واریز مرحله پنجم طرح حمایتی دولت شروع شد

 بر اساس این اطلاعیه، اعتبار این گروه از خانوارهای ایرانی روز ۲۹ آذر ۱۴۰۴ شارژ خواهد شد. مبلغ تعیین‌شده برای این مرحله ۳۵۰ هزار تومان به ازای هر نفر است؛ اعتباری که به‌طور کامل غیرنقدی بوده و صرفاً برای خرید اقلام اساسی در نظر گرفته شده است. این اقدام در چارچوب مرحله پنجم اجرای سراسری کالابرگ الکترونیک صورت می‌گیرد و هم‌زمانی آن با شب یلدا، موجب توجه گسترده جامعه به این پرداخت شده است.

آغاز مرحله پنجم کالابرگ الکترونیک در آذرماه

طبق اعلام مسئولان وزارت تعاون، مرحله پنجم کالابرگ الکترونیک از تاریخ ۱۵ آذر ۱۴۰۴ آغاز شده است. دولت در این مرحله به‌صورت تدریجی دهک‌های مختلف درآمدی را تحت پوشش قرار داده تا امکان مدیریت بهتر منابع و توزیع هدفمند اعتبار فراهم شود. این مرحله در چند بخش اجرا شده است:

فاز نخست: خانوارهای دهک‌های اول تا سوم از اعتبار ۶۲۰ هزار تومانی بهره‌مند شدند.

فاز دوم: آن دسته از خانوارهای کم‌درآمدی که در فاز نخست موفق به استفاده از اعتبار نشده بودند، در ۲۲ آذرماه شارژ جدید دریافت کردند.

فاز سوم: دهک‌های ۴ تا ۷ قرار است در ۲۹ آذر شارژ شوند که این مرحله بخش پایانی اجرای مرحله پنجم محسوب می‌شود.

به این ترتیب، کل جامعه هدف شامل بیش از ۶۱ میلیون نفر در بازه ۱۵ تا ۲۹ آذر تحت پوشش قرار خواهند گرفت.

جزئیات و نحوه استفاده از اعتبار کالابرگ

بر اساس شیوه‌نامه وزارت رفاه، اعتبار هر فرد در قالب کالابرگ الکترونیک و از طریق کارت بانکی سرپرست خانوار قابل مصرف است. استفاده از این اعتبار نیازمند نصب اپلیکیشن یا فرایندهای پیچیده دیجیتال نیست و تمام سرپرستان خانوار می‌توانند:

به فروشگاه‌های منتخب مراجعه کنند،

کارت بانکی خود را در دستگاه کارت‌خوان فروشگاه وارد کنند،

خرید خود را انجام دهند،

و مبلغ خرید به‌صورت خودکار از اعتبار کالابرگ کسر شود.

در این طرح، امکان برداشت نقدی وجود ندارد و اعتبار صرفاً برای خرید کالاهای اساسی تعیین‌شده قابل استفاده است. اقلام مشمول شامل برنج، روغن، مرغ، تخم‌مرغ، گوشت، لبنیات، ماکارونی، حبوبات و قند و شکر است. فروشگاه‌های طرف قرارداد نیز موظف‌اند این کالاها را با نرخ مصوب عرضه کنند.

دهک‌های ۴ تا ۷ شامل خانوارهایی هستند که در طبقه درآمدی متوسط قرار دارند و یارانه نقدی آنها در ماه‌های اخیر قطع نشده است. این خانوارها از نظر اقتصادی در بازه‌ای قرار دارند که دولت معمولاً آن‌ها را در طرح‌های حمایتی محدودتر پوشش می‌دهد؛ اما در طرح کالابرگ الکترونیک، با هدف افزایش قدرت خرید طبقات متوسط نیز این دهک‌ها مورد حمایت قرار گرفته‌اند.

شرایط مشمولان عبارت است از:

قرار داشتن در دهک‌های ۴ تا ۷ بر اساس داده‌های سامانه رفاه ایرانیان

داشتن حساب فعال یارانه

عدم وجود مغایرت در اطلاعات اقتصادی خانوار

به‌روز بودن داده‌های هویتی و بانکی

چرا دولت کالابرگ را جایگزین یارانه نقدی کرده است؟

به گفته تحلیلگران حوزه رفاه و اقتصاد، اجرای طرح کالابرگ چند هدف اصلی را دنبال می‌کند:

حفظ ارزش یارانه و جلوگیری از مصرف غیرضروری: یارانه نقدی معمولاً در هزینه‌های غیرمعیشتی مصرف می‌شود؛ اما اعتبار کالابرگ صرفاً برای خرید کالاهای ضروری خرج می‌شود.

هدفمند کردن حمایت‌ها: دولت می‌کوشد منابع محدود خود را به کالاهای ضروری اختصاص دهد تا فشار تورمی بر سبد خانوار کاهش پیدا کند.

افزایش امنیت غذایی: تمرکز بر ۱۱ کالای ضروری باعث می‌شود خانواده‌های کم‌درآمد دسترسی به مواد غذایی پایه داشته باشند.

کاهش اثر تورم بر اقلام اساسی: با قیمت‌گذاری مصوب در فروشگاه‌های طرف قرارداد، احتمال افزایش قیمت‌های ناگهانی کاهش می‌یابد.

وزارت تعاون اعلام کرده است که برای اجرای مرحله پنجم کالابرگ الکترونیک، بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان منابع بودجه‌ای تخصیص یافته است. با توجه به اینکه حدود ۶۱ میلیون نفر در مرحله جاری تحت پوشش قرار می‌گیرند، این طرح به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقدامات حمایتی سال ۱۴۰۴ شناخته می‌شود. گستردگی این طرح از نظر جامعه هدف و حجم مالی، آن را در ردیف طرح‌های کلان رفاهی سه دهه اخیر قرار می‌دهد.

سرپرست معاونت رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون تأکید کرده است که اجرای مرحله پنجم به‌صورت مرحله‌ای سبب شده فشار ناگهانی بر بودجه وارد نشود و خانوارها نیز با نظم بیشتری اقدام به خرید کالاهای ضروری کنند. طبق این برنامه:

دهک‌های پایین‌تر در اولویت خرید قرار گرفتند.

دهک‌های متوسط نیز پیش از پایان ماه اعتبار دریافت می‌کنند.

فروشگاه‌ها فرصت کافی برای تأمین کالا داشته‌اند.

این شیوه اجرا، علاوه بر ایجاد نظم، فشار تقاضا بر فروشگاه‌ها را نیز کنترل کرده است.

ارزیابی کارشناسان از تأثیر کالابرگ الکترونیک

کارشناسان حوزه اقتصاد خانوار معتقدند کالابرگ الکترونیک از چند جهت بر معیشت اثر مثبت دارد:

باعث می‌شود خانوارها در خرید کالاهای اساسی با کمبود روبه‌رو نشوند.

ارزش یارانه در برابر تورم حفظ می‌شود زیرا اعتبار فقط برای اقلام ضروری است.

توزیع یارانه به شکل هوشمندتری انجام می‌شود.

امکان نظارت دولت بر قیمت‌گذاری فروشگاه‌ها افزایش پیدا می‌کند.

با این حال، کارشناسان تأکید دارند که تداوم اجرای این طرح وابسته به تأمین پایدار منابع بودجه‌ای است.

مقام‌های وزارت رفاه اعلام کرده‌اند که ادامه اجرای کالابرگ در ماه‌های بعد به تصمیمات دولت و بودجه باقی‌مانده بستگی دارد. به گفته سخنگوی این وزارتخانه، «اقبال مردم و نتایج مثبت مرحله پنجم می‌تواند نقش مهمی در ادامه‌دار بودن این طرح داشته باشد.» اگر منابع کافی تأمین شود، احتمالاً مرحله ششم کالابرگ نیز در زمستان اجرا خواهد شد.

با واریز اعتبار دهک‌های ۴ تا ۷ در ۲۹ آذر ۱۴۰۴، مرحله پنجم کالابرگ الکترونیک تکمیل می‌شود. در این مرحله مبلغ ۳۵۰ هزار تومان برای هر نفر اختصاص یافته و صرفاً برای خرید کالاهای ضروری قابل مصرف است. دولت هدف از اجرای این طرح را کاهش فشار هزینه‌های معیشتی و افزایش قدرت خرید خانوارهای کم‌درآمد و متوسط اعلام کرده است. با توجه به استقبال قابل توجه از این طرح، احتمال ادامه اجرای آن در ماه‌های آینده وجود دارد، مشروط بر آنکه منابع لازم برای آن در بودجه فراهم باشد.