خروش از عمق زمین/ درباره آتشفشان‌های فعال ۲۰۲۵

باشگاه خبرنگاران جوان – وقتی ماگما به سطح زمین می‌رسد، به آن گدازه (لاوا) می‌گویند. در سال۲۰۲۵ میلادی، تعدادی از کوه‌های آتشفشانی جهان فعالیت شدیدی داشتند که اینجا به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم.

انواع آتشفشان

آتشفشان فعال: هم‌اکنون یا در گذشته نزدیک فوران داشته و احتمال فوران دوباره دارد (مثل تفتان در ایران یا کیلاوئا در هاوایی).

آتشفشان نیمه‌فعال: فعلا فقط گاز و بخار خارج می‌کند، ولی فوران بزرگ ندارد (مثل دماوند).

آتشفشان خاموش: مدت بسیار طولانی (هزاران یا میلیون‌ها سال) بدون فعالیت بوده و احتمال فوران دوباره‌اش بسیار کم است (مثل سهند و سبلان).

فواید و خطرات

خطرات: فوران می‌تواند باعث تخریب شهرها، تغییر آب‌وهوا، مرگ موجودات زنده و ایجاد سونامی شود.

فواید: خاک‌های آتشفشانی بسیار حاصلخیز هستند، منابع معدنی مثل گوگرد و فلزات از آتشفشان‌ها به‌دست می‌آیند و حتی انرژی زمین‌گرمایی برای تولید برق از مناطق آتشفشانی استفاده می‌شود.

در سال ۲۰۲۵ میلادی، چندین آتشفشان در جهان فعالیت قابل‌توجهی داشته‌اند که به ۳نمونه از آن اشاره می‌کنیم.

کیلاوئا (هاوایی)

این آتشفشان که در جزیره بزرگ هاوایی واقع است، از ۲۳دسامبر ۲۰۲۴ موجی از فوران‌ها و فعالیت‌ها را آغاز کرد که در سال ۲۰۲۵ نیز ادامه یافت. در ژوئن۲۰۲۵، گزارش شده است که فواران‌های گدازه ارتفاع قابل‌توجهی داشته‌اند. این نمونه خوب است چون نشان می‌دهد فعالیت آتشفشانی صرفا انفجاری نیست؛ بلکه می‌تواند به شکل مکرر و با گدازه‌های پیوسته هم رخ دهد.

مانت لووتوبی لاکی-لاکی (اندونزی)

این آتشفشان در اندونزی در ۱۷ و ۱۸ ژوئن۲۰۲۵ فوران‌هایی داشت که گدازه و خاکستر را به ارتفاع بیش از ۱۰ کیلومتر به جو فرستاد. تأثیر آن نه فقط محلی بلکه بر ترافیک هوایی نیز بوده و منطقه‌ای را تحت اثر خاکستر قرار داده است. اهمیت این است که اندونزی در منطقه «حلقه آتش» قرار دارد و این نوع فعالیت‌ها هشداردهنده برای نواحی پرجمعیت است.

ساندنوکور (ایسلند)

شبه جزیره رِیکیانِس در ایسلند در ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۵ فوران جدیدی را تجربه کرد که باعث شد ساکنین منطقه و محل‌های گردشگری مانندمرداب آبی تخلیه شوند. گزارش‌های پس از آن نشان می‌دهند که این منطقه فوران را از اوایل آوریل نیز آغاز کرده بود. این نوع فعالیت نشان می‌دهد که حتی مناطق معمولا خاموش‌تر نیز می‌توانند در زمان‌های خاص بیدار شوند.

تفتان

آتشفشان تفتان تنها آتشفشان فعال ایران به‌شمار می‌رود. این کوه در جنوب‌شرقی ایران و شمال استان سیستان و بلوچستان (نزدیک به شهر خاش) قرار دارد. ارتفاعش حدود ۴۰۴۲متر است و بلندترین کوه منطقه جنوب شرق ایران محسوب می‌شود. البته فوران آتشفشانی از این کوه در تاریخ مکتوب گزارش نشده است، اما شواهد زمین‌شناسی نشان می‌دهد که چنین اتفاقی چند هزار سال پیش رخ داده است. در حال حاضر، از این آتشفشان چینه‌ای، خروج دائمی بخار آب، گازهای سولفور و دودهای گوگردی از دهانه‌ها و رسوبات گوگردی زرد رنگ در اطراف دهانه‌ها دیده می‌شود. همچنین چشمه‌های آب گرم گوگردی در دامنه‌های آن وجود دارد.

منبع: همشهری آنلاین