اصول و استانداردهای امنیت فیزیکی دیتاسنتر – ساناپرس

امنیت فیزیکی دیتاسنتر چیست و چرا اهمیت دارد؟

امنیت فیزیکی دیتاسنتر مجموعه‌ای از سیاست‌ها، تجهیزات و فرآیندهاست که برای حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی فناوری اطلاعات در برابر تهدیدات فیزیکی مانند دسترسی غیرمجاز افراد، سرقت تجهیزات، آتش‌سوزی، سیل، زلزله، نوسانات برق و خطاهای انسانی، طراحی می‌شود.

هرگونه اختلال فیزیکی در دیتاسنتر می‌تواند منجر به از دست رفتن داده‌ها، توقف سرویس‌ها، خسارت‌های مالی سنگین و آسیب جدی به اعتبار سازمان شود. به همین دلیل، رعایت اصول امنیت فیزیکی دیتاسنتر یک ضرورت مدیریتی و راهبردی است. در این مقاله، با بررسی اصول امنیت فیزیکی دیتاسنتر و استانداردهای بین المللی در این زمینه می پردازیم.

استانداردهای بین‌المللی در امنیت فیزیکی دیتاسنتر

طراحی و پیاده‌سازی ایمن دیتاسنترها یک موضوع مهم جهانی است و به همین دلیل استانداردهای بین‌المللی برای این منظور تدوین شده‌اند. این استانداردها چارچوب‌های مشخصی را در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهند تا سطح ریسک را کاهش دهند.

از مهم‌ترین استانداردهای دیتاسنتر باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• استاندارد TIA-942: یکی از رایج‌ترین استانداردها برای طراحی دیتاسنتر که به موضوعاتی مانند مکان‌یابی، معماری، سیستم‌های برق، خنک‌سازی و امنیت فیزیکی می‌پردازد.
• استاندارد ISO/IEC 27001: تمرکز اصلی این استاندارد بر مدیریت امنیت اطلاعات است، اما بخش مهمی از آن به کنترل‌های فیزیکی و محیطی اختصاص دارد.
• استاندارد EN 50600: استاندارد اروپایی مراکز داده که رویکردی جامع به امنیت، دسترس‌پذیری و بهره‌وری انرژی دارد.

اصول امنیت فیزیکی دیتاسنتر

1. انتخاب موقعیت جغرافیایی مناسب: اولین تصمیم در طراحی دیتاسنتر، انتخاب موقعیت جغرافیایی مناسب است. دیتاسنتر باید در منطقه‌ای با حداقل ریسک بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله، طوفان و رانش زمین احداث شود. فاصله مناسب از صنایع پرخطر، خطوط لوله گاز، فرودگاه‌ها و مراکز پرتردد شهری نیز اهمیت بالایی دارد. علاوه بر این، دسترسی پایدار به زیرساخت‌های برق، ارتباطات و مسیرهای پشتیبان باید در مرحله مکان‌یابی بررسی شود.
2. معماری ساختمان و ساختار فیزیکی: در مرحله بعد، باید مشخصات ساختمان بررسی شوند. ساختمان دیتاسنتر باید به‌طور اختصاصی برای کاربری دیتاسنتر طراحی شده باشد. استفاده از مصالح مقاوم در برابر آتش، ضربه و نفوذ فیزیکی، نقش مهمی در افزایش امنیت دارد. دیوارها، کف و سقف باید تحمل وزن تجهیزات سنگین را داشته باشند و در برابر لرزش و ارتعاش مقاوم باشند. همچنین طراحی کف کاذب استاندارد برای عبور کابل‌ها و توزیع مناسب هوا، از الزامات معماری دیتاسنتر است.
3. تفکیک فضاها و زون‌بندی امنیتی: یکی از اصول کلیدی طراحی فیزیکی دیتاسنتر، تفکیک فضاها بر اساس سطح حساسیت است. فضاهایی مانند اتاق سرور، اتاق برق، اتاق UPS، اتاق باتری، اتاق مانیتورینگ و فضاهای اداری باید به‌صورت مجزا و با سطوح دسترسی متفاوت طراحی شوند. این زون‌بندی باعث می‌شود دسترسی افراد محدود شده و در صورت بروز حادثه، دامنه آسیب کنترل شود.
4. طراحی مسیرهای دسترسی و کنترل تردد: مسیرهای ورود و خروج به دیتاسنتر باید حداقلی، مشخص و کاملاً کنترل‌شده باشند. طراحی لایه‌های امنیتی متوالی، مانند گیت‌های ورودی، درب‌های قابل قفل شدن و نقاط کنترل دسترسی، احتمال نفوذ غیرمجاز را به حداقل می‌رساند. استفاده از سیستم‌های احراز هویت چندمرحله‌ای و ثبت لاگ تردد نیز باید در این طراحی جای داشته باشند.
5. جانمایی تجهیزات و رک‌ها: چیدمان صحیح رک‌ها و تجهیزات، علاوه بر بهبود جریان هوا، نقش مهمی در امنیت فیزیکی دارد. فاصله استاندارد بین رک‌ها، دسترسی آسان برای نگهداری و جلوگیری از ازدحام کابل‌ها، از نکات مهم در جانمایی تجهیزات است. رعایت الگوی راهروی سرد و گرم نیز باید از مرحله طراحی در نظر گرفته شود تا از ایجاد نقاط با حرارت زیاد و افزایش ریسک خرابی جلوگیری شود.
6. کنترل دما و رطوبت: مواردی مانند سیستم سرمایش دیتاسنتر برای حفظ دمای استاندارد و رطوبت کنترل‌شده ضروری هستند. افزایش دما می‌تواند عمر تجهیزات را کاهش داده و احتمال خرابی را افزایش دهد.
7. پایداری برق و سیستم‌های پشتیبان: استفاده از UPS، ژنراتورهای برق اضطراری و طراحی مسیرهای برق افزونه (Redundant) از مهم‌ترین اصول امنیت فیزیکی دیتاسنتر است. این زیرساخت‌ها تضمین می‌کنند که حتی در شرایط قطع برق شهری، سرویس‌ها بدون وقفه ادامه یابند.
8. انتخاب صحیح تجهیزات دیتاسنتر

انتخاب تجهیزات دیتاسنتر تنها به مشخصات فنی و کارایی محدود نمی‌شود. ویژگی‌های فیزیکی، میزان مصرف انرژی، قابلیت خنک‌سازی و سازگاری با استانداردهای دیتاسنتری، همگی نقش تعیین‌کننده‌ای در امنیت فیزیکی و بهره‌وری بلندمدت زیرساخت دارند. در ادامه مهم‌ترین این تجهیزات را بررسی می‌کنیم:

• سرور: سرورها باید متناسب با نوع بار کاری، سطح دسترس‌پذیری و محدودیت‌های فیزیکی دیتاسنتر انتخاب شوند. سرورهای دیتاسنتری باید به پاورهای Redundant با راندمان بالا، فن‌های هوشمند و قابلیت مدیریت مصرف انرژی مجهز باشند.
• استوریج: در انتخاب استوریج، علاوه بر ظرفیت و کارایی، باید به مصرف انرژی و طراحی فیزیکی آن توجه ویژه‌ای داشت. استوریج‌های مدرن با پشتیبانی از دیسک‌های SSD و مکانیزم‌های Tiering، امکان کاهش مصرف انرژی در کنار افزایش کارایی را فراهم می‌کنند.
• سوئیچ و روتر: سوییچ‌ها و روترهای دیتاسنتری باید از قابلیت‌هایی مانند مدیریت هوشمند پورت‌ها، پاورهای افزونه و طراحی مناسب برای نصب در رک برخوردار باشند. انتخاب تجهیزات شبکه با مصرف انرژی بهینه، در دیتاسنترهای بزرگ تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش هزینه‌های عملیاتی خواهد داشت.
• رک‌ها و زیرساخت فیزیکی: رک‌ها به‌عنوان بستر فیزیکی تجهیزات، نقش مهمی در امنیت و مدیریت انرژی دارند. رک‌های استاندارد با امکان مدیریت کابل، توزیع مناسب هوا و پشتیبانی از تجهیزات مانیتورینگ، به بهبود جریان هوا و کاهش مصرف انرژی کمک می‌کنند.

برای خرید تجهیزات شبکه و دیتاسنتر با ضمانت اصالت کالا و گارانتی معتبر می توانید به فروشگاه فالنیک وارد کننده رسمی سرورهای hp در ایران مراجعه نمایید.

بررسی کامل اصول امنیت فیزیکی دیتاسنتر در وبینار ششم رویداد NextNode SiJourney فالنیک (ایران اچ پی)

فالنیک با برگزاری رویداد NextNode SiJourney در راستای مسئولیت اجتماعی، فرصت منحصر به فردی را برای علاقه‌مندان و کارشناسان IT فراهم آورده تا مباحث روز این حوزه را به‌صورت تئوری و عملی آموزش ببینند.

رویداد sijourney فالنیک در دو فاز برگزار می‌شود:

• فاز اول: 7 وبینار تخصصی در حوزه سرور و شبکه
• فاز دوم: بوت‌کمپ حضوری 2 روزه در تهران

مبحث اصلی وبینار ششم رویداد NextNode SiJourney فالنیک (ایران اچ پی) را اصول امنیت فیزیکی دیتاسنتر تشکیل می‌دهد. این وبینار در تاریخ 30 آذر 1404 توسط استاد مهدی شوکت‌پور (طراح و مجری دیتاسنتر)، مهرداد چاوشیان (مدرس دوره‌های سرور و ذخیره‌سازی) و علی کاظمی (مدیر راهکارهای شبکه و امنیت داده) برگزار خواهد شد. مباحثی که در این وبینار 5 ساعته پوشش داده می‌شوند، عبارتند از:

• معرفی استانداردهای بین‌المللی طراحی و طبقه‌بندی مراکز داده (Uptime Institute, TIA-942, ISO/IEC 22237)
• بررسی مفاهیم تاب‌آوری، افزونگی و کاهش نقاط بحرانی زیرساخت (Single Point of Failure)
• امنیت فیزیکی، کنترل دسترسی، نظارت تصویری (CCTV) و طراحی نواحی امن (Secure Zones)
• الزامات پدافند غیرعامل و مقاوم‌سازی در برابر آتش‌سوزی، زلزله و نفوذ فیزیکی
• انتخاب بهینه سرور، استوریج و تجهیزات شبکه با رویکرد پایداری، افزونگی و بازیابی سریع
• طراحی سیستم‌های برق، سرمایش و انرژی طبق استانداردهای ASHRAE 90.4 و IEEE 1100
• تحلیل مصرف انرژی، شاخص PUE و روش‌های بهینه‌سازی عملکرد زیرساخت و کاهش هزینه‌ها
• مدل‌های بک‌آپ‌گیری (Full، Incremental، Differential، Snapshot) و پشتیبان‌گیری خارج از سایت (Offsite Backup)
• طراحی و پیاده‌سازی سایت پشتیبان (Backup Site) و سایت بحران (Disaster Recovery Site) به‌صورت Active–Passive یا Active–Active
• بررسی مراکز داده ماژولار و کانتینری (Modular / Containerized Data Centers) به‌عنوان راهکار مقاوم در بحران
• نقش سامانه‌های DCIM و BMS در مانیتورینگ، تحلیل ریسک و پیش‌بینی خرابی‌ها
• تدوین برنامه تداوم کسب‌وکار (BCP) و بازیابی پس از بحران (DRP) همراه با نمونه‌های واقعی

شرکت در این رویداد برای تمامی علاقه‌مندان، رایگان است. فقط کافی‌ست به صفحه مراجعه و در رویداد ثبت‌نام کنید.