بروکراسی اداری، بزرگ‌ترین گلوگاه توسعه انرژی‌های پاک

نظام اداری کشور در حوزه انرژی در نقطه‌ای قرار گرفته که هر تصمیم مالی تنها زمانی به نتیجه می‌رسد که مسیر‌های اداری آن سبک و قابل عبور باشد. بیش از ۶۰ درصد پروژه‌های ثبت‌شده در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر نه به به دلیل کمبود منابع یا نبود فناوری بلکه به‌دلیل فرآیندهای اداری زمان‌بر در مرحله صدور مجوز، تخصیص زمین، تأمین ارز یا تأییدیه‌های متعدد متوقف شده‌اند.

در سال‌هایی که دولت با ناترازی مزمن برق روبه‌روست و تابستان گذشته شکاف تولید و مصرف از ۱۵ هزار مگاوات عبور کرد انتظار می‌رود ظرفیت‌سازی در انرژی خورشیدی و بادی با سرعتی بیشتر از گذشته پیش برود. اما بروکراسی‌های اداری باعث شده حتی پروژه‌هایی که منابع مالی، زمین و تجهیزات دارند ماه‌ها پشت درگاه‌های اداری متوقف بمانند. همین مسئله ضرورت کوچک‌سازی بروکراسی را از یک شعار به یک نیاز فوری شبکه برق کشور تبدیل کرده است.

ابلاغ اخیر بخشنامه صندوق توسعه ملی برای ارائه تسهیلات ارزی به سرمایه‌گذاران تجدیدپذیر از نگاه فعالان بازار یک نقطه عطف است. اما این نقطه عطف تنها در صورتی به ظرفیت واقعی تبدیل می‌شود که مسیر اداری دریافت این تسهیلات کوتاه، شفاف و قابل پیش‌بینی باشد. تجربه یک دهه اخیر نشان می‌دهد سیاست‌های مالی در حوزه انرژی هر زمان با بروکراسی سنگین همراه بوده از تحقق اهداف فاصله گرفته است.

بخشی از این چالش به ساختار چندلایه تصمیم‌گیری بازمی‌گردد. سرمایه‌گذار برای راه‌اندازی یک نیروگاه خورشیدی کوچک نیاز به استعلام از ۶ تا ۹ نهاد مختلف دارد و هر نهاد نیز یک فرآیند داخلی جداگانه دارد. میانگین زمان دریافت مجوز اتصال برای نیروگاه‌های کوچک خورشیدی در برخی استان‌ها از ۸ ماه فراتر رفته است. این زمان برای صنعتی که ارزش اقتصادی‌اش بر پایه سرعت بازگشت سرمایه تعریف می‌شود یک مانع جدی است.

تمرکز بر کاهش وزن بروکراسی اداری مهم‌ترین انتظار فعالان تجدیدپذیر پس از بخشنامه جدید صندوق توسعه ملی است.

ناترازی برق؛ مسئله‌ای که بدون تجدیدپذیرها حل نمی‌شود

حسینی  فعال صنعت تجدیدپذیر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی برنا تأکید کرد:
کشور سال‌هاست با ناترازی برق روبه‌رو است نیروگاه‌های حرارتی دیگر پاسخگوی رشد مصرف نیستند و ساخت نیروگاه‌های جدید هم هزینه‌بر، زمان‌بر و وابسته به سوخت است. منطقی‌ترین و سریع‌ترین راه برای جبران این شکاف توسعه گسترده پنل‌های خورشیدی و ظرفیت‌های تجدیدپذیر است.

وی افزود‌: تولید خورشیدی می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ظرفیت چند هزار مگاواتی ایجاد کند و اتکا به شبکه سراسری را کاهش دهد. اگر هدف دولت رفع ناترازی است، باید همه مسیرها را برای ورود سرمایه‌گذار به این حوزه هموار کند.

حسینی به بخشنامه اخیر اشاره کرد و گفت:
مصوبه صندوق توسعه ملی برای ورود به تأمین منابع ارزی پروژه‌های تجدیدپذیر، یک نقطه عطف است. تأمین ارز برای خرید پنل، اینورتر و تجهیزات تخصصی همیشه یکی از گره‌های اصلی بوده. حالا اگر این تسهیلات با فرآیند شفاف و کوتاه‌مدت ارائه شود، بسیاری از پروژه‌های متوقف‌مانده دوباره فعال خواهد شد.

وی تأکید کرد:اما اگر همین ابزار مهم در پیچ‌وخم اداری گیر کند، تأثیرش خنثی می‌شود. سرمایه‌گذار نیاز به قطعیت و سرعت دارد. نه رفت‌وآمدهای چندماهه.

بروکراسی؛ مانع اصلی جهش تجدیدپذیرها

حسینی با انتقاد از روندهای طولانی اداری افزود:مسئله اصلی ما کمبود اراده برای تسهیل کارهاست. حتی برای احداث یک نیروگاه خورشیدی کوچک، سرمایه‌گذار باید مسیر طولانی از استعلام‌ها، تأییدیه‌ها و مکاتبات را طی کند. این همان چیزی است که رئیس‌جمهور هم تأکید کرده و گفته باید موانع غیرضروری از مسیر انرژی‌های تجدیدپذیر حذف شود.

این فعال صنعتی خاطرنشان کرد:وقتی هدف ملی رفع ناترازی برق است، نباید سرمایه‌گذاری که می‌خواهد یک ظرفیت تولید پاک ایجاد کند، ماه‌ها پشت در اتاق‌ها معطل بماند.

تخصیص زمین؛ حلقه مفقوده توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر

در ادامه این فعال صنعت به چالش تخصیص زمین اشاره کرد:سرمایه‌گذار قبل از هر چیز باید زمین داشته باشد. اما دریافت زمین، حتی در مناطق خشک و بیابانی، به یک فرایند چندلایه تبدیل شده است. گاهی معلوم نیست زمین را باید از منابع طبیعی گرفت یا از استانداری یا از برق منطقه‌ای. این سردرگمی‌ها پروژه‌ها را ماه‌ها عقب می‌اندازد.

وی پیشنهاد داد:اگر دولت قصد توسعه جدی تجدیدپذیرها را دارد، باید یک سامانه یکپارچه تخصیص زمین ایجاد کند و مسئولیت آن را شفاف به یک نهاد بسپارد. الان نبودِ یک مرجع مشخص، یکی از بزرگ‌ترین موانع سرمایه‌گذاران است.

سه شرط برای حل ناترازی برق

حسینی در پایان تأکید کرد:ناترازی برق تنها زمانی قابل حل است که توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به یک اولویت عملیاتی تبدیل شود. این هدف با سه اقدام کاملاً قابل دستیابی است:
۱. اجرای سریع و بدون تفسیر بخشنامه صندوق توسعه ملی برای تأمین تسهیلات ارزی
۲. کاهش واقعی بروکراسی و حذف استعلام‌های غیرضروری در مسیر صدور مجوزها
۳. تخصیص سریع و سامان‌دهی‌شده زمین برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی و بادی

وب گفت:اگر این سه مانع رفع شود، ایران می‌تواند در چند سال آینده نه‌تنها ناترازی برق را حل کند، بلکه تبدیل به صادرکننده پایدار برق پاک در منطقه شود.

انتهای پیام/