ایران‌ساخت ۱۳؛ تثبیت نقش تجهیزات آزمایشگاهی به‌عنوان پیشران امنیت و توسعه فناوری کشور

باشگاه خبرنگاران جوان؛ پریزاد اقبالی – در سیزدهمین دوره نمایشگاه ایران‌ساخت، با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی، آخرین دستاورد‌ها و سیاست‌های توسعه بازار تجهیزات آزمایشگاهی، تست و آزمون پیشرفته کشور ارائه شد؛ رویدادی که نشان داد این نمایشگاه به یکی از پیشران‌های راهبردی توسعه علم، فناوری و صنعت در کشور تبدیل شده است.

عبدالحسن بهرامی رییس مرکز راهبری ستادهای اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی و رییس نمایشگاه ایران ساخت گفت : در این دوره، بیش از ۲۷۰ شرکت دانش‌بنیان و فناور حدود ۹۰۰۰ مدل محصول و تجهیز جانبی را عرضه کردند و برخلاف بسیاری از رویداد‌های مشابه، نه‌تنها با کاهش مشارکت مواجه نشدند بلکه سطح کیفی شرکت‌ها و محصولات نسبت به دوره قبل ارتقا یافت. افزایش یارانه خرید برای محصولات با فناوری بالاتر، به‌منظور کاهش ریسک خرید و تقویت تاب‌آوری شرکت‌های دانش‌بنیان، از سیاست‌های شاخص این دوره بود؛ به‌طوری که یارانه خرید در سطح اول به ۴۵ درصد، سطح دوم به ۳۰ درصد و سطح سوم به ۱۰ درصد اختصاص یافت.

نمایشگاه ایران‌ساخت طی ۱۲ دوره گذشته با تحریک تقاضا، تخصیص یارانه خرید و استفاده از ابزار‌هایی مانند لیزینگ، زمینه فروش حدود ۲.۵ همت برای شرکت‌های تولیدکننده را فراهم کرده و به ایجاد اشتغال مستقیم برای بیش از ۷۰۰۰ نیروی متخصص منجر شده است. همچنین این روند به جلوگیری مستقیم از خروج بیش از ۲۰۰ میلیون دلار ارز و به‌صورت غیرمستقیم تا حدود ۵۰۰ میلیون دلار کمک کرده است؛ رقمی که اهمیت راهبردی این حوزه را در استقلال فناورانه کشور نشان می‌دهد.

تجهیزات آزمایشگاهی به‌عنوان زیرساخت اصلی توسعه فناوری، نقش کلیدی در دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و صنایع ایفا می‌کنند؛ از پژوهش‌های علمی و توسعه فناوری گرفته تا کنترل کیفیت، استانداردسازی، امنیت صنعتی، زیستی و زیست‌محیطی. سرمایه‌گذاری در این حوزه، در کشور‌های پیشرفته بازده فناورانه‌ای بین ۱۰ تا ۱۵ برابر ایجاد می‌کند و همین امر سبب شده است که این تجهیزات در ادبیات جهانی به‌عنوان دارایی امنیت ملی شناخته شوند. ورود جمهوری اسلامی ایران به جمع محدود کشور‌های صاحب توان تولید این تجهیزات، گامی مهم در استقلال چرخه توسعه فناوری محسوب می‌شود.

از دیگر دستاورد‌های نمایشگاه، شکل‌گیری یک اکوسیستم نوآوری بخشی در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی است که شرکت‌های تولیدکننده، دانشگاه‌ها، صندوق‌های تأمین مالی، شبکه آزمایشگاهی کشور و سایر اجزا را در بر می‌گیرد. در نتیجه این رویکرد، زیرساخت‌های آزمایشگاهی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی تقویت شده و با تخصیص بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان یارانه خرید، بیش از ۷۰۰ مرکز آزمایشگاهی در سراسر کشور تجهیز شده‌اند؛ مراکزی وابسته به وزارت علوم، وزارت بهداشت، وزارت آموزش و پرورش، وزارت دفاع و دیگر نهاد‌ها که بازده فناورانه‌ای حداقل ۱۰ همتی برای کشور به همراه داشته‌اند.

در دوره سیزدهم، تمرکز سیاست‌ها بر ارتقای کیفیت، استانداردسازی، طراحی صنعتی و توسعه بازار صادراتی قرار گرفت. برگزاری پنجمین جشنواره طراحی صنعتی، نشست‌های تخصصی B۲B و میزبانی هدفمند از هیئت‌ها و رایزنان خارجی، بخشی از این برنامه‌هاست؛ به‌گونه‌ای که پیش‌بینی می‌شود بیش از ۳۰۰ نشست تجاری میان شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و هیئت‌های خارجی برگزار شود. برآورد‌ها نشان می‌دهد بازار در دسترس منطقه‌ای تجهیزات آزمایشگاهی و مواد مصرفی مرتبط حدود سه میلیارد دلار است که اولویت‌بندی هوشمند کشور‌های هدف، بر اساس ملاحظات صادراتی و تعاملات بین‌المللی، در دستور کار قرار دارد.

همزمان، توسعه سبد محصولات حوزه تست و آزمون صنعتی و اجرای فراخوان حمایت از ساخت بار اول حداقل ۱۰ محصول پیشرفته، متناسب با نیاز شبکه ملی آزمایشگاهی کشور، دنبال می‌شود. این برنامه بر تجهیزات بسیار پیشرفته اندازه‌گیری و آنالیز متمرکز است و هدف‌گذاری شده است که در نمایشگاه سال آینده، حداقل ۱۰ محصول هایتک جدید در حوزه آزمایشگاهی عرضه شود.

هماهنگی با حمایت‌های مرتبط با قانون جهش تولید دانش‌بنیان نیز از دیگر محور‌های این دوره بود؛ به‌طوری که هزینه خرید تجهیزات تست و آزمون پیشرفته از نمایشگاه ایران‌ساخت برای واحد‌های تولیدی و خدماتی دارای پروانه بهره‌برداری، در پروژه‌های تحقیق و توسعه مورد تأیید معاونت علمی، مشمول اعتبار مالیاتی توسعه مطابق بند ب ماده ۱۱ قانون خواهد شد.

در این دوره، شبکه آزمایشگاهی کشور برای نخستین بار به‌صورت پاویون مستقل و با حضور آزمایشگاه‌های برتر در نمایشگاه شرکت کرد و ۱۴ گروه کالایی مختلف، امکان بازدید و ارزیابی تخصصی هدفمند را برای مخاطبان فراهم ساخت؛ رویکردی که جایگاه نمایشگاه ایران‌ساخت را به‌عنوان سکوی راهبردی توسعه فناوری‌های پیشرفته و بازارسازی داخلی و خارجی بیش از پیش تثبیت کرده است.