هوش مصنوعی بیگانه ممکن است تمدن‌های پیشرفته را در چشم‌به‌هم‌زدنی کیهانی «نامرئی» کند

آیا کسی آن بیرون هست؟ احتمالاً بله. تقریباً بیشتر ستارگان سیاراتی دارند؛ تاکنون بیش از شش‌هزار سیاره‌ی فراخورشیدی کشف کرده‌ایم و آمارهای ساده نشان می‌دهند که در سراسر کیهان، بی‌شمار دنیای بالقوه قابل‌سکونت وجود دارد.

به گزارش انتخاب و به نقل از  sciencealert.چ؛ اما با وجود تمام این احتمالات، هر زمان که در جست‌وجوی نشانه‌ای از تمدن‌های بیگانه بوده‌ایم، هیچ مدرکی پیدا نکرده‌ایم. پرسش اینجاست: چرا؟

نظریه‌های معمول بسیاری برای این سکوت کیهانی وجود دارد:

• شاید زندگی، برخلاف انتظار، همیشه راهی پیدا نمی‌کند.

• شاید زمین در نوعی «باغ‌وحش کیهانی» قرار دارد و عمداً از تماس با دیگران محافظت می‌شود.

• شاید تمدن‌ها درست زمانی که قدرت نابودی خود را به دست می‌آورند، از بین می‌روند.

• یا شاید ما نخستین تمدن پیشرفته‌ایم که به این مرحله رسیده است.

اما هیچ‌یک از این پاسخ‌ها هنوز قابل اثبات نیستند — و درعین‌حال هیچ‌کدام هم قانع‌کننده به نظر نمی‌رسند. پس چرا ایده‌ای تازه مطرح نکنیم؟ اگر دلیل اینکه تا امروز هیچ بیگانه‌ای را ندیده‌ایم، «هوش مصنوعی» باشد چه؟

«افق ارتباطی»؛ نظری از کارل ساگان

این ایده از مقاله‌ای جدید سرچشمه می‌گیرد که به بازنگری برخی از تأملات کارل ساگان در دهه‌ی ۱۹۷۰ می‌پردازد. ساگان یکی از چالش‌های جست‌وجوی هوش فرازمینی را چیزی می‌دانست که آن را «افق ارتباطی» نامید.

به گفته‌ی او، هرچه تمدنی پیشرفته‌تر شود، فناوری ارتباطی‌اش نیز پیچیده‌تر می‌شود — تا جایی که دیگر برای ما غیرقابل‌تشخیص خواهد شد.

به‌عنوان مثال، شاید بتوانیم امواج رادیویی قوی را از تمدنی در فاصله‌ی صد سال نوری شناسایی کنیم، اما اگر آن تمدن برای ارتباط از ذراتی مانند نوترینوها استفاده کند، در عمل برای ما نامرئی خواهد بود.

و اگر آن‌ها به فیزیکی دست یافته باشند که امکان ارتباط سریع‌تر از نور را فراهم کند؟ در آن صورت جست‌وجوی ما از ابتدا محکوم به شکست است.

ساگان تخمین زده بود که حدود هزار سال طول می‌کشد تا یک تمدن از محدوده‌ی توان رصد ما خارج شود — بر پایه‌ی سرعت رشد فناوری بشر تا آن زمان.

اما اکنون همه‌چیز تغییر کرده است

از دوران ساگان تاکنون، جهان ما دگرگون شده است — به‌ویژه در حوزه‌ی فناوری رایانه و هوش مصنوعی.

امروز، هوش مصنوعی به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره‌ی ما بدل شده است. ممکن است این فناوری در نقطه‌ای به سطحی ثابت برسد، اما احتمال دیگر این است که روزی به هوش اَبَرانسانی (ASI) دست یابیم — یعنی نوعی آگاهی مصنوعی که از هوش انسانی فراتر می‌رود.

اگر چنین هوشی در دهه‌ی آینده پدید آید، به سرعت به شکل غالبِ هوش در زمین تبدیل می‌شود و با آهنگی بسیار تندتر از آنچه انسان قادر به درک آن است، پیشرفت خواهد کرد.

وقتی هوش مصنوعی کنترل را در دست می‌گیرد

در پژوهش تازه‌ای که این مقاله به آن اشاره دارد، نویسندگان استدلال می‌کنند که اگر نرخ تصاعدی رشد فناوری و احتمال گسترش هوش‌های غیرزیستی را در نظر بگیریم، آنگاه «افق مشاهده‌پذیری» تمدن‌ها به‌شدت کوتاه‌تر می‌شود.

به‌جای هزار سال، این بازه می‌تواند تنها ده تا بیست سال باشد — یعنی چشم‌به‌هم‌زدنی در مقیاس کیهانی.

در این حالت، شانس ما برای تشخیص تمدن‌های بیگانه تقریباً هیچ است.

شاید پاسخ پارادوکس فرمی همین باشد

شاید راز بزرگ «پارادوکس فرمی» — یعنی این پرسش که چرا در جهانی پر از ستاره و سیاره هیچ‌کس با ما تماس نگرفته — در حقیقت همان چیزی باشد که می‌توان آن را «نظریه‌ی اینترنت مرده» در مقیاس کیهانی نامید:

جهان پر از هوش است، اما بیشترِ آن‌ها دیگر با روش‌هایی ارتباط برقرار می‌کنند که برای ما غیرقابل‌درک و نامرئی است.

این مقاله نخستین بار در وب‌سایت Universe Today منتشر شده است.