همشهری آنلاین – یکتا فراهانی: آنچه زمانی تفریحی ساده بود در دنیای امروزی اشباع شده از تصویر به یکی از قدرتمندترین ابزارهای تأثیر بر روان و رفتار نسل نوجوان بدل شده است. فیلم‌ها و سریال‌ها دیگر تنها سرگرمی نیستند، بسیاری از آنها زبان جدیدی برای درک بهتر خود و جهان پیرامون هستند.
دکتر امیرحسین جلالی ندوشن، روان‌پزشک با اشاره به نقش مهم رسانه بر نوجوانان می‌گوید: رسانه‌ها امروز نقش خانواده، مدرسه و حتی جامعه را در شکل‌دهی به ذهن نوجوانان برعهده گرفته‌اند. نوجوانان هر تصویری که می‌بینند و هر دیالوگی که می‌شنوند، بر شیوه فکرکردن و احساس‌کردنشان تاثیر می‌گذارد.
به گفته او بازنمایی نوجوانان در سریال‌ها می‌تواند در دو مسیر متفاوت حرکت کند: یعنی یا موجب درک بهتر و همدلی آنها شود، یا مسیر اضطراب، انزوا و سردرگمی را تشدید کند.
نوجوانی در آینه رسانه
در روزگاری که پلتفرم‌های دیجیتال همه‌جا هستند، نوجوانان بخش بزرگی از تجربه رشد خود را در محیطی مجازی می‌گذرانند. در این میان سریال‌هایی مانند «بلوغ» تنها یکی از بازتاب‌های این واقعیت به شمار می‌روند. جلالی ندوشن در این باره تأکید می‌کند: وقتی نوجوانان در معرض الگوهای تکرارشونده‌ای از خشم، رقابت و مردسالاری قرار می‌گیرند، در ناخودآگاه خود همان‌ها را معیار رفتار طبیعی می‌دانند.
به باور او، این روند می‌تواند به شکل‌گیری تصاویری نادرست از قدرت، مردانگی یا احساس تعلق منجر شود.
رسانه و بازتولید احساس تنهایی
بسیاری از نوجوانان در فضای مجازی دنبال معنا، ارتباط و پذیرش هستند. اما همان فضایی که قرار است فرصت باشد، گاهی تنهایی را عمیق‌تر می‌کند. این روان‌پزشک با بیان این مطلب عنوان می‌کند: وقتی ارتباط انسانی با الگوریتم جایگزین شود، نوجوان فقط احساس می‌کند دیده می‌شود. در حالی که تنهاتر می‌شود. این چرخه می‌تواند اضطراب، پرخاشگری و احساس بی‌ارزشی را در میان نوجوانان تقویت کند.
بازنمایی خطر یا فرصت؟
سریال‌هایی مانند «بلوغ» دو چهره دارند: از یک سو می‌توانند بحران روان نوجوانان را تشدید کنند، و از سوی دیگر، فرصتی برای گفت‌وگو و آگاهی باشند. به گفته جلالی اگر روایتگری بادقت و شواهد علمی همراه شود، رسانه می‌تواند نقش درمانی پیدا کند؛ اما اگر بر پایه کلیشه‌ها ساخته شود، همان زخم قدیمی را عمیق‌تر می‌کند.
روایت‌های رسانه‌ای نباید نوجوانان را مجرم یا خطر نشان دهند، بلکه باید به درک و همدلی منجر شوند. جلالی بر اهمیت نمایش واقع‌بینانه و انسانی از نوجوانان، بدون قضاوت و با تأکید بر رشد و یادگیری تأکید دارد.
به گفته او، رسانه‌ها زمانی اثرگذار خواهند بود که به‌جای هشدار و ترس، مسیر آموزش، گفت‌وگو و توانمندسازی را در پیش بگیرند.
بیشتر بخوانید:
سواد رسانه‌ای عاطفی
در دنیایی که نوجوانان بیش از هر نسل دیگری درگیر رسانه‌اند، وظیفه جامعه، آموزش و خانواده، ایجاد «سواد رسانه‌ای عاطفی» است. همان‌طور که این روان‌پزشک یادآور می‌شود نوجوان امروز نیاز به همراهی دارد، نه هشدار. اگر او را درک کنیم، دیگر نیازی به ترساندنش نیست.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0