با ستون فقرات شوخی نکنید | قولنج شکستن با حوله علمی نیست

همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: علم فیزیوتراپی ایران در سطح منطقه جایگاه قابل توجهی دارد، دکتر ایرج عبدالهی، رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران، در مراسم افتتاحیه پنجمین کنگره بین‌المللی و سی‌وششمین کنگره سالیانه این انجمن از عضویت مجدد کشورمان در کنفدراسیون جهانی فیزیوتراپی (World Physiotherapy) خبر داده است. اما یک چالش جدی این حوزه را تهدید می‌کند، فعالیت مداخله‌گرانی که باعث بروز آسیب‌های جسمی و اقتصادی قابل توجه به مراجعانشان شده‌اند. فضای مجازی پرشده از تبلیغاتی که این افراد در حال نمایش دادن آن به مردم هستند. به گفته دکتر همایون آبایی، فیزیوتراپیست و مسئول کمیته حقوقی انجمن فیزیوتراپی در تلویزیون اینترنتی همشهری بیشترین شکایت‌های مردمی هم از این مداخلات درباره افرادی است که به خانه‌ها مراجعه می‌کنند. بخشی از نکات مهم این گفتگو را در ادامه بخوانید و فیلم کامل را هم می‌توانید از این لینک مشاهده کنید. [تندرستی،قولنج بشکنیم یا نه؟]

فضای مجازی شرایط مداخله‌گران را تسهیل کرده است

آبایی می‌گوید: مداخلات در حوزه فیزیوتراپی از فاجعه هم بالاتر است. اکنون فضاهای مجازی بستری را برای این افراد فراهم کرده که بسیار راحت و بدون کمترین هزینه‌ می‌توانند خودشان را تبلیغ کنند و باعث گمراه شدن مردم شوند. این اتفاق حتی می‌تواند لطمات جبران‌ناپذیری برای مردم داشته باشد. با توجه به مسئولیتی که در انجمن فیزیوتراپی دارم، شکایات زیادی به ما ارسال می‌شود.

تصور اشتباه

به گفته این مسئول، مردم زمان مراجعه به این مداخله‌گرها تصور می‌کنند که به درمانگرهای واقعی رجوع کرده‌اند در حالی که آنها بدون تبحر وارد این کار شده‌اند و فیزیوتراپیست نیستند. آنها بدون تخصص و علم و آگاهی این حوزه مانورهایی روی ستون فقرات افراد انجام می‌دهند که می‌تواند بعضا فرد را دچار آسیب کند.

او تاکید می‌کند: مردم برای موارد بسیار کم اهمیت‌تر تحقیق می‌کنند، اما در رابطه با درمانگرها چنین وسواسی ندارند یا کمتر تحقیق می‌کنند. نکته مهم این که پزشک حاذق کمتر در فضای مجازی تبلیغ می‌کند.

آمار شکایت‌ها بالاست

آبایی درباره اینکه بیشترین شکایت مردم بیان می‌کند: رشته فیزیوتراپی جزو رشته‌های گروه پزشکی است که بیشترین درمان را در منزل دارد. چرا که افراد ناتوان، سالمند و دچار سکته مغزی یا مبتلا به بیماری‌های خاص توانایی مراجعه به کلینیک‌ها را ندارند و تمایل دارند درمانگر به منزل‌شان مراجعه کند. این شرایط، بستر جذابی برای مداخله‌گران فراهم کرده است. آنها خودشان را فیزیوتراپیست جا می‌زنند و به منزل بیماران ورود می‌کنند. آنها طوطی‌وار مواردی را یاد گرفته‌اند اما علم خدمتی را که ارائه می‌کنند ندارند.

دستور توقف آموزش بدون صلاحیت‌ها

او با بیان این که برخی شرکت‌ها آموزش فیزیوتراپی می‌دهند و از طریق وزارت بهداشت دستور توقف این شرکت‌ها را گرفته‌ایم، ادامه می‌دهد: انجمن فیزیوتراپی به شکل خاص از یکی از این شرکت‌ها شکایت حقوقی کرده و دستور توقف آموزش آنها در تیر ۱۴۰۰ صادر شده است. پیگیر هستیم که این حکم بالاخره اجرایی شود. تنها سه ارگان می‌توانند در زمینه گروه‌های پزشکی کلاس‌های آموزشی برگزار کنند؛ وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و انجمن‌های علمی پزشکی. هیچ ارگان دیگری نمی‌تواند در این زمینه مشارکت داشته باشد.

مسئول کمیته حقوقی انجمن فیزیوتراپی درباره آمار شکایت‌ها هم بیان می‌کند: فکر کنم روزانه در سطح تهران ۲۰۰ یا ۳۰۰ بیمار در زمینه فیزیوتراپی در خانه ویزیت می‌شوند و آمار شکایت‌ها هم بدین ترتیب بسیار بالاست. درصد بالایی از افرادی که برای فیزیوتراپی به خانه‌ها می‌روند، فاقد صلاحیت هستند که دو مشکل بسیار بزرگ ایجاد می‌کنند؛ اول این که بیماران درمان اصولی و علمی را دریافت نمی‌کنند و دوم بازار کار همکاران فیزیوتراپیست ما که صلاحیت دارند، گرفته می‌شود. یعنی دو طرفه باعث صدمه به جامعه می‌شوند.

خطری به نام قطع نخاع

آبایی به موارد شدید آسیب‌های ناشی از فیزیوتراپی‌های غیرعلمی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: زمانی که مانورهای نامتعارف روی ستون مهره‌ها انجام می‌شود احتمال آسیب حتی با درجات شدید هم وجود درد. ستون مهره‌ها حافظ نخاع است و ممکن است فرد دچار پوکی استخوان نهفته باشد که با مانورهای غیرعلمی آسیب جبران‌ناپذیری به او وارد شود. این آسیب‌ها می‌تواند شکستگی جزئی روی ستون فقرات باشد و بیمار اول متوجه نشود اما به تدریج با عوارض آن مواجه شود. ما حتی مواردی هم داشتیم که بیمار بلافاصله قطع نخاع شده است.
او به مردم توصیه می‌کند که با مراجعه به سایت سازمان نظام پزشکی یا استعلام از انجمن فیزیوتراپی صلاحیت فرد ارائه کننده خدمت را بررسی کند. فیزیوتراپیست‌ها کارت انجمن هم دارند و می‌توانند این کارت را درخواست و بررسی کنند.
به گفته آبایی برای ساماندهی افرادی که به منازل مراجعه می‌کنند، قرار است سامانه‌ای راه‌اندازی شود که نام، شماره نظام پزشکی و شماره تماس افراد دارای مجوز ثبت شود و می‌تواند منجر به ساماندهی خدمت‌رسانی در این حوزه شود.

درباره قولنج شکستن با حوله!

آبایی با بیان این که چند وقت پیش بازپرس دادسرای جنایی پزشکی اعلام کرد تبلیغ سلبریتی‌ها در زمینه‌های پزشکی و فیزیوتراپی غیرقانونی است، عنوان کرد: سلبریتی‌ها به جای اینکه در موارد تبلیغ در فضای مجازی ورود کنند بهتر است نسبت به آگاهی مردم حساسیت بیشتری داشته باشند. مساله مهم این که در فضای مجازی فیلم‌هایی از سوی افراد غیرمجاز منتشر می‌شود که مراجعان آنها بیمارنما هستند. یعنی چنین محتواهایی را با افرادی درست می‌کنند که آشناهای خودشان هستند و در نهایت هم اعلام می‌شود که فرد درمان شده است.

او درباره فیلم شکست قولنج با حوله در فضای مجازی هم توضیح می‌دهد: هیچ علمی نمی‌تواند قولنج شکستن را با یک حوله انجام دهد و به یکباره حال فرد خوب شود. ارائه‌کننده این خدمت باید آناتومی بدن را بداند و مکانیسم عضلات و اعصاب و عروق را بشناسد. عروق بسیار مهمی در این قسمت بدن وجود دارد و اگر شریانی پاره شود به نخاع صدمه بزند، پشیمانی فایده نخواهد داشت.

برخوردهای قانونی با مداخله‌گران

مسئول کمیته حقوقی انجمن فیزیوتراپی درباره پیگیری‌های قانونی از سوی کسانی که دچار آسیب می‌شوند هم عنوان می‌کند: کسی که مجوز دخالت در امور پزشکی را ندارد، با برخورد قانونی مواجه خواهد شد. در گذشته قوانین بازدارنده نبودند اما اکنون قانونگذار قوانین خوبی در این باره وضع کرده است. چندی پیش از طریق وکیل انجمن فیزیوتراپی شکایتی را علیه یک فرد فاقد صلاحیت که به فیزیوتراپی می‌پرداخت، مطرح کردیم. با پیگیری از طریق پلیس فتا و مراجع ذیربط حکم جلب فرد صادر شد و اکنون در حال گذراندن دوران محکومیتش است. با توجه به صدمه‌ای که فرد فاقد صلاحیت به بیمار زده باشد، بیمار می‌تواند اقدام به شکایت کند و اگر دیه‌ای به وی تعلق می‌گیرد حتما قانون ازآن حمایت می‌کند.

دادسرای جرایم پزشکی مرجع اصلی رسیدگی به شکایات

او در پاسخ به این سوال که با وجود نداشتن شماره نظام پزشکی آیا می‌توان به راحتی از این افراد شکایت کرد، بیان می‌کند: دادسرای جرایم پزشکی جدیدا تخصصی به این مسائل ورود می‌کند. این افراد جعل عنوان می‌کنند که جرم است و بیمار می‌تواند عنوان کند که با توجه به اینکه فرد فاقد صلاحیت بیماران را اغفال کرده به شکایت وی رسیدگی شود. اگر هم در جریان درمان این فرد صدمه‌ای به بیمار رسانده باشد، باز هم شرایط برای پیگیری وجود دارد.

توصیه مهم به فارغ‌التحصیلان تربیت بدنی و حرکات اصلاحی

آبایی درباره فیلم‌هایی که از سوی برخی مربیان ورزشی مبنی بر رفع درد در ستون فقرات منتشر می‌شود هم توضیح می‌دهد: توصیه‌ ما به فارغ‌التحصیلان رشته‌های تربیت بدنی این است که هر کسی در حیطه کاری خود فعالیت کند. فارغ‌التحصیلان تربیت بدنی و حرکات اصلاحی زیرمجموعه وزارت بهداشت تحصیل نمی‌کنند و آموزش آنها مرتبط با رشته‌های پزشکی و بهداشتی نیست. زمانی که فردی دارای درد یا علائم بیماری می‌شود، در حیطه درمان قرار می‌گیرد. در نتیجه فردی باید برای درمان با این بیمار تماس داشته باشد که دانش آموخته گروه پزشکی باشد.

او تاکید می‌کند: فارغ‌التحصیلان تربیت‌بدنی و حرکات اصلاحی تا زمانی که فرد سالم است می‌توانند ورزش‌ها و تمریناتی بدهند که جنبه پیشگیرانه داشته باشد. اما اگر بیمار یا ورزشکاری به مرحله بیماری رسید دیگر در حیطه کار دانش آموختگان پزشکی است.

مُسکن کافی نیست

آبایی در بخش دیگری از این برنامه درباره استفاده مداوم از داروهای مسکن برای التیام دردها کمر، گردن یا حتی زانو بیان می‌کند:‌در کوتاه مدت احتمال کاهش یا از بین رفتن درد وجود دارد اما در درازمدت اگر داروها به صورت خودسرانه مصرف شوند عوارضی خواهند داشت. درد هشدار خوبی برای بدن است. پیامی مبنی براینکه مشکلی در بدن هست. اگر درد را سرکوب کنیم مشکل مضاعف و تشدید می‌شود. یکی از محاسن علم فیزیوتراپی این است که باعث می‌شود بیمار با کمترین مصرف داروهای شیمیایی به درمان قطعی بیماری عضلانی و اسکلتی برسد.

ایران قطب فیزیوتراپی در خلیج فارس

او درباره جایگاه فیزیوتراپیست‌های ایرانی در منطقه خلیج فارس هم بیان می‌کند: همکاران فیزیوتراپیست ما واقعا با سواد هستند و به جرات می‌توان گفت که قطب فیزیوتراپی منطقه هستیم. خدمات ما هم به نسبت ارزان‌تر است اما از نظر سطح علمی همکاران ما در سطح بسیار بالایی قرار دارند.

توصیه برای محافظت از ستون فقرات

آبایی برای محافظت از ستون فقرات هم توصیه می‌کند: زندگی‌های ماشینی و فناوری‌های جدید مشکل‌ساز شده‌اند. امروزه افراد بیش از حد معمول از موبایل استفاده می‌کنند و جوان‌ترها وضعیت استاندارد را در نظر نمی‌گیرند. ستون مهره‌ها و گردن آنها در حال دفرمه‌شدن است. مردم باید باید نحوه استفاده اصولی از وسایل الکترونیک را آموزش ببینند. زمانی که شما سر خود را مدام پائین نگه می‌دارید وزن سر که در حالت عادی ۸ تا ۹ کیلوگرم است تا سه برابر می‌تواند به ستون مهره‌ها فشار وارد کند و اصطلاحا سندرم گردن پیامک را ایجاد کند و در طول زمان مهره هفتم ستون فقرات برآمده خواهد شد.

رعایت اصول ارگونومی اصل است

او با تاکید بر این که اگر این مشکل حل نشود در بزرگسالی برای بسیاری از نوجوانان امروزی مشکل ایجاد خواهد شد، ادامه می‌دهد: طولانی‌مدت نشستن‌ و ایستادن‌ها، همچنین اضافه وزن به ستون فقرات آسیب وارد می‌کند. باید اصول ارگونومی را رعایت کنیم. آموزش درست نشستن و استفاده صحیح از موبایل در مدارس بسیار مهم است و نباید سر را هنگام کار با آنها خم کنیم. موبایل را به گونه‌ای نگه دارید که صفحه نمایشگر درست روبروی صورت‌تان باشد. به صورت مداوم و بیشتر از یک ساعت از موبایل استفاده نکنید. اگر نیاز است که سه ساعت مداوم از این وسیله استفاده کنید، در فواصل زمانی یکسری ورزش‌های تنفسی که می‌تواند عضلات ناحیه گردن را ریلکس کند انجام دهید. اگر با یک فیزیوتراپیست مشورت کنید تمام ورزش‌های مورد نیاز برای گردن و ستون فقرات را چه برای پیشگیری و چه درمان به شما خواهد گفت.

بیشتر بخوانید: