آیا ریه سیگاری‌ها پس از ترک دوباره سالم می‌شود؟

به گزارش برنا به نقل از تسنیم،با وجود اینکه بسیاری تصور می‌کنند ترک سیگار بلافاصله سلامت ریه را بازمی‌گرداند، تحقیقات تازه نشان می‌دهد تغییرات میکروبی ناشی از دود سیگار حتی پس از ترک باقی می‌مانند و می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی و پاسخ‌های التهابی را تحت تأثیر قرار دهند.

دکتر علی مسعودی‌نژاد، عضو هیأت علمی دانشکده علوم مهندسی دانشگاه تهران، سرپرست این پژوهش، گفت: «تغییرات ایجادشده در میکروبیوم ریه بر اثر سیگار کشیدن، حتی پس از ترک نیز باقی می‌مانند و از طریق تغییرات اپی‌ژنتیکی، عملکرد سیستم ایمنی و التهاب را تحت تأثیر قرار می‌دهند.» وی افزود که تعادل باکتریایی در ریه نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت و شدت بیماری‌های مزمن ریوی مانند COPD دارد.

در بیماران مبتلا به COPD، ترکیب باکتری‌ها دستخوش تغییر می‌شود؛ گونه‌های بیماری‌زا مانند Staphylococcus و Pseudomonas افزایش یافته و باکتری‌های مفید کاهش می‌یابند. این تغییرات سبب تشدید علائم و افزایش خطر مرگ‌ومیر می‌شوند.

راهکارهای نوین

مسعودی‌نژاد تأکید کرد: «به جای حذف باکتری‌ها، باید تعادل میکروبی ریه بازگردانده شود. استفاده از باکتری‌های مفید یا پروبیوتیک‌ها می‌تواند راهکاری نوین برای کنترل و پیشگیری از تشدید بیماری‌های ریوی باشد.»

وی با اشاره به باکتری‌های مفید Lactobacillus و Bifidobacterium گفت: «این باکتری‌ها با تعدیل التهاب و پاسخ ایمنی، می‌توانند نقش درمانی و پیشگیرانه در کنترل بیماری‌های ریوی ایفا کنند. مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به عنوان رویکردی نوین در پزشکی شخصی‌سازی‌شده برای بیماران ریوی مورد استفاده قرار گیرد.»

یادگیری ماشین و تحلیل شبکه‌ای میکروبی

این تیم تحقیقاتی با بهره‌گیری از مدل‌های یادگیری ماشین، منطق فازی و تحلیل شبکه‌های متابولیکی باکتری‌ها، روابط پیچیده بین باکتری‌ها و عملکرد آن‌ها در مراحل مختلف COPD را شناسایی کرده‌اند. همچنین نقش متابولیت‌های میکروبی، به ویژه اسیدهای چرب زنجیره کوتاه (SCFAs) در تعدیل پاسخ‌های ایمنی و التهابی مشخص شد.

نتایج و چشم‌انداز آینده

مطالعه نشان داد که با افزایش شدت بیماری، شبکه‌های میکروبی پیچیده‌تر می‌شوند و برخی از باکتری‌های مفید می‌توانند نقش حفاظتی داشته باشند. بازگرداندن تعادل میکروبی از طریق مصرف مواد غذایی غیرقابل‌هضم یا مکمل‌های پروبیوتیکی می‌تواند تولید SCFAs را افزایش داده و عملکرد سیستم ایمنی را بهبود دهد.

مسعودی‌نژاد در پایان گفت: «درک تعامل میان باکتری‌های ریه و مکانیسم‌های اپی‌ژنتیکی بدن می‌تواند آینده درمان‌های شخصی‌سازی‌شده را متحول کند. در این رویکرد، با بهره‌گیری از دانش یادگیری ماشین و پروبیوتیک‌ها، می‌توان بدن را به تعادل زیستی بازگرداند و درمان‌های تهاجمی را به حداقل رساند.»