صرفه‌جویی، هوشمندسازی و تجدیدپذیر‌ها سه‌ضلعی عبور از ناترازی برق

باشگاه خبرنگاران جوان – مصطفی رجبی‌مشهدی در مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت توانیر که با حضور یزدان رضایی معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو برگزار شد، با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر صرفه‌جویی به‌عنوان راهبرد اصلی عبور از ناترازی، گفت: این رویکرد در قالب ۱۴ مگاپروژه و ۳۶ بسته مدیریت مصرف از سوی وزیر نیرو ابلاغ شد و نتیجه آن، کنترل تقاضا، پایداری شبکه و افزایش انرژی تحویلی به بخش‌های مولد کشور بود.

 کاهش بی‌سابقه رشد تقاضا و مهار اوج بار
رجبی‌مشهدی با بیان اینکه برای نخستین‌بار رشد تقاضای برق کشور ۳ درصد کاهش یافت، افزود: مجموعه اقدامات انجام‌شده موجب ۹ درصد بهبود در وضعیت مدیریت مصرف شد و اگر روند سال‌های گذشته ادامه پیدا می‌کرد، کشور نیازمند ظرفیتی معادل ده‌ها واحد نیروگاهی جدید بود؛ ظرفیتی که نه از نظر سرمایه‌گذاری، نه سوخت و نه زمان، امکان تحقق آن وجود نداشت.

به گفته وی، اوج تقاضا به حدود ۷۷ هزار و ۵۰۰ مگاوات کنترل شد و از تشدید ناترازی جلوگیری به‌عمل آمد.

نقش کلیدی هوشمندسازی؛ از کنتور تا لیمیتر
مدیرعامل توانیر، هوشمندسازی شبکه توزیع را یکی از پایه‌های اصلی این موفقیت دانست و گفت: تعداد کنتورهای هوشمند نصب‌شده در کشور از ۵۷ میلیون دستگاه عبور کرد و برای نخستین‌بار، محدودسازی مصرف مشترکان پرمصرف و بدمصرف در بخش خانگی اجرا شد.

وی تصریح کرد: استفاده از لیمیتر (Limiter) به‌جای قطع گسترده فیدرها، امکان کنترل عادلانه مصرف را فراهم کرد و باعث شد خاموشی‌ها هدفمند و محدود شود.

فیدر سبز؛ جایگزین خاموشی عمومی
رجبی‌مشهدی با تشریح طرح فیدر سبز گفت: در این مدل، به‌جای قطع برق یک فیدر کامل، تنها مشترکان پرمصرف دارای کنتور هوشمند محدود می‌شوند و سایر مشترکان بدون خاموشی از برق پایدار بهره‌مند می‌مانند.

وی افزود: این رویکرد در چند کلان‌شهر از جمله مشهد و تهران آغاز شده و هدف آن تغییر نگاه عمومی به کنتور هوشمند از ابزار قطع برق به ابزار مدیریت هوشمند و عادلانه مصرف است.

مقابله جدی با رمزارزهای غیرمجاز
مدیرعامل توانیر با اشاره به تشدید برخورد با استخراج غیرمجاز رمزارزها گفت: کشف و مهار مراکز غیرمجاز نسبت به سال قبل رشد قابل توجهی داشته و برآوردها نشان می‌دهد مصرف غیرمجاز رمزارزها معادل چندین هزار مگاوات بار پنهان به شبکه تحمیل می‌کند.

وی تأکید کرد: همکاری وزارت ارتباطات، نهادهای امنیتی و قضایی برای مهار این پدیده، نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش ناترازی دارد.

تجدیدپذیرها؛ توسعه مشروط به ذخیره‌ساز و تقویت شبکه
رجبی‌مشهدی با بیان اینکه توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی بدون ملاحظات فنی می‌تواند منجر به «حبس تولید» شود، گفت: برای نیروگاه‌های خورشیدی جدید، الزام استفاده از ذخیره‌ساز مطابق استانداردهای جهانی (حدود ۲۰ درصد ظرفیت) و تجهیزات کنترل سریع ولتاژ در شرایط اتصال به شبکه درج خواهد شد.

وی از برنامه‌ریزی برای اجرای دو پایلوت ذخیره‌ساز در تهران و سیستان و همچنین هدف‌گذاری ۳ هزار مگاوات ذخیره‌ساز در سطح شبکه خبر داد.

کریدور انتقال ۷۶۵ کیلوولت؛ ستون فقرات تعادل شمال–جنوب

مدیرعامل توانیر با اشاره به مطالعات انجام‌شده برای تقویت شبکه بالادستی گفت: ایجاد کریدور انتقال ۷۶۵ کیلوولت از جنوب به مرکز کشور، نقش کلیدی در انتقال توان فصلی ایفا می‌کند؛ به‌گونه‌ای که تبادل برق جنوب به شمال را که اکنون حدود ۵ هزار مگاوات است، می‌تواند تا چند برابر افزایش دهد و پایداری شبکه سراسری را ارتقا بخشد.

بازار بهینه‌سازی و کارور برق

رجبی‌مشهدی با اشاره به ظرفیت‌های مغفول‌مانده بهینه‌سازی مصرف گفت: طرح‌های بهینه‌سازی روشنایی، سرمایش و تجهیزات برقی با همکاری ساتبا و توانیر در حال اجراست و توسعه کارور برق به‌عنوان ابزار تجمیع و هدایت صرفه‌جویی‌ها، می‌تواند نقش مؤثری در کاهش بار ایفا کند.

وی افزود: هدف‌گذاری شده سقف صرفه‌جویی از ۲۵ میلیارد کیلووات‌ساعت به ۵۰ تا ۵۵ میلیارد کیلووات‌ساعت افزایش یابد.

هشدار درباره سرمایه انسانی صنعت برق

مدیرعامل توانیر با ابراز نگرانی از وضعیت معیشتی کارکنان صنعت برق گفت: فاصله نظام پرداخت این صنعت با صنایع بزرگ، منجر به خروج نیروهای متخصص به‌ویژه در بخش‌های حیاتی مانند مدیریت شبکه شده است.

وی تأکید کرد: حفظ و نگهداشت سرمایه انسانی، شرط لازم برای پایداری شبکه و عبور موفق از ناترازی‌های آینده است.

رجبی‌مشهدی در پایان تصریح کرد: عبور پایدار از ناترازی برق، نیازمند مدیریت تقاضا، توسعه هوشمندسازی، تجدیدپذیرهای همراه با ذخیره‌ساز، تقویت شبکه انتقال و اصلاح ساختارهای مالی و منابع انسانی است؛ مسیری که صنعت برق با وجود همه محدودیت‌ها، آن را با جدیت دنبال می‌کند.

منبع: توانیر