ضربه مهلک ناترازی ارزی و انرژی به صنعت فولاد کشور

در دومین روز از برگزاری نمایشگاه ایران متافو ۱۴۰۴، عطا تفضلی معاون خرید شرکت فولاد خوزستان در نشست خبری «دستاوردها و چالش‌های تامین در فولاد خوزستان و صنعت فولاد ایران» به بررسی چالش‌های زنجیره تامین این صنعت پرداخت.

هدررفت سود صنایع در نتیجه عدم حمایت دولت 

عطا تفضلی معاون خرید فولاد خوزستان با اشاره به چالش‌های زنجیره تامین صنعت فولاد گفت: ناترازی انرژی و برق از جمله مشکلات مهم این صنعت در طی سال‌های اخیر بوده است. در طی ۴ سال گذشته قیمت برق و گاز حدود ۳۰ برابر گران تر شده که این موضوع بخشی از حاشیه سود صنعت را مستهلک کرده است. اگرچه دولت تصور می‌کرد به مردم یارانه می‌دهد، اما در عمل کل این حمایت‌ها را یکجا از جامعه صنعتی پس گرفت و بخش قابل‌توجهی از حاشیه سود صنایع از بین رفت.

وی ادامه داد: سهم صنعت فولاد از مصرف آب و برق در کشور تنها حدود ۷ تا ۸ درصد است، اما این صنعت به‌عنوان یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی شناخته شده که در نتیجه، فشار مضاعفی به آن وارد می‌شود.

ناترازی در سودآوری زنجیره تامین فولاد 

تفضلی اظهار کرد: بخش سودآور زنجیره صنعت فولاد، محصولات و تولیدات متفاوتی است که این موضوع نشان دهنده این است که سوداوری زنجیره ناتراز است. علت این موضوع نیز عدم برنامه‌ریزی در اجرای طرح‌ها است. امروز حمایت از تولید توسط دولت صورت نمی‌گیرد و بدهی بسیاری به بخش خصوصی وجود دارد. در یک سال تولید آهن اسفنجی سودآور می‌شود و در سال بعد گندله‌سازی یا کنسانتره‌سازی. این جابه‌جایی سودآوری، در نهایت نشان دهنده عدم وجود  توازن و برنامه‌ریزی در زنجیره است.

وی تأکید کرد: طرح‌های توسعه در کشور بدون نگاه سیستمی و با  تصمیم‌های جزیره‌ای  اجرا می‌شود. هر واحدی سعی دارد زنجیره را برای خود کامل کند، در حالی که این رویکرد بخشی از ظرفیت ملی را به هزینه‌ای بلااستفاده تبدیل کرده است.

اعمال قانون حمایت از تولیدات داخلی با هدف حمایت از توانمندی ها 

معاون خرید فولاد خوزستان ناترازی ارزی را چالش دیگر صنعت خواند و در این رابطه افزود: هر ساله با ناترازی‌های متعددی روبرو هستیم که یکی از آن‌ها بحث ارز است که برای کنترل آن اقدامات متفاوتی نیز صورت گرفته است. قانون حمایت از تولیدهای داخلی نیز با هدف حمایت از توانمندی تولیدات داخلی و عدم خروج ارز از کشور در دستور کار دولت بوده است. 

تفضلی افزود: در گذشته اگر بدهکار بودیم، طرف حساب ما دولت بود، اما امروز دولت پیش از بخش خصوصی برای برداشت از حساب‌ها اقدام می‌کند. حمایتی که نامش حمایت از تولید است، در واقع وجود خارجی ندارد.

یک بام و دو هوای   تولید و واردات 

وی در بخش دیگری از سخنان خود به ناترازی ارزی و مشکلات ناشی از ثبت سفارش کالا اشاره و خاطرنشان کرد: ما در مسیر ثبت سفارش با سیاست‌های دوگانه ای  مواجه هستیم. تولیدکننده برای واردات مواد موردنیاز باید استعلام‌های متعدد از وزارت صمت، سازمان‌های استانی و انجمن‌ها بگیرد که ماه‌ها طول می‌کشد، اما بازرگان می‌تواند همان کالا را از مسیر دیگری در مدت کوتاه وارد کند. این سیاست یک بام و دو هوا هم به تولید ضربه می‌زند هم هدف اصلی کنترل خروج ارز را نقض می‌کند.

معاون خرید فولاد خوزستان  در  ادامه گفت: بسیاری از تولیدکنندگان به‌دلیل طولانی شدن فرآیندها ناچارند برای واردات، کالا را از طریق بازرگانان تهیه کنند، در حالی که هدف قانون یادشده حمایت از تولید داخلی و  جلو‌گیری از خروج ارز بوده است.

لزوم  کنترل دولت بر صادرات محصولات فولادی 

تفضلی درباره  چالش‌های صادراتی صنعت فولاد گفت: اکنون  ارز اوری صادرات رقم مناسبی است اما قابل قبول نبست. باید منابع و انچه که موجود است را بهینه استفاده کنیم تا مجبور به واردات گندله و کنستانتره نشویم. صادرات کنونی استفاده از رانت ارزی است و نه حاصل از توانمندی تولیدکنندگان و تجار؛ این موضوع نشان می‌دهد که این حوزه نیازمند کنترل بیشتری از سوی دولت است.

وی همچنین از نحوه اجرای سهمیه‌بندی‌های ارزی انتقاد کرد و در این رابطه اظهار کرد:از سال گذشته وزارتخانه‌ها برای هر صنعت شاخص مصرف ارزی تعریف کردند تا واردات سامان یابد، اما در عمل هنگام استفاده از سهمیه، سامانه اعلام می‌کند که سهم ارزی کالا تمام شده؛ در حالی که در برآورد کل کشور این سهم برای ما لحاظ شده است. 

افزایش ۵۰ درصدی قیمت کنستانتره از ابتدای سال 

او در پایان توضیح داد:   از ابتدای سال قیمت شمس فولادی افزایش ۱۰ درصدی داشته ؛ در حالی که نرخ  کنستانتره ۵۰ درصد گرانتر شده است. این تفاوت قیمت نشان می دهد تعادلی در این دو حوزه وجود ندارد و حاشیه سود شرکت‌های فولادی بسیار پایین است و  برنامه ریزی صحیح برای رفع  چالش‌های بازار فولاد ضرورت دارد. ما  اکنون  با تامین‌کنندگان نیز تبادل تجاری متعارفی داریم اما اکنون مواردی باعث شده تعادل زنجیره تامین بر هم بخورد.