رفتار امیر کبیر با وطن فروشان

باشگاه خبرنگاران جوان – امیر درباره اقلیت‌های رسمی مذهبی، به صحیح یا غلط، معتقد بود باید با آنها مهربانی و محبت کرد و از این راه، آنها را از دامان استعمارگران بیرون کشید و نگذاشت استعمارگران، از زمینه نارضایتی آنان سوء‌استفاده کنند. البته روی اصل کلی مخالفت با جاسوسی، اگر از آنها چیزی در این‌باره کشف می‌کرد، گذشت و نادیده گرفتن در کار نبود.

باید گفت که امیرکبیر پی به عمق خطر این اقلیت‌ها نبرده بود و مقدار کینه و عداوت و حسادتی را که در سینه‌های آنها نسبت به اسلام و مسلمین وجود دارد، درست ارزیابی نکرده بود، و این خود یکی از اشتباهات سیاسی امیرکبیر به‌شمار می‌رود و حتی اگر می‌خواست به دستور اسلام درباره آنها رفتار کند، چون از شرایط ذمه خارج شده بودند و تحت لوای اسلام به میهن خیانت می‌کردند، احترام خود را از دست داده و مستحق شدت عمل و لااقل کنترل شدید بودند.

گویا در اواخر دوران زمامداری و عمر خود، خطر آنها را احساس کرده و به فکر چاره افتاده و تصمیم گرفته بود نگذارد افرادی که وطن‌فروشی و توجه به اجانب با سرشت‌شان عجین است و بیگانه‌پرستی و خدمت به استعمار برای آنها وظیفه یا طبیعت ثانویه است، در کشور مصدر کار و یا مسئول پستی باشند.

یک نفر یهودی به نام «محمدبیگ» در شامات، نمایندهٔ امور تجارتی ایران بود. این یهودی برخلاف مصالح اتباع ایران و در مسیر مصالح دشمنان ایران کار‌هایی انجام داد که به اطلاع امیرکبیر رسید. امیر نامهٔ ذیل را در این‌باره به «محمدخان» مصلحت‌گذار و نماینده سیاسی ایران در اسلامبول نوشت:

«عالیجاها! عزیزا! این روز‌ها از شام و حلب، شکایات زیادی از سوء سلوک وکیل تجارت تبعهٔ دولت علّیه نوشته بودند. این محمدبیگ هرزه کیست که در شام تعیین گردیده؟ یهودی چرا باید وکیل امور تجارت تبعهٔ دولت علّیه باشد که با مردم این‌طور‌ها رفتار و سلوک بکند؟ البته، به وصولِ نوشته آنها را از شغل مزبور عزل کرده و کسانی که شایسته و قابل باشند به شام و حلب تعیین نمایند و در این کار کوتاهی ننمایند. ۲۷ ربیع‌الثانی ۱۲۶۶»

منبع: کانال تلگرامی آب و آتش