زاکانی:مردم بدانند صرفه‌جویی مستقیم به حسابشان برمی گردد، همکاری می کنند

همشهری آنلاین – چهارمین کنفرانس بین‌المللی بهسازی مصرف و بهره‌وری انرژی امروز -۱۷ آذرماه ۱۴۰۴- دربرج میلاد تهران برگزار شد.علیرضا زاکانی، شهردار تهران در این کنفرانس با اشاره به الگوی نادرست و ناعادلانه مصرف انرژی در کشور، بر لزوم «بازنگری جدی» در این حوزه تأکید کرد.

مصرف انرژی در کشور در برخی بخش‌ها تا ۵ برابر استانداردهای جهانی

وی با استناد به سیاست‌های کلی و قانون برنامه هفتم توسعه، خواستار نگاهی نو به موضوع مصرف انرژی شد و اظهارکرد: مصرف انرژی در ایران شدت فوق‌العاده بالایی دارد و در برخی بخش‌ها ۲ تا ۵ برابر استانداردهای جهانی است.

شهردار تهران بی‌عدالتی در مصرف را نکته دوم و اساسی دانست و افزود: این بی‌عدالتی در حوزه‌هایی مانند بنزین، آب، بودجه، مسکن و اعتبارات بانکی استان‌های مختلف مشهود است و به تلاطم‌های تورمی در جامعه دامن زده است.

الگوی مصرف انرژی باید براساس عدالت و مشوق‌های مالی بازتعریف شود

شهردار تهران در ادامه سخنان خود الگویی پیشنهادی برای اصلاح ساختار مصرف انرژی در کشور ارائه کرد و در تشریح آن گفت: پیشنهاد ما این است که برای هر فرد در ماه، سهمیه‌ای معقول و منطقی در نظر گرفته شود.

شهردار تهران افزود: مکانیزم اجرایی این طرح دو محور اصلی دارد. محور اول سیاست تشویقی است؛ به این معنا که اگر فردی کمتر از این سهمیه مصرف کرد، مابه‌التفاوت میزان صرفه‌جویی او به قیمت واقعی محاسبه و به عنوان پاداش به خودش بازگردانده می‌شود.

زاکانی در توضیح محور دوم بیان کرد: محور مقابل، سیاست بازدارنده است. برای کسانی که مصرفشان از سهمیه تعیین شده بیشتر باشد، قیمت انرژی به صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت. این مکانیزم، انگیزه اقتصادی قدرتمندی برای مدیریت مصرف در تمام اقشار ایجاد می‌کند.

وی هدف از این پیشنهاد را ایجاد عدالت در توزیع یارانه انرژی و هدایت جامعه به سمت مصرف بهینه دانست و گفت: این الگو باعث می‌شود یارانه پنهان انرژی به جای تأمین هزینه‌های مصرف بی‌رویه، مستقیماً به جیب مردم به ویژه قشر کم‌مصرف و متعهد برگردد. در واقع صرفه‌جویی را برای خانوارها به یک منبع درآمد تبدیل می‌کنیم.

زاکانی تاکید کرد: اگر سهمیه معقول و عادلانه‌ای تعریف شود، بخش عمده جامعه در زندگی خود تغییری احساس نمی‌کنند، اما انگیزه پیدا می‌کنند مصرف خود را بهینه کنند.

مدیریت مصرف و بهره‌وری انرژی یک انتخاب نیست یک اجبار اقتصادی است

وی در ادامه با اشاره به آمارهای بالا مصرف انرژی در کشور گفت: آمارها نشان می‌دهد در کشور ما روزانه ۱۳۴ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود. به ازای هر شهروند، به طور میانگین سالانه حدود ۱۲۰۰ کیلووات‌ساعت برق و ۷۰۰ مترمکعب گاز مصرف می‌کنیم.

شهردار تهران با بیان اینکه این سطح از مصرف، دور از استانداردهای جهانی است، تصریح کرد: این حجم بالا و بی‌رویه از مصرف، باعث شده امروز ما حتی مجبور به واردات بنزین باشیم و فشار سنگینی به اقتصاد ملی تحمیل کنیم. این روند اگر اصلاح نشود، هزینه‌های آن بیش از این دامنگیر کشور خواهد شد. بنابراین ضرورت حرکت به سمت مدیریت مصرف و بهره‌وری انرژی، نه یک انتخاب که یک اجبار اقتصادی برای حفظ منافع ملی است.

زاکانی در ادامه با تاکید بر لزوم اصلاح الگوی مصرف، بیان کرد: می‌توان با اصلاح الگو، ماهیانه مبلغی را به صورت نقد به حساب خانوارهای کم‌مصرف واریز کرد. این کار هم عدالت را برقرار می‌کند و هم انگیزه برای صرفه‌جویی ایجاد می‌کند.

شهردار تهران افزود: در حال حاضر دولت یارانه پنهان قابل توجهی برای انرژی می‌پردازد. با این الگو، مقداری از این منابع می‌تواند مستقیماً و به صورت نقدی به حساب خانوارهای کم‌مصرف و کم‌درآمد واریز شود. این کار هم عدالت را افزایش می‌دهد، هم به شفافیت می‌انجامد و هم به فرد می‌فهماند که در ازای چه میزان یارانه، چه مقدار انرژی مصرف می‌کند.

الگوی پیشنهادی برای مصرف انرژی منابع را به‌نفع قشر کم‌درآمد و کم‌مصرف هدایت کند

زاکانی با تأکید بر طراحی دقیق و هوشمندانه الگوی پیشنهادی اش در حوزه اصلاح مصرف انرژی، گفت: این طرح یک سیاست سه‌پله‌ای تفکیک‌شده است که در طراحی آن، عوامل متعددی به‌صورت همزمان و مکمل لحاظ شده تا هم عدالت برقرار شود، هم مصرف بهینه شود و هم محیط‌زیست حفظ شود.

وی افزود: این طرح بر چهار ستون اصلی و به هم پیوسته استوار است که پاسخگوی نیازهای متفاوت و اهداف کلان ملی است.

شهردار تهران این ارکان چهارگانه را به شرح زیر اعلام کرد: تفاوت‌های اقلیمی نخستین رکن طرح است ما باید واقع‌بین باشیم. مصرف یک خانواده در مناطق گرمسیر با یک خانواده در مناطق سردسیر متفاوت است. بنابراین در طراحی این الگو، مصرف بیشتر برق در مناطق گرمسیر و مصرف بیشتر گاز در مناطق سردسیر به‌دقت در محاسبات سهمیه‌بندی و قیمت‌گذاری پلکانی لحاظ شده است. هدف، تنبیه یا تشویق جغرافیایی نیست، بلکه عادلانه کردن بار مصرف است.

شهردار پایتخت با بیان اینکه عدالت طبقاتی دومین رکن طرح است، گفت: در اصل کاهش فاصله طبقاتی یک شعار نیست، یک هدف عملیاتی در این طرح است. این الگو به‌گونه‌ای طراحی شده تا منابع و یارانه انرژی را به‌نفع قشر کم‌درآمد و کم‌مصرف هدایت کند. کسی که کمتر مصرف می‌کند، باید پاداش ببیند و منابع ذخیره‌شده، به زندگی او بازگردد.
زاکانی در تشریح سومین رکن از الگوی پیشنهادی خود در حوزه اصلاح مصرف انرژی گفت: در این طرح ما مردم را در یک قفس محدود نمی‌کنیم. امکان انتقال و جایگزینی بین حامل‌های انرژی در این سیستم پیش‌بینی شده است. این انعطاف، هم به مصرف‌کننده کمک می‌کند انتخاب بهینه‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تری داشته باشد و هم به سیستم مدیریت انرژی کشور کمک می‌کند.

زاکانی تاکید کرد: این طرح تنها یک برنامه اقتصادی نیست. کاهش آلایندگی و تشویق به استفاده از حامل‌های پاک‌تر، بخش جدایی‌ناپذیر و مکمل اهداف آن است. وقتی مصرف انرژی بهینه و هدفمند شود، اولین موهبت آن، هوای پاک‌تر و محیط زیستی سالم‌تر برای تمام شهروندان است.‌بنابراین حفظ محیط زیست چهارمین رکن طرح پیشنهادی است.

وی خاطرنشان کرد: غفلت از هر یک از این ارکان، منجر به ایجاد شکاف و نارضایتی در اجرا خواهد شد و موفقیت طرح در گرو توجه همزمان به تمامی این ابعاد است.
زاکانی با تاکید بر اینکه نکته کلیدی، شریک کردن مردم در منافع ملی است، تصریح کرد: وقتی مردم بدانند صرفه‌جویی آنها مستقیماً به حسابشان بازمی‌گردد و منابع حاصل از آن صرف خدمات‌رسانی در حوزه‌هایی مانند سلامت و عمران می‌شود، میزان مصرف خود را کنترل می‌کنند.