رکوردشکنی دلار در سایه مدیریت نامحسوس بانک مرکزی

به گزارش سایت طلا،بازار ارز در آخرین روز معاملاتی هفته، شاهد یکی از مهم‌ترین تحرکات قیمتی ماه‌های اخیر بود.

دلار آزاد با عبور از سقف‌های پیشین، وارد محدوده‌ای شد که پیش‌تر صرفاً در سناریوهای بدبینانه مطرح می‌شد.

با این حال، واکنش بازار نشان داد این رشد الزاماً به معنای خروج کنترل از دست سیاست‌گذار نیست، بلکه بیشتر نتیجه انباشت تدریجی فشارهای اقتصادی و تغییر رفتار تقاضا در ماه‌های اخیر است.

برخلاف جهش‌های ناگهانی گذشته، حرکت اخیر دلار با نوسان، اصلاح و تلاش برای تثبیت همراه بود.

قیمت‌ها اگرچه به مرزهای جدیدی رسیدند، اما در همان سطوح با مقاومت مواجه شدند و این مسئله نشان می‌دهد بازار وارد مرحله‌ای شده که در آن «کشف تعادل» جای «فرار قیمتی» را گرفته است.

در این میان، نقش بانک مرکزی به‌عنوان بازیگر پنهان اما مؤثر بازار ارز بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است؛ نهادی که تلاش می‌کند بدون شوک‌درمانی، نوسانات را مدیریت کند و اجازه دهد بازار به‌تدریج خود را با واقعیت‌های اقتصادی تطبیق دهد.

چرا دلار به سقف جدید رسید؟

رشد اخیر دلار حاصل یک عامل مقطعی نیست، بلکه نتیجه هم‌زمان چند فشار انباشته‌شده است.

کسری بودجه مزمن، رشد نقدینگی، افزایش تقاضای فصلی در پایان سال میلادی و تداوم نااطمینانی‌های سیاسی، همگی به شکل‌گیری انتظارات تورمی بالاتر منجر شده‌اند.

در چنین فضایی، تقاضای ارز نه صرفاً سفته‌بازانه، بلکه عمدتاً احتیاطی و پوشش‌دهنده ریسک بوده است.

بازار در واقع به جای واکنش ناگهانی، طی هفته‌های اخیر به‌تدریج این فشارها را در قیمت‌ها منعکس کرده و رسیدن به محدوده ۱۳۲ هزار تومان را می‌توان نتیجه همین فرآیند دانست.

رفتار قیمت چه می‌گوید؟ نشانه‌های بلوغ بازار

نکته مهم در تحرکات اخیر، ناتوانی دلار در تثبیت سریع بالای سقف جدید است. این رفتار نشان می‌دهد:

بازار در سطوح جدید با عرضه مواجه می‌شود، معامله‌گران تمایل به شناسایی سود دارند و انتظارات یک‌دست صعودی نیست.

چنین رفتاری معمولاً در بازاری دیده می‌شود که به‌جای هیجان، وارد فاز چانه‌زنی قیمتی شده است. به بیان دیگر، دلار به محدوده‌ای رسیده که باید برای ماندن در آن، دلایل بنیادی قوی‌تری ارائه دهد.

نقش بانک مرکزی؛ کنترل نامحسوس به‌جای مداخله پرهزینه

برخلاف دوره‌هایی که بانک مرکزی با عرضه مستقیم یا سیاست‌های دستوری به بازار وارد می‌شد، در مقطع فعلی رویکردی محتاطانه‌تر دیده می‌شود. سیاست‌گذار پولی تلاش کرده است:

از شوک‌های قیمتی جلوگیری کند، انتظارات را با ابزارهای غیرمستقیم مدیریت کند و اجازه دهد بازار به‌تدریج به تعادل برسد.

افزایش نرخ‌ها در بازار رسمی، کنترل جریان‌های سفته‌بازانه و پرهیز از مداخله‌های هیجانی، همگی نشان می‌دهد بانک مرکزی به‌دنبال مدیریت نوسان است، نه لزوماً بازگرداندن قیمت‌ها به سطوح گذشته.

این رویکرد اگرچه ممکن است به معنی پذیرش سطوح بالاتر باشد، اما در عوض از بی‌ثباتی‌های شدید جلوگیری می‌کند.

آیا روند صعودی ادامه‌دار است؟

در کوتاه‌مدت، بازار در محدوده‌ای حساس قرار دارد. اگر سطح ۱۳۲ هزار تومان به‌طور پایدار شکسته شود، حرکت به سمت سطوح بالاتر دور از انتظار نیست. اما در صورت حفظ عرضه و مدیریت انتظارات، احتمال اصلاح‌های محدود و نوسان در یک بازه مشخص بیشتر است.

در میان‌مدت، مسیر دلار به عواملی چون هماهنگی سیاست‌های مالی و پولی، وضعیت درآمدهای ارزی و تحولات سیاسی گره خورده است. بدون تغییر در این متغیرها، تقاضای احتیاطی همچنان در بازار حضور خواهد داشت.

سقوط یا جهش شدید در بازار نداریم

محمد شعبانی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس گفت: رشد اخیر دلار بیشتر شبیه به یک تعدیل انتظارات است تا یک جهش هیجانی. بازار مدت‌هاست تحت فشار تورم و کسری بودجه قرار دارد و حالا این فشارها در قیمت ارز تخلیه شده‌اند.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بانک مرکزی به‌نظر می‌رسد به‌جای جنگ مستقیم با قیمت، روی مدیریت نوسان تمرکز کرده است. این رویکرد شاید قیمت را پایین نیاورد، اما از بی‌ثباتی شدید جلوگیری می‌کند و برای اقتصاد کم‌هزینه‌تر است.

وی افزود: احتمالاً بازار وارد یک دوره نوسان در سطوح بالاتر می‌شود. مگر اینکه اتفاق سیاسی یا اقتصادی مهمی رخ دهد، بعید است شاهد سقوط شدید باشیم، همان‌طور که جهش‌های انفجاری هم محتمل نیست.

مدیریت بازار ارز با اعتماد سازی محقق می‌شود

ثبت سقف جدید برای دلار آزاد را باید نشانه ورود بازار ارز به مرحله تعادل بالاتر دانست، نه الزاماً خروج کنترل از دست سیاست‌گذار.

رفتار قیمت، حضور عرضه در سطوح جدید و نقش فعال اما نامحسوس بانک مرکزی، همگی نشان می‌دهد بازار در حال تطبیق با واقعیت‌های اقتصادی است.

در چنین شرایطی، ثبات نسبی حتی در قیمت‌های بالاتر، می‌تواند برای اقتصاد کم‌هزینه‌تر از نوسانات شدید باشد. مسیر آینده دلار بیش از هر چیز به توان سیاست‌گذار در مدیریت انتظارات و اصلاحات ساختاری در اقتصاد بستگی دارد؛ جایی که کنترل واقعی بازار، نه با شوک، بلکه با اعتمادسازی تدریجی محقق می‌شود.