فشارخون بی‌صدا مغز را پیر می‌کند!

 به گزارش پارسینه ؛ پژوهشی جدید نشان می‌دهد فشارخون بالا خیلی زودتر از آنچه فکر می‌کنیم به مغز آسیب می‌زند، حتی پیش از آنکه افزایش فشارخون در تست‌های پزشکی قابل تشخیص باشد. سلول‌هایی که مسئول سلامت رگ‌های خونی، پیام‌رسانی عصبی و حفظ غلاف میلین هستند، دچار پیری زودرس و اختلال عملکرد می‌شوند. این تغییرات شبیه الگوهای اولیه افت شناختی و آلزایمر است. خبر خوب اینکه داروی «لوزارتان» توانست بخشی از این آسیب‌های اولیه را در موش‌ها معکوس کند.

فشارخون به‌طور پنهانی به مغز صدمه می‌زند

پژوهش جدید محققان ویِل کورنل نشان می‌دهد که فشارخون بالا مدت‌ها پیش از ثبت افزایش قابل اندازه‌گیری در فشارخون، به رگ‌ها، نورون‌ها و ماده سفید مغز آسیب می‌زند. این اختلالات اولیه می‌تواند توضیح دهد چرا فشارخون بالا یکی از قوی‌ترین عوامل خطر برای زوال شناختی، اختلال شناختی عروقی و آلزایمر است.

این مطالعه که در ۱۴ نوامبر در مجله Neuron منتشر شد، نشان می‌دهد فشارخون می‌تواند تغییرات زودهنگامی در بیان ژن سلول‌های مختلف مغز ایجاد کند. این تغییرات ممکن است توانایی تفکر و حافظه را مختل کرده و راه را برای درمان‌هایی باز کند که هم فشارخون را کنترل می‌کنند و هم از مغز محافظت می‌کنند.

افراد مبتلا به فشارخون ۱.۲ تا ۱.۵ برابر بیشتر در معرض مشکلات شناختی هستند، اما علت زیستی این ارتباط مشخص نبود. داروهای متعارف فشارخون اگرچه فشار را کاهش می‌دهند، اما معمولاً اثر قابل‌توجهی بر بهبود عملکرد شناختی ندارند؛ موضوعی که نشان می‌دهد آسیب مغزی شاید مستقل از افزایش فشار رخ می‌دهد.

به گفتهٔ دکتر کوستانتینو یادِکولا، نویسنده ارشد مطالعه:«تنها سه روز پس از القای فشارخون در موش‌ها (حتی پیش از افزایش واقعی فشار) سلول‌های اصلی مرتبط با اختلال شناختی دچار آسیب شدند. بنابراین فقط به‌هم‌خوردن فشارخون نیست؛ عامل دیگری نیز در کار است.»

آسیب‌پذیری سلولی: چه اتفاقی در مغز رخ می‌دهد؟

محققان با استفاده از روش‌های پیشرفتهٔ تک‌سلولی، واکنش انواع سلول‌های مغزی به فشارخون را بررسی کردند. برای شبیه‌سازی فشارخون، از هورمون «آنژیوتانسین» استفاده شد.

مرحله خیلی زودهنگام (۳ روز پس از شروع فشارخون):

تغییرات شدید در سه نوع سلول دیده شد:

سلول‌های اندوتلیال (پوشاننده رگ‌ها):

نشانه‌های پیری زودرس

کاهش تولید انرژی

افزایش شاخص‌های پیری سلولی

تضعیف سد خونی‌–مغزی

اینترنورون‌ها:

اختلال در تعادل پیام‌های عصبی

الگویی شبیه تغییرات اولیه در آلزایمر

اولیگودندروسیت‌ها:

کاهش بیان ژن‌های لازم برای نگهداشت و ترمیم میلین

زمینه‌سازی برای کاهش سرعت انتقال پیام‌های عصبی

مرحله دیرتر (۴۲ روز):

با افزایش فشارخون، آسیب‌ها گسترده‌تر شد و کاهش قابل اندازه‌گیری در عملکرد شناختی پدید آمد.

به گفته دکتر آنتونی پاچولکو:«گستردگی تغییرات اولیه واقعاً شگفت‌انگیز بود. فهم این مراحل آغازین می‌تواند سرنخ‌هایی برای جلوگیری از نورودژنراسیون به ما بدهد.»

امکان محافظت از مغز با لوزارتان

لوزارتان، دارویی رایج برای درمان فشارخون، گیرنده‌های آنژیوتانسین را مهار می‌کند. در این مطالعه، لوزارتان توانست بخشی از آسیب‌های اولیه در سلول‌های اندوتلیال و اینترنورون‌ها را معکوس کند.

دکتر یادکولا می‌گوید:«پرهیز از آسیب قلب و کلیه توسط داروهای ضد فشارخون ضروری است، اما اکنون به نظر می‌رسد برخی از این داروها می‌توانند تا حدی در برابر آسیب مغز هم محافظت ایجاد کنند.»

گروه تحقیقاتی اکنون بررسی می‌کند که چگونه پیری زودرس رگ‌های کوچک می‌تواند باعث اختلال در نورون‌ها و اولیگودندروسیت‌ها شود و چگونه می‌توان از پیامدهای شناختی بلندمدت جلوگیری کرد.