راز غرق شدن کشتی شکلتون در یخ‌های قطب جنوب پس از یک قرن فاش شد

بیش از یکصد سال پیش و در سرمای شدید قطب جنوب، یک کشتی سلطنتی در جریان سفری اکتشافی در میان یخ‌ها ناپدید شد.

کشتی «اندیورِنس» (Endurance)، متعلق به کاوشگر نامدار «سِر ارنست شکلتون»، در حالی که تنها حدود ۱۰۰ کیلومتر تا ساحل قطب جنوب فاصله داشت، در یخ‌های منجمد گرفتار شد و آرام‌آرام در اعماق دریای وِدِل فرو رفت.

ماجرای این کشتی اما برخلاف بسیاری از فاجعه‌های دریایی پایانی تراژیک نداشت و ارنست شکلتون و ۲۷ خدمه همراهش موفق شدند به‌طرز معجزه‌آسایی بوسیله سه قایق کوچک نجات پیدا کنند.

همین سرنوشت بود که غرق این کشتی را به یکی از شگفت‌انگیزترین داستان‌های بقا در تاریخ اکتشافات قطبی تبدیل کرد.

اکنون اما پس از بیش از یک قرن، پژوهشگری فنلاندی مدعی است راز واقعی غرق شدن اندیورِنس را بالاخره پیدا کرده است.

به گفته او آنچه کشتی را به زیر کشید، نه صرفا یخ‌های قطب جنوب، بلکه نقص‌های پنهان در طراحی مهندسی آن بوده است.

در مقاله‌ای تازه که در نشریه علمی «Polar Record» منتشر شده است، پروفسور یوکا توهکوری از دانشگاه آلتو فنلاند استدلال می‌کند که اندیورِنس در واقع برای «شرایط آسان‌تر یخ در قطب شمال» ساخته شده بود، نه برای فشار خردکننده‌ی یخ‌های قطب جنوب.

کشتی در یخ‌های قطب جنوب غرق شد

او می‌نویسد: «علت نهایی، جدا شدن بخش کیل یا همان ستون فقرات کشتی از بدنه بود. اما کشتی در اصل به‌دلیل فشردگی یخ‌ها در هم شکسته شد. اندیورِنس برای چنین فشاری طراحی نشده بود.»

آقای توهکوری با بررسی نامه‌های شکلتون، دفترچه‌های سفر و تحلیل ساختار فنی کشتی به این نتیجه رسیده است که موتورخانه اندیورِنس، بزرگ و بدون تیرهای تقویتی کافی، ضعیف‌ترین قسمت کشتی بوده است.

بنابر اظهارات او، موتورخانه این کشتی بزرگ‌تر از موتورخانه کشتی‌های چوبی دیگر اکتشافات قطبی بود و تیرهای عرضی کافی برای توزیع فشار یخ نداشت. نبود این تیرها باعث شد فشار جانبی یخ، بدنه را خرد کند.

او می‌گوید: «در مقایسه با دیگر کشتی‌های چوبی قطبی، اندیورِنس مقاومت بسیار کمتری داشت. شواهد آرشیوی نشان می‌دهد خود شکلتون هم پیش از آغاز سفر از این ضعف‌ها آگاه بود.»

بقایای اندیورِنس در سال ۲۰۲۲ در عمق نزدیک به سه هزار متر از بستر دریای وِدِل کشف شد.

به گفته منسون باند، مدیر عملیات جست‌وجو ، این لاشه تاریخی «بهترین و سالم‌ترین کشتی چوبی غرق‌شده‌ای است که تاکنون پیدا شده است».

وی می‌افزاید: «کشتی کاملا سالم و قائم بر بستر دریاست، وضعیت نگهداری آن خارق‌العاده است و هنوز هم نامش به‌وضوح بر روی دماغه دیده می‌شود.»

این کشتی در اوت ۱۹۱۴ از انگلستان به مقصد «قاره سفید» حرکت کرد. اما در ۱۸ ژانویه ۱۹۱۵ در یخ‌های دریای وِدِل گرفتار شد.

این کشتی به مدت ده ماه در میان یخ‌ها سرگردان ماند تا اینکه سرانجام در ۲۱ نوامبر ۱۹۱۵ غرق شد.

منبع: یورونیوز