چه کسی اولین بار «گل» را به تهران آورد

همشهری آنلاین، فاطمه عباسی: روایت سبز شدن پایتخت، قصه‌ای خواندنی است که ریشه در دهه‌های نخستین قرن حاضر دارد؛ روزگاری که خرید و فروش «گل» از یک کالای لوکس درباری به تجارتی پررونق بدل شد.

براساس گزارشی که مجله «خواندنی‌ها» در ۹آذر ۱۳۳۴ منتشر کرده، استارت تغییر ذائقه تهرانی‌ها را یک باغبان فرانسوی به نام «پروتیوا» زد. او که در اواخر دوره قاجار به ایران آمد و در دوره پهلوی اول ماندگار شد، با حمایت‌های ویژه و معافیت‌های گمرکی برای واردات بذر، «گلکاری به سبک اروپایی» را در ایران پایه‌گذاری کرد. کار به جایی رسید که فرزندان پروتیوا شغل پدر را ادامه دادند و نامشان در کنار بزرگان گل‌فروشی تهران ثبت شد.

این صنعت نوپا چنان به سرعت ریشه دواند که در میانه دهه ۳۰شمسی، حدود ۱۰هزار نفر در تهران از راه گل‌فروشی، باغبانی و پیوندزنی ارتزاق می‌کردند. نگاهی به قیمت‌های آن روزگار جالب است؛ در سال۱۳۳۴، قیمت یک دسته‌گل معمولی بین ۵ تا ۳۰ تومان، سبد گل تا ۵۰۰ تومان و تزیین ماشین عروس که رسمی تازه بود، تا ۳۰۰تومان هزینه داشت. واردات بذر و پیاز گل از هلند، بلژیک و حتی آمریکا با هواپیما انجام می‌شد تا گل‌های لاله، سنبل و ارکیده تازه بمانند.

اما اوج این تجمل، رونمایی از گل‌های اختصاصی بود. برای مثال، نمایندگان مؤسسات اروپایی پس از کسب اجازه از دربار، گونه‌ای جدید از گل رز با رنگ آتشین را وارد بازار ایران کردند. این موج نوسازی چنان فراگیر شد که طبق آمار آن سال‌ها، ۸۰درصد مردم تهران، حتی قشر کم‌بضاعت، دست‌کم یک گلدان در خانه داشتند و بذر گل‌های بنفشه «روگلی» که سهمیه ایران از آن تنها ۱۰کیلو در سال بود، مشتریان پروپاقرص داشت. اینگونه بود که تهرانِ خشک و سنگی، آرام‌آرام عطر گل گرفت.