وحدت حوزه و دانشگاه به معنای حذف تفاوت‌ها نیست 

باشگاه خبرنگاران جوان – حسین سیمایی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه پیامی صادر کرد.

متن پیام به این شرح است:

وحدت حوزه و دانشگاه، صرفاً یک عنوان مناسبتی در تقویم رسمی کشور نیست، بلکه نشانه‌ای از یک دغدغه عمیق فرهنگی در تاریخ معاصر ایران است؛ دغدغه‌ای که همواره ناظر به نسبت علم، دین، عقلانیت و مسئولیت اجتماعی بوده است.

هر مناسبت تاریخی، ما را فرا می‌خواند که به ریشه‌ها بازگردیم و نسبت امروز خود را با فلسفه پیدایش آن بازاندیشی کنیم.

نام‌گذاری روز وحدت حوزه و دانشگاه، که به سالروز شهادت آیت‌الله محمد مفتح گره خورده است، از دقیق‌ترین و معنادارترین نام‌گذاری‌ها در جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌رود.

شهید مفتح نماد زیست علمیِ پیوندخورده، گفت‌وگومحور و مساله‌مند میان دو نهاد ریشه‌دار حوزه و دانشگاه بود؛ شخصیتی که نه در حاشیه، بلکه در متن هر دو نهاد حضور داشت و در هر دو، مورد اعتماد و اثرگذار بود.

شهید مفتح و استاد شهید مرتضی مطهری، از پیشگامان رویکردی بودند که امروز بیش از هر زمان دیگر به آن نیازمندیم: رویکرد گفت‌وگویی به جای تقابلی، فهم متقابل به جای داوری شتاب‌زده، و رفاقت علمی به جای نگاه عمودی و سلسله‌مراتبی. آنان به‌خوبی دریافته بودند که پیوند حوزه و دانشگاه نه با دستور و بخشنامه، بلکه با حضور در میان بدنه دانشگاه، شنیدن پرسش‌ها، احترام به عقلانیت علمی و ترجمه زبان دین به زبان روز شکل می‌گیرد.

در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی، در فضایی که گاه سوءتفاهم‌ها و دوگانه‌سازی‌ها میان دین و دانشگاه تشدید شده بود، همین عالمانِ برخاسته از سنت حوزوی و آشنا با منطق دانشگاه، نقشی تاریخی ایفا کردند.

آنان با ورود فعال به دانشگاه‌ها، تدریس متون دینی با رویکردی علمی و نقادانه، و پاسخ‌گویی مسئولانه به پرسش‌های نسل جوان، به تدریج متون سنتی را در فضای دانشگاه واجد اهمیت کردند و هم‌زمان، نگاه بخشی از جامعه متدین را نسبت به دانشگاه دگرگون ساختند. دانشگاه، در این خوانش، نه محل تقابل با دین، بلکه یکی از کانون‌های تولید عقلانیت دینی و مسئولیت اجتماعی بود.

وحدتی که بر پایه کرامت علمی، اعتماد متقابل و تمرکز بر مسائل واقعی جامعه شکل می‌گیرد و می‌تواند به تولید راه‌حل‌های مؤثر برای مسائل فرهنگی، اجتماعی و تمدنی کشور بینجامد. امروز، بیش از هر زمان دیگر، حوزه و دانشگاه در برابر پرسش‌های پیچیده و مسائل انباشته جامعه ایرانی قرار دارند.

بزرگداشت این روز، زمانی معنا می‌یابد که از سطح مناسبت عبور کرده و به بازخوانی زیست علمی، منش اخلاقی و کنش مسئولانه شخصیت‌هایی، چون شهید مفتح و شهید مطهری بپردازیم؛ شخصیت‌هایی که عقلانیت، دیانت و تعهد اجتماعی را در عمل، نه در شعار، به هم پیوند زدند.

اینجانب، به عنوان خدمتگزار نظام علم، که توفیق تجربه زیسته در هر دو فضای حوزه و دانشگاه را داشته‌ام، بر این باورم که سرمایه‌های فکری و معنوی نهفته در این سنت تاریخی، همچنان قابلیت بازآفرینی و صورت‌بندی نوین دارد.

امروز بیش از هر زمان، به نگاه مساله‌محور، گفت‌وگویی، و امیدآفرین نیازمندیم؛ نگاهی که حوزه و دانشگاه را نه رقیب، بلکه شریک یکدیگر در خدمت به جامعه، تقویت سرمایه اجتماعی و ارتقای مرجعیت علمی کشور می‌داند.

در پایان، از خداوند متعال مسالت دارم که همه ما را در تداوم این مسیر عقلانی و مسئولانه موفق بدارد و روح بلند شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح و دیگر پیشگامان این راه را مشمول رحمت و رضوان خویش قرار دهد.