نخستین مشاهده‌ی دقیق یک سونامی از فضا، ویژگی شگفت‌انگیزی را آشکار کرد

یک ماهواره سونامی را با جزئیاتی بی‌سابقه ردیابی کرده است؛ یافته‌ای که می‌تواند به بهبود مدل‌های مربوط به این امواج عظیم و افزایش توان پیش‌بینی و هشداردهی کمک کند.

به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert.؛  ماهواره‌ی «توپوگرافی آب‌های سطحی و اقیانوس‌ها» (SWOT) که در سال ۲۰۲۲ توسط ناسا و آژانس فضایی فرانسه (CNES) به فضا پرتاب شد، برای پایش حرکت آب‌های جهان از طریق تغییرات ارتفاع سطح طراحی شده بود. اما پس از چند سال ثبت داده درباره‌ی جریان‌های کوچک، SWOT به‌طور اتفاقی رویدادی بزرگ را شکار کرد.

در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۵، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۸٫۸ ریشتر، منطقه فرورانش «کوريل–کامچاتکا» را در سواحل جنوب‌شرقی روسیه لرزاند. این زمین‌لرزه سونامی‌ای را در اقیانوس آرام به حرکت درآورد—دقیقاً همان زمانی که SWOT از بالای منطقه عبور می‌کرد.

سونامی پیچیده‌تر از آن بود که مدل‌ها پیش‌بینی می‌کردند

با استفاده از داده‌های این ماهواره و سه شناوری که در قالب طرح «ارزیابی و گزارش سونامی در اعماق اقیانوس» (DART) در منطقه قرار داشتند، پژوهشگران توانستند الگویی از انتشار و پراکندگی موج را ثبت کنند که بسیار پیچیده‌تر از تصور پیشین بود.

یکی از یافته‌های مهم با مدل‌های موجود تفاوت داشت. سال‌ها چنین فرض می‌شد که سونامی‌های بزرگ غیرپخش‌شونده هستند، یعنی در طول مسیر خود عمدتاً به شکل یک موج واحد حفظ می‌شوند.

اما داده‌های SWOT نشان دادند که سونامی به چند موج تجزیه شده است: یک موج پیشروی بسیار بزرگ و امواج کوچک‌تری که پشت سر آن حرکت می‌کردند.

امواج پیش‌رونده در داده‌های SWOT بیش از ۴۵ سانتی‌متر (۱.۵ فوت) ارتفاع داشتند.

«SWOT مثل یک عینک جدید است»

آنخل روییز-آنگولو، اقیانوس‌شناس فیزیکی در دانشگاه ایسلند و نویسنده‌ی اصلی مقاله، می‌گوید:

«من داده‌های SWOT را مثل یک جفت عینک جدید می‌بینم. پیش از این، با شناورهای DART فقط می‌توانستیم سونامی را در نقاط معدودی از پهنه‌ی وسیع اقیانوس ببینیم. ماهواره‌های دیگری هم وجود داشتند، اما در بهترین حالت فقط یک خط باریک از سونامی را ثبت می‌کردند.

حال، با SWOT می‌توانیم نواری به عرض حدود ۱۲۰ کیلومتر را با داده‌هایی بی‌سابقه و با وضوح بسیار بالا از سطح دریا ثبت کنیم.»

تغییر بزرگ در آینده‌ی هشدارهای سونامی

با چنین هم‌زمانی خوش‌شانسی و این سطح از توانایی، SWOT و سایر ماهواره‌ها ممکن است در آینده برای شناسایی و ردیابی سونامی‌ها در زمان واقعی نیز به کار روند. این موضوع می‌تواند زمان هشدار بیشتری برای جوامعی فراهم کند که در سواحل در معرض خطر قرار دارند.

این پژوهش در نشریه The Seismic Record منتشر شده است.