زنگ خطر برای صنعت نمایشگاهی/ تجارت کشور در آستانه یک بحران جدی است

امیر روشن‌بخش قنبری، معاون ارتقای کسب‌وکارهای بین‌المللی سازمان توسعه تجارت ایران، با اشاره به چالش‌های ریشه‌ای صنعت نمایشگاهی کشور تأکید کرد: تداوم محدودیت‌ها، غلبه نگاه سنتی و بی‌توجهی به فناوری‌های نوین، این صنعت را به نقطه‌ای بحرانی رسانده و در صورت عدم پذیرش تغییر پارادایم، نمایشگاه‌ها نقش مؤثر خود را در توسعه تجارت کشور از دست خواهند داد.

قنبری در گفت‌وگویی تفصیلی با پایگاه خبری «رویداد برتر»، مهم‌ترین مسائل و تهدیدهای پیش‌روی صنعت نمایشگاهی کشور را تشریح کرد:

چالش تقویم نمایشگاهی و سیاست‌گذاری متمرکز

به گفته قنبری، نمایشگاه بین‌المللی تهران به‌عنوان سایت اصلی کشور، به‌طور طبیعی در اولویت برنامه‌ریزی کارگروه رویدادهای تجاری قرار دارد و  مراکز نمایشگاهی کشور، عناوین و زمان‌بندی رویدادهای خود را با این تقویم تنظیم و هماهنگ می کنند.

وی توضیح می‌دهد که نمایشگاه‌های مراکز استان‌ها نیز بر اساس عناوینی که در تقویم نمایشگاهی مصوب درج می‌شود، برنامه‌های خود را تنظیم می‌کنند. البته در این فرآیند، تلاش شده با اعمال برخی قیود، از ایجاد آسیب یا چالش برای مراکز نمایشگاهی جلوگیری شود. قنبری معتقد است هرگونه محدودیت اگر به‌درستی تبیین نشود، می‌تواند به‌عنوان مطالبه یا حتی شائبه انحصار در ذهن فعالان ایجاد شود؛ موضوعی که گاهی با نگاه انتفاعی برخی بازیگران خصوصی نیز تشدید می‌شود.

او تأکید می‌کند: در کارگروه رویدادهای تجاری کشور، با حضور نماینده انجمن نمایشگاه های بین المللی ایران، تلاش شده این چالش‌ها به حداقل برسد و سیاست‌ها به‌گونه‌ای تنظیم شود که هم جذابیت نمایشگاه‌ها برای مشارکت‌کنندگان حفظ شود و هم توازن بین مراکز مختلف نمایشگاهی کشور برهم نخورد.

عبور از نگاه کالبدی و توجه به «روح حاکم بر نمایشگاه»

معاون سازمان توسعه تجارت ایران با انتقاد از نگاه صرفاً فیزیکی به نمایشگاه‌ها می‌گوید: سال‌هاست به کالبد نمایشگاه‌ها فکر کرده‌ایم؛ متراژ، جانمایی، غرفه‌سازی و زیرساخت‌های فیزیکی را توسعه داده‌ایم، اما از «روح حاکم بر نمایشگاه» غافل مانده‌ایم. در حالی که نمایشگاه باید آوردگاهی پویا و چندلایه باشد، مشابه آنچه امروز در فضای مجازی، فناوری‌های نوین و نُرم‌ جهانی می‌بینیم.

قنبری خاطرنشان می‌کند که به‌جز تعداد محدودی از رویدادها، در نمایشگاه‌های کشور کمتر به موضوعاتی مانند هوش مصنوعی، همرسانی، جلسات  B2B، جلسات چرخشی، فضای تعامل هیئت‌های تجاری و شبکه‌سازی هدفمند پرداخته شده است. به گفته او، اغلب نمایشگاه‌ها همچنان به شیوه‌های سنتی و مبتنی بر تجربه‌های قدیمی اداره می‌شوند و این روند باید تغییر کند.

وی با اشاره به نمونه‌های موفق بین‌المللی، از جمله نمایشگاه‌های آلمان، می‌گوید: در این نمایشگاه‌ها، مسائل صنعت به‌صورت مستمر در ادوار مختلف بررسی و تحلیل می‌شود و خروجی آن در اختیار ذی‌نفعان قرار می‌گیرد. این همان نظام مسئله‌یابی و تسهیل‌گری است که در بخش خصوصی پویا دیده می‌شود، اما در صنعت نمایشگاهی کشور هنوز نهادینه نشده است.

ضرورت تحول ساختاری و نقش نمایشگاه در توسعه تجارت

قنبری تأکید می‌کند که نمایشگاه صرفاً محلی برای نمایش کالا نیست، بلکه یک آوردگاه ۳۶۰ درجه است که همه ذی‌نفعان تجارت باید در آن نقش‌آفرینی کنند. به باور او، «تمام کیک عرضه تجارت» می‌تواند در بستر نمایشگاه‌ها شکل بگیرد و بسیاری از چالش‌ها و مسائل صنعت از دل همین رویدادها قابل استخراج است.

او با اشاره به تجربیات کشورهایی مانند ترکیه می‌گوید: صنعت نمایشگاهی ایران نیازمند تحول جدی است؛ تحولی که مستلزم پوست‌اندازی ساختاری، ورود نیروی انسانی جدید با نگاه آوانگارد و ارتقای دانش علمی نمایشگاهی است. در حال حاضر، دانش این حوزه بیش از حد متکی بر تجربه‌های گذشته است و نه در بخش دولتی و نه در بخش خصوصی، مطالبه جدی برای توسعه علمی آن شکل نگرفته است.

معاون سازمان توسعه تجارت ایران هشدار می‌دهد: امروز در نقطه‌ای بحرانی قرار داریم؛ اگر این تغییرات اتفاق نیفتد، صنعت نمایشگاهی کشور نقش مؤثر خود در توسعه تجارت را از دست می‌دهد. نمایشگاه‌ها نباید به «دورهمی‌های سالانه صنعت» تقلیل پیدا کنند. آمار هیئت‌های تجاری به‌روشنی نشان می‌دهد که اگر نگاه حرفه‌ای و بین‌المللی حاکم نشود، فرصت‌های تجاری ارزشمند از دست خواهد رفت