرناک دیگری هم انجام می‌شود.

نقش مهم روانشناسان و روانپزشکان

غفارزاده درباره اینکه چرا فرصت فعالیت برای مرکز غیرمجاز ایجاد شده، بیان کرد: خلأ اصلی عدم اطلاع از اتفاقاتی است که در حال رخ دادن هستند و عوارضی که خدمات زیبایی در مراکز غیر مجاز برای مردم رقم می‌زنند. البته وزارت بهداشت و قوه قضائیه تلاش می‌کند که با چنین موارد برخورد کنند اما تقاضای بالا فضای فعالیت این افراد را ایجاد می‌کند. ما باید عواقب مراجعه به این مراکز را به مردم نشان دهیم تا آگاهی افزایش پیدا کند. البته نیاز است که نظارت‌ها و هماهنگی‌ها هم برای برخورد بیشتر شود.

او درباره وظیفه وزارت بهداشت نسبت به تقاضاهای القایی در خدمات زیبایی عنوان کرد: با تعدادی از روانشناسان در خصوص نقش مشاورتی‌شان در گفتگو با بیمارانی که به طور وسواس‌گونه قصد عمل جراحی زیبایی دارند، مذاکره کردیم. در گذشته اگر کسی تقاضا جراحی زیبایی مثل عمل بینی داشت، ما بررسی می‌کردیم که آیا واقعا ضرورتی به انجام آن هست یا خیر؟ اگر متوجه می‌شدیم که چنین ضرورتی وجود ندارد، یاد گرفته بودیم که او را به روانشناس معرفی کنیم.

او درباره اینکه آیا در معاونت درمان اقداماتی برای تولید محتوا در مقابل این میزان تبلیغات فضای مجازی در حوزه خدمات زیبایی انجام می‌شود، بیان کرد: این اقدام در مجموعه‌های دیگر وزارت بهداشت از جمله حوزه معاونت بهداشتی و حوزه نظارت انجام می‌گیرد. ما در حال مذاکره با متخصصان حوزه روانشناسی هستیم تا در این حوزه به مشاوره بپردازند. نه تنها در این حوزه بلکه در بسیاری از موارد مشاور و روانشناس ضرورت دارد و در بسیاری از کشورهای توسعه یافته از خدمات آن‌ها به عنوان یک کالای اساسی روزمره استفاده می‌شود.

چگونه شکایت کنیم؟

غفارزاده درباره شاخص‌های مجاز بودن یک مرکز خدمات زیبایی و مسیر قانونی ثبت شکایت از این مراکز مجاز و غیرمجاز هم بیان کرد: مردم برای ثبت شکایت می‌توانند با تلفن ۱۹۰ مرکز نظارت بر اعتبار بخشی امور درمان وزارت بهداشت تماس بگیرند. این سامانه اطلاعات و امکاناتی دارد که در راهنمایی مردم موثر است. اگر مستندانی از دریافت خدمت آسیب‌زا از مرکز داشتند، ارائه کنند و در صورت نبود مدرک، می‌توانند مرکز غیرمجاز را معرفی کنند. علاوه بر این یک جستجوی ساده در اینترنت هم می‌تواند منجر به آگاهی از مجوزدار بودن یک مرکز یا پزشک ارائه کننده خدمات این حوزه باشد.

او ادامه داد: همه مراکز از مطب‌ها تا مراکز بستری بیمارستانی دارای بارکد شناسنامه‌ای و جواز هستند. حتی یک آرایشگر ساده هم پروانه کسب از اتحادیه مربوطه دارد. مگر می‌شود کسی کاری به این مهمی و سنگینی انجام دهد و اگر پروانه کسب داشته باشد، آن را در معرض دید نگذارد. کاری که ما درصدد انجام دهیم این است که قصد داریم مراکز غیرمجاز را معرفی کنیم، دقیقا شبیه همان کاری که درباره کالاهای غیر بهداشتی و غیرقانونی از سوی سازمان غذا و دارو انجام می‌شود.

مجازات غیر مجازها

سرپرست مرکز نظارت بر اعتباربخشی امور درمان وزارت بهداشت درباره مجازات‌های در نظر گرفته شده برای مراکز غیرمجاز هم بیان کرد: بخشی از مجازات مراکز غیرمجاز بستن محل فعالیت آنهاست. در مراکز مجاز هم جواز تعلیق شود. حتی درباره بیمارستان‌ها هم درجه‌بندی و اعتباربخشی مد نظر است، یعنی اگر بیمارستانی از درجه یک به دو تنزل کند هم خسارت مالی و هم کاهش اعتبار برای او رقم می‌خورد. این قسمت از مجازات‌ها به وزارت بهداشت مربوط می‌شود. مراجع قضایی هم میزان تخلف را با قوانین انطباق می‌دهند و بر اساس مستندات حکم صادر می‌کنند.

بیشتر بخوانید: