گردشگری مناطق آزاد؛ ابزاری برای دیپلماسی عمومی و تقویت تصویر بین‌المللی ایران

مهدی مزینانی، معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد کشور در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد برنا با تأکید بر اهمیت راهبردی گردشگری در ارتقای جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی گفت:اهمیت و جایگاه حیاتی موضوع گردشگری در دیپلماسی عمومی را نباید دست‌کم گرفت. در دنیای امروز، دیپلماسی عمومی فراتر از سخنرانی‌ها و بیانیه‌های رسمی است. دیپلماسی سنتی اغلب با محدودیت‌های ساختاری و سوءتفاهم‌های سیاسی مواجه است، اما گردشگری به عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای نرم، امکان تعامل مستقیم، فرهنگی و اقتصادی میان ملت‌ها را فراهم می‌آورد. وقتی یک گردشگر خارجی پا به خاک کشور می‌گذارد، او دیگر صرفاً یک مصرف‌کننده خدمات نیست؛ او یک سفیر بالقوه است که برداشت‌های خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارد. این تجربیات شخصی و عینی، تأثیرگذاری بسیار عمیق‌تری نسبت به پیام‌های رسانه‌ای رسمی دارد.

وی با اشاره به شرایط خاص رسانه‌ای علیه ایران ادامه داد: این امر به ویژه در شرایطی که روایت‌های بین‌المللی از ایران تحت تأثیر جوامع رسانه‌ای متمرکز قرار دارند، اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند. ما در دبیرخانه مناطق آزاد معتقدیم که تقویت گردشگری، تقویت‌کننده چهره بین‌المللی، وضوح ادراکی و درک صحیح از ابعاد فرهنگی و پیشرفت‌های اقتصادی ایران است. گردشگری فرصتی برای نمایش تنوع زیستی، غنای تاریخی و ظرفیت‌های مدرن کشور فراهم می‌آورد، که به طور مستقیم در تضعیف پروژه‌های ایران‌هراسی مؤثر است. هدف ما این است که با ارائه تجربه‌ای مثبت و کیفی، شکاف ادراکی بین ایران واقعی و ایران تصویر شده در اذهان عمومی جهان را پر کنیم.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد کشور در پاسخ به پرسشی درباره ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه مناطق آزاد برای تحقق این هدف اظهار کرد:مناطق آزاد ما  با توجه به مزیت‌های قانونی، مناطق ویژه اقتصادی بودن و موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود (مرزهای آبی و خاکی متعدد) به مثابه آزمایشگاه‌های توسعه و پنجره‌هایی رو به اقتصاد نوین ایران عمل می‌کنند. ما این مناطق را بسترهایی می‌دانیم که می‌توانند سریع‌تر از سایر نقاط کشور، استانداردهای بین‌المللی در حوزه گردشگری را محقق سازند.

وی با تشریح ظرفیت‌های متنوع مناطق آزاد افزود: ظرفیت‌های بالقوه ما در حوزه گردشگری بسیار عظیم و متنوع است. یکی از این موارد، گردشگری طبیعت است؛ سواحل جنوبی، جنگل‌های شمال و کویرهای مرکزی که می‌توانند بسترهای به‌روزرسانی و اکوتوریسم را فراهم کنند. دیگر مورد مهم، گردشگری سلامت است؛ یعنی بهره‌برداری از پتانسیل‌های پزشکی و درمانی در کنار امکانات اقامتی ویژه برای گردشگران سلامت. گردشگری مذهبی نیز در این خصوص موضوعیت دارد، به‌ویژه نزدیکی برخی مناطق آزاد به کانون‌های تاریخی و مذهبی که نیازمند طراحی تورهای هدفمند بین‌المللی است. همچنین گردشگری تفریحی و تجاری نیز در این خصوص اهمیت وافری دارد که یکی از مصادیق آن توسعه مراکز کنفرانس و نمایشگاه‌های بین‌المللی به‌ویژه در مناطق ساحلی مانند کیش و چابهار است.

مزینانی ادامه داد: خوشبختانه، با حمایت قاطع و راهبری هوشمندانه جناب مسرور، مدیرعامل محترم سازمان، عزم راسخی در مجموعه دبیرخانه وجود دارد تا این ظرفیت‌ها از حالت بالقوه خارج و به فرصت‌های درآمدزا و فرهنگی تبدیل شوند. رویکرد ما مبتنی بر توسعه زیرساخت‌های کیفی و تسهیل فرآیندهای ورود و اقامت است. این امر شامل بازنگری در فرآیندهای صدور روادید (به ویژه روادید فرودگاهی برای گردشگران خارجی) و تضمین امنیت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های گردشگری است. ما در حال اجرای مدل‌هایی هستیم که ضریب اطمینان سرمایه‌گذار را بر اساس بازدهی و پتانسیل بازار سنجش می‌کند.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد کشور درباره آثار کوتاه‌مدت این سیاست‌ها گفت:ما در این خصوص ریل‌گذاری‌های لازم را انجام داده‌ایم. موفقیت در گردشگری، به ویژه گردشگری بین‌المللی، نیازمند یک اکوسیستم یکپارچه و قوانین پشتیبان است. از جمله اقدامات ما شناسایی موانع قانونی که موجب کندی در مجوزدهی یا افزایش هزینه‌های سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری می‌شدند و آغاز فرآیند تسهیل‌گری است. ما به دنبال ایجاد “پنجره واحد” تخصصی برای پروژه‌های گردشگری هستیم. از سوی دیگر، ارائه بسته‌های تشویقی جذاب‌تر، به ویژه در حوزه‌هایی که کمبود زیرساخت وجود دارد (مانند هتل‌های پنج ستاره یا زیرساخت‌های حمل و نقل هوایی در برخی مناطق) از جمله اهداف ماست. هدف‌گذاری ما افزایش حداقل ۱۵ درصد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بخش گردشگری طی دو سال آتی است.

وی تصریح کرد: در این خصوص تعریف پروژه‌های شاخص نیز در دستور کار قرار گرفته، یعنی شناسایی و حمایت از چند پروژه کلیدی در هر منطقه که دارای پتانسیل جذب گردشگر خارجی با توان مالی بالا باشند. این پروژه‌ها باید بازتابی از نوآوری و کیفیت بالا باشند. البته این فرآیند زمان‌بر است؛ زیرا زیرساخت‌های فیزیکی و نرم‌افزاری نیازمند زمان برای ساخت و اعتبارسنجی بین‌المللی هستند. با این حال، نتایج آن زودتر از آنچه تصور شود نمایان خواهد شد. در کوتاه‌مدت، شاهد بهبود چشمگیر در شاخص‌های رضایتمندی گردشگران داخلی و تسهیلات اقامتی خواهیم بود که به بهبود سریع‌تر «برند مناطق آزاد» کمک می‌کند. به زودی شاهد دستاوردهای ملموسی در حوزه جذب گردشگر بین‌المللی به مناطق آزاد خواهیم بود که نشان‌دهنده بلوغ این بخش و اثبات موفقیت سیاست‌های حمایتی دولت خواهد بود.

مزینانی در پاسخ به پرسشی درباره نقش اقتصادی مناطق آزاد در روایت ملی نیز گفت:این نکته بسیار کلیدی و نقطه تلاقی دیپلماسی عمومی و اقتصاد مقاومتی است. ما معتقدیم که موفقیت اقتصادی، قوی‌ترین شکل از روایتگری قدرت است. فعالیت‌های مؤثر و جهشی که در عرصه اقتصادی توسط متخصصین داخلی در مناطق آزاد محقق شده است (مانند توسعه بنادر، مناطق پتروشیمی، و شهرک‌های صنعتی)، نمونه‌ای بارز در اثبات قدرت، خلاقیت و توانمندی مهندسی و مدیریتی ایران است.

وی افزود: گردشگرانی که از خارج از کشور به مناطق آزاد سفر می‌کنند، تنها از سواحل زیبا بازدید نمی‌کنند؛ آن‌ها از نزدیک با ظرفیت‌های عینی و عظیم کشورمان در حوزه‌هایی مانند بنیه زیرساختی مدرن، صنایع پیشرفته و مراکز تجاری پویا آشنا می‌شوند. این تجربیات عینی بسیار قوی‌تر از هر تبلیغاتی عمل می‌کند. هنگامی که یک سرمایه‌گذار یا گردشگر باهوش، ثبات و توسعه را در مناطق آزاد مشاهده می‌کند، این برداشت به سرعت در شبکه ارتباطی او منتشر می‌شود. آن‌ها خود به سفیرانی گویا برای روایتگری از قدرت، ثبات، هوشمندی در مدیریت بحران و آینده روشن اقتصادی ایران مبدل خواهند شد.

وی در پایان تأکید کرد: گردشگری در مناطق آزاد، پلی است که از طریق آن، ظرفیت‌های اقتصادی اثبات‌شده ایران به ابزارهای نرم دیپلماسی تبدیل شده و روایت ملی ما را از منظر ثبات و پیشرفت تقویت می‌کند. این رویکرد، اساس دیپلماسی عمومی مبتنی بر دستاورد است.

انتهای پیام/