لزوم تمرکز بر چابک‌سازی و کوچک‌سازی دولت

باشگاه خبرنگاران جوان – صمد حسن‌زاده رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در نشست صمیمی فعالان اعضای این اتاق با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، ضمن تبریک روز ملی صادرات، از صادرکنندگان به عنوان افرادی که همواره چراغ اقتصادی ایران را روشن نگه داشته‌اند یاد کرد و گفت: ملت ایران قدردان فعالیت صادرکنندگان هستند؛ کسانی که برای کشور ثروت تولید می‌کنند و امنیت را به وجود می‌آورند.

وی با نگاه به شرایط اقتصادی حاکم بر ایران، به مشکلاتی که از سوی تعدادی از کشور‌ها در زمینه شرایط تحریمی و “نه جنگ؛ نه صلح” ایجاد شده است، گفت: امروز می‌بینیم کشور‌هایی که مانند ایران سابقه فرهنگی و تمدنی ندارند، سعی می‌کنند برای ایران با هزاران سال سابقه فرهنگی و تمدنی، نسخه‌هایی آماده کنند؛ با این عنوان که در ایران توسعه اقتصادی را رقم بزنند. این گستاخی‌ها برای ایران تا کجا ادامه پیدا می‌کند؟

رئیس اتاق ایران، اراده دولت برای کوچک‌سازی و چابک‌سازی را مورد تمجید قرار داد و افزود: می‌دانیم که تلاش برای کوچک و چابک شدن دولت، کاری مشکل و پرزحمت است؛ اما باید تلاش صورت گیرد تا این اقدام مهم از دوران ریاست جمهوری شما به یادگار بماند.

حسن‌زاده در بخش دیگری از سخنان خود تغییر نرخ ارز ترجیحی با شیب ملایم به نحوی که از آسیب به معیشت مردم نیز جلوگیری شود را مورد تاکید قرار داد و گفت: علاوه بر این اقدام مهم، لازم است بر روی اصلاح قیمت حامل‌های انرژی بررسی بیشتری صورت گیرد.

رئیس اتاق ایران همچنین به ظرفیت ایرانیان خارج از کشور که قلبشان برای کشورشان می‌تپد اشاره کرد و افزود: باید شرایط حضور آنها را در ایران تسهیل کنیم تا با امنیت و اطمینان سرمایه خود را وارد کشور کنند. این رویکرد به توسعه سرمایه‌گذاری در ایران کمک خواهد کرد.

تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد که با تکیه بر ظرفیت بخش خصوصی، موضوعات چابک‌تر انجام می‌شود

پیام باقری، نایب‌رئیس اتاق ایران در ادامه صادرات را پیشران خوزه اقتصاد دانست و تصریح کرد: بعد از جنگ ۱۲ روزه و فعال شدن مکانیسم ماشه، اجتناب دولت از دخالت در اقتصاد، بسیار اهمیت داشت. تجربه این جنگ تحمیلی علیه ایران نشان داد که تکیه بر ظرفیت بخش خصوصی و استفاده از توانمندی آنها، راهگشاست. البته از آن مهم‌تر نکته دیگری است که در آن زمان شاهد بودیم؛ در این دوران، کشور چابک‌تر اداره شد، چون حوزه دیوان‌سالار محدود شد و موضوعات با چابکی قابل‌توجهی جلو رفت.

وی دولت را بزرگ و پرهزینه توصیف کرد و همین بروکراسی نهفته در بدنه دولت را مهم‌ترین مشکل اقتصاد کشور دانست.

نایب‌رئیس اتاق ایران ادامه داد: نکته دیگری که باید مورد توجه باشد این است که دیگر بودجه سالانه، عامل توسعه نیست و تنها به ابزاری برای پوشش هزینه‌های جاری کشور و دولت تبدیل شده است. در واقع دولت مالیات دریافت می‌کند تا به کمک آن، هزینه‌های جاری خود را پوشش دهد و از طرفی به جای تلاش برای افزایش و توسعه پایه‌های مالیاتی، می‌بینیم که تنها فشار مالیاتی روی بخش خصوصی شناسنامه‌دار است.

پیمان‌سپاری ارزی، ناکارآمد بوده و همه بازیگران صحنه تجارت از آن ناراضی‌اند

محمد لاهوتی، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران به فعالیت و تلاش افسران ارزآور کشور که با وجود تمام مشکلات اقتصادی، خود را با شرایط هماهنگ کردند و ارز را به کشور برگرداندند اشاره و تصریح کرد: از سال ۱۳۹۷ در حوزه تجارت خارجی اتفاقاتی رقم خورد و قفل‌های متعددی بر آن زده شد تا آنجا که امروز بازگشت ارز به کشور با شرایط سخت‌گیرانه‌ای انجام می‌شود. از طرفی در تخصیص و تأمین ارز با صف‌های طولانی مدتی مواجه هستیم که روند تولید را مختل و کند کرده است.

این فعال اقتصادی، هدف تحریم‌ها را قطع درآمد‌های دولت عنوان کرد که بهترین جایگزین آن می‌تواند صادرات غیرنفتی باشد که البته استفاده از این ظرفیت شرط دارد.

وی ادامه داد: از سال ۱۳۹۷ پیمان‌سپاری ارزی حاکم شد و می‌بینیم که فعال اقتصادی، بانک مرکزی، وزارت‌خانه‌های مربوطه، همگی از شرایط ناشی از پیمان‌سپاری ارزی، ناراضی هستند که این عدم رضایت نشان می‌دهد سیاست پیمان‌سپاری ارزی، کارآمدی لازم را نداشته و چنانچه طرحی نو ننویسیم و نهضت حذف قوانین زائد را آغاز نکنیم، مشکلات حل نخواهد شد.

لاهوتی، ایجاد موانع و سامانه‌های متعدد را بسترساز فساد در اقتصاد دانست و گفت: در این مدت سامانه برای سامانه ایجاد کردیم، مانع برای حل یک مشکل به وجود آوردیم و مسیر را برای حرکت، تنگ و تنگ‌تر کردیم و تا زمانی که شرایط را بازنگری و اصلاح نکنیم و شاهد تحول در مسیر نباشیم، نمی‌توانیم به درآمد‌های صادراتی امید ببخشیم. برای این مهم می‌توان از قدرت سران قوا استفاده کرد و روش‌های نو را طراحی کرد.

قیمت‌گذاری دستوری متوقف و بازار به روش هوشمندانه مدیریت شود

محمود نجفی‌عرب، رئیس اتاق بازرگانی تهران از قیمت‌گذاری دستوری به عنوان یک سیاست زائد یاد کرد و انگیزه تولید و سرمایه‌گذاری را کاهش داده و موجب افزایش میزان رانت در کشور می‌شود. او تأکید کرد: دولت باید دست از مداخله در قیمت‌ها بردارد و به روش‌های هوشمندانه بازار را مدیریت کند.

این فعال اقتصادی، ایجاد سامانه‌های مجزا که جزیره‌ای و جدا از هم فعالیت می‌کنند را یکی از عارضه‌های جدی اقتصاد کشور دانست و گفت: یکپارچه‌سازی و ایجاد پنجره واحد برای ارائه انواع خدمات دولتی به مردم و فعالان اقتصادی یک اولویت است و باید در دستورکار دولت قرار بگیرد.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران، جایگزین شدن اقتصاد امنیتی به جای امنیت اقتصادی را آسیب‌زا توصیف کرد و گفت: تصمیمات در سطح دولت و حاکمیت نباید با رویکرد امنیتی اتخاذ شود، چون این نوع نگاه نااطمینانی را در سطح اقتصاد و بین سرمایه‌گذاران شکل می‌دهد.

رئیس اتاق تهران همچنین بازنگری در قانون مربوط به تجارت ملوانی و کول‌بری در راستای سامان دادن به این بخش و جلوگیری از تشویق به تجارت غیرقانونی و غیرمتعارف را خواستار شد و گفت: بهترین روش این است که از این ظرفیت به نفع تأمین مواد اولیه تولید بهره ببریم.

وی نیز اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز را مورد تأکید قرار داد و گفت: این قانون ناامنی حقوقی را برای تجار به دنبال داشته و بی‌اعتمادی را در سطح فعالیت‌های اقتصادی و تجاری به وجود آورده است. این قانون محیط کسب‌وکار را پرریسک کرده و باید اذعان داشت که بیشتر به نفع قاچاقچیان تدوین شده است.

نجفی‌عرب در ادامه، تبدیل دیپلماسی اقتصادی به فعالیتی مشارکتی بین بخش خصوصی و دولتی در چارچوب یک شورای تخصصی را پیشنهاد داد.

طراحی مدل توسعه صادرات در حوزه معدن و پتروشیمی در دستورکار بانک مرکزی

در بخش بعدی این نشست، محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی از فعالیت کمیته‌ها با حضور نمایندگان بخش خصوصی صحبت کرد و گفت: نرخ ارز به دلیل وابستگی به تورم باید به گونه ویژه‌ای مدیریت شود و درباره آن تصمیم بگیریم. پس کمیته‌هایی را طراحی کردیم و در چارچوب آنها موضوعات را بررسی می‌کنیم.

وی ادامه داد: روز گذشته درباره ۴ کالا با مشورت بخش خصوصی تصمیماتی گرفتیم که به بازار دوم منتقل شوند و به زودی نهایی و اعلام خواهند شد. از طرفی با هدف توسعه تولید و انگیزه بخشیدن به این حوزه در حال اتخاذ یک تصمیم جدید هستیم که در چارچوب یک طرح نو معرفی می‌شود. این طرح روی توسعه حوزه پتروشیمی و معدن متمرکز بوده و توسعه صادرات و ارزآوری این بخش را ممکن می‌کند.

فرزین تصریح کرد: عمق بخشیدن به بازار دوم در دستورکار بانک مرکزی قرار گرفته است و در عین حال تلاش داریم که این اقدامات منجر به تورم نشود.

رئیس کل بانک مرکزی همچنین از آماده شدن شرایط برای فروش شرکت‌هایی که تحت تملک بانک‌ها قرار دارند به بخش خصوصی خبر داد و گفت: بانک مرکزی مقررات را تسهیل کرده و این روند در قالب قسطی نیز امکان‌پذیر است. در واقع اعتقاد داریم که شرکت‌های غیرمرتبط از فضای بانک‌داری خارج شوند.

تمرکز تسهیلات بانکی بر واحد‌های کوچک و متوسط است

محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت از روند رو به رشد صادرات غیرنفتی طی سال‌های ۱۴۰۲، ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ سخن گفت و تأکید کرد: با وجود تغییر شرایط کشور، روند رو به رشد صادرات غیرنفتی ادامه دارد. در این رابطه توانستیم تعداد قابل توجهی از تفاهم‌نامه‌های ایران با دیگر کشور‌ها را به سطح قرارداد و توافق‌نامه برسانیم و در پیمان‌هایی که امضا شده قابلیت استفاده از تعرفه صفر وجود دارد.

وی ادامه داد: در ارتباط با کشور‌های اوراسیا، پاکستان و عمان، پیمان‌های تعرفه‌ای اجرایی شدند که فرصت خوبی را برای صادرات خلق کرده است.

اتابک با توجه به اهمیت بنگاه‌های کوچک و متوسط در روند اشتغال‌زایی از توافق با بانک مرکزی برای ارائه تسهیلات به این واحدها، صحبت کرد و افزود: واحد‌های بزرگ از منظر تأمین منابع مالی و سرمایه در گردش از پس خود برمی‌آیند برای همین برای ارائه تسهیلات، توجه جدی روی بنگاه‌های کوچک و متوسط داریم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت از تصویب قانون مربوط به تجارت کوله‌بری و ملوانی در راستای ساماندهی این بخش خبر داد و رویکرد اصلی در تصویب این قانون را ساماندهی و استفاده از این ظرفیت برای تأمین مواد اولیه، قطعات و تجهیزات مورد استفاده در تولید به ویژه در بخش لوازم خانگی عنوان کرد.

وی همچنین عایدی حاصل از تجارت ملوانی را برای کشور از زمان اجرای قانون مربوطه در حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان برآورد کرد.

بهبود تراز تجاری در بخش کشاورزی از منفی ۱۱ میلیارد دلار به منفی ۸ میلیارد دلار

غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی نیز از بهبود تراز تجاری در بخش کشاورزی از منفی ۱۱ میلیارد دلار به منفی ۸ میلیارد دلار و رشد صادرات این نوع از محصولات طی یک سال اخیر تا ۳۲ درصد خبر داد و گفت: از سال گذشته سعی کردیم با برنامه‌ریزی، وضعیت صادرات محصولات کشاورزی را بهبود بخشیده و شرایط تولید و صادرات هر محصول را متناسب با زمان تولید، برداشت و مصرف، مشخص کنیم.

وی همچنین تجارت آب مجازی را برای ایران همراه با سود اعلام کرد و افزود: طی سفر رئیس‌جمهور به پاکستان و رایزنی‌هایی که انجام شد، قانون تهاتر کالا به کالا در این کشور به تصویب رسید و از این به بعد امکان این نوع تجارت بین ایران و پاکستان فراهم است.

نوری قزلجه خاطرنشان کرد: در حوزه دیپلماسی اقتصادی هیچ تصمیمی بدون مشورت بخش خصوصی گرفته نمی‌شود و در همه جلسات کمیسیون مشترک، نمایندگان بخش خصوصی حضور دارند. از طرفی شورای گفت‌و‌گو نیز به عنوان یک ظرفیت خوب در دسترس قرار دارد و موضوعات بسیار خوبی در چارچوب آن مطرح و تصویب می‌شود.

وزیر جهاد کشاورزی از تغییر رویه‌ها در این وزارت‌خانه به ویژه در حوزه واردات مواد اولیه خبر داد و گفت: سعی داریم برای تأمین مواد اولیه تولید از ظرفیت تولیدکنندگان بیشترین استفاده را ببریم تا مواد اولیه با کیفیت‌تر و ارزان‌تر وارد شود.

توجه به بخش خصوصی، صادرات‌محوری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از اولویت‌های دولت است

علی مدنی‌زاده وزیر امور اقتصادی و دارایی از طراحی یک برنامه کوتاه‌مدت اقتصادی خبر داد که در آن بودجه و موضوعات ارزی، روند اعطای کالابرگ برای بهبود معیشت و حفظ اشتغال در بنگاه‌های کوچک و متوسط، ساماندهی گمرکات، نوسازی آنها و امکان ترخیص کالای واردشده در کوتاه‌ترین زمان ممکن، دیده شده است.

وی همچنین به رونمایی ابزار جدید مالی در بورس کالا اشاره کرد و افزود: ظرفیت‌سازی‌ها با رویکرد توجه به بخش خصوصی، صادرات‌محوری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی انجام می‌شود.

وزیر اقتصاد درادامه به فعالیت کمیته‌های تخصصی در چارچوب شورای گفت‌و‌گو برای مقابله با قوانین مزاحم کسب‌وکار صحبت کرد و افزود: به کمک این کمیته‌ها می‌توانیم موضوعات با اولویت بالا را شناسایی کرده و از ظرفیت هیات مقررات‌زدایی برای برطرف کردن آنها بهره ببریم.

مدنی‌زاده به قانون برنامه هفتم توسعه و تأکید آن بر پایان دادن به روند قیمت‌گذاری دستوری اشاره کرد و افزود: این قانون باید خیلی سریع اجرایی شود.

منبع: اتاق بازرگانی ایران