یاد بگیر ببازی/ درس‌های مانوئل، شطرنج‌باز ۱۰۴ ساله

باشگاه خبرنگاران جوان – در سالی که مانوئل آلوارز اسکودرِو شطرنج را آموخت، بمب‌های فاشیستی بر گورنیکا باریدند و جان اشتاین‌بک کتاب معروفش به نام «موش‌ها و آدم‌ها» را منتشر کرد. نه دهه بعد، عشق آلوارز به این بازی تنها عمیق‌تر شده است. کمی پس از ساعت ۱۰ صبح شنبه، این مادریدی ۱۰۴ ساله – که باور بر این است قدیمی‌ترین شطرنج‌باز ثبت‌شده فعال جهان باشد – از اتوبوسی در جنوب شهر پیاده شد و با واکر دست‌سازش به سمت در مرکز فرهنگی رفت، جایی که هر هفته برای مسابقاتش می‌آید.

زمان شاید بر شنوایی‌اش تأثیر گذاشته، اما دون مانوئل، همان‌طور که دوستانش در باشگاه شطرنج والده‌برناردو با محبت او را صدا می‌زنند، نه حافظه‌اش را از دست داده و نه حس طنزش را. «حدود ۱۶ سال داشتم که برادرم شطرنج را به من آموخت»، او این را می‌گوید در حالی که روبه‌روی صفحه می‌نشیند.

آغاز راهی پر از نادانی

«فکر می‌کردم برادرم بازیکن فوق‌العاده‌ای است، اما هیچ‌کدام‌مان چیزی نمی‌دانستیم. هیچ ایده‌ای نداشتیم.» آلوارز تنها چند سال بعد فهمید چقدر کم می‌داند، وقتی همکارش با او بازی کرد و گفت باید خیلی چیزها بیاموزد. پس از برخوردهای آموزشی تلخ با همان همکار  شروع به پیشرفت کرد.

شطرنج، مهندسی ذهن و دوستی‌های ابدی

مانند طراحی و ساخت واکر سبک‌وزنش که از دانش مهندسی‌اش بهره می‌برد، شطرنج به او اجازه می‌دهد عشقش به ریاضیات و حل مسئله را ارضا کند. هرچند بازی را به تیز نگه داشتن ذهنش نسبت می‌دهد، اما آلوارز می‌گوید فواید اصلی‌اش اجتماعی است. «آنچه بیشتر دوست دارم، دوستی‌هایی است که برایم آورده. از طریق شطرنج دوستان فوق‌العاده‌ای پیدا کردم – و هنوز هم دوستانم هستند.» هم‌کلاسی‌های مهندسی‌اش همه رفته‌اند. مانند آن‌ها، آلوارز که فکر می‌کرد نهایتاً ۸۰ سال عمر کند شانس آورد که نوجوانی‌اش را پشت سر گذاشت، چه برسد به ازدواج و داشتن سه فرزند، دو نوه و دو نتیجه.

«جنگ داخلی را در مادرید گذراندم و وحشتناک بود. گرسنگی زیاد و بمب‌های بی‌شمار. افتضاح بود و پدرم در ۱۹۳۷ بر اثر سرطان مری مرد.» او فکر می‌کند عدم سیگار و الکل هم نقش بزرگی در طول عمرش داشته است. یکی از برادرانش در ۹۸ سالگی مرد – بدون سیگار. «اما دو برادر دیگر سیگار می‌کشیدند و زودتر رفتند.»

رازهای طول عمر و لذت‌های بی‌ضرر

تفریحات آلوارز محدود به شطرنج، شرط‌بندی فوتبال و بازی ورق است  «اما این عادت بی‌ضرری است». دون مانوئل از سوی دوستانش در باشگاه – با ۱۳۰ عضو از اسپانیا، سوریه، لبنان، بلغارستان، آذربایجان، برزیل و ونزوئلا – گرامی داشته می‌شود. احترام جامعه شطرنجی گسترده‌تر در تورنمنت سریع محلی در مرکز ورزشی، برای جشن ۱۰۴ سالگی‌اش، آشکار بود.

بازی نکته‌هایی هم به او داده که خوشحال است به اشتراک بگذارد. «باید یاد بگیری ببازی. از باختن می‌توانی خیلی چیزها بیاموزی.»

پس درس نهایی زندگی طولانی در نبردهای بی‌شمار بر صفحه سیاه و سفید این است که نه بردن و نه باختن واقعاً مهم نیست؟ «نه!» می‌گوید آلوارز. «دوست دارم ببرم. اما اگر ببازم، خیلی اذیتم نمی‌کند.»

منبع: دیروزبان