کشف نویدبخشی که می‌تواند دیابت را قبل از شروع متوقف کند

باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد فراهانی – دیابت نوع ۱ زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های ایمنی به سلول‌های بتا در پانکراس حمله می‌کنند و مانع از تولید انسولین کافی توسط بدن برای تنظیم سطح قند خون می‌شوند. تاکنون، اکثر درمان‌ها بر سرکوب فعالیت ایمنی برای جلوگیری از این حمله متمرکز بوده‌اند.

فیزا انگین، استاد بیوشیمی مولکولی در دانشگاه ویسکانسین-مدیسون و سرپرست این مطالعه، توضیح داد: از نظر تاریخی، دانشمندان بر جلوگیری از حمله ایمنی تمرکز داشته‌اند، زیرا این یک بیماری خودایمنی است. اما ما از زاویه دیگری به آن نگاه کردیم و پرسیدیم: چرا سلول‌های بتا به طور خاص هدف قرار می‌گیرند؟

این مطالعه بر پروتئینی به نام XBP۱ متمرکز بود که بخشی از سیستم پاسخ به استرس سلول است و به آن کمک می‌کند تا با التهاب و تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی سازگار شود. مطالعه قبلی آزمایشگاه اینگن نشان داد که حذف یک حسگر مرتبط با استرس به نام Ire۱α در سلول‌های بتا از ابتلا به دیابت در موش‌ها جلوگیری می‌کند و مطالعه جدید بر اساس آن انجام شده است.

دانشمندان با استفاده از یک مدل موش مبتلا به دیابت نوع ۱، ژن Xbp۱ را قبل از حمله سیستم ایمنی به سلول‌های بتا حذف کردند. اگرچه سطح گلوکز خون آنها در ابتدا افزایش یافت، اما موش‌ها بعداً به حالت عادی بازگشتند و تا یک سال سالم ماندند.

اینگن توضیح داد: “نکته هیجان‌انگیز این است که قند خون در ابتدا افزایش می‌یابد، اما سپس به حالت عادی برمی‌گردد. اساساً، سطح گلوکز از حالت دیابتی به حالت عادی می‌رسد. “

این تجزیه و تحلیل نشان داد که سلول‌های بتای فاقد ژن Xbp۱ به طور موقت ویژگی‌های بالغ خود را از دست می‌دهند و احتمال شناسایی و حمله آنها توسط سیستم ایمنی کمتر می‌شود. با گذشت زمان، سلول‌ها هویت خود را بازیابی می‌کنند، التهاب کاهش می‌یابد و تولید انسولین به حالت عادی بازمی‌گردد.

اینگن افزود: “سلول‌های بتا هویت خود را از دست می‌دهند و شبیه سلول‌های معمولی نیستند، به همین دلیل سلول‌های ایمنی آنها را تشخیص نمی‌دهند. “

نکته قابل توجه این بود که این اثر محافظتی بدون هیچ تغییری در سایر فرآیند‌های مرتبط با استرس که شامل Ire۱α می‌شوند، رخ داده است و به درک چگونگی تأثیر اجزای مختلف پاسخ به استرس سلولی بر بیماری کمک می‌کند.

برای تأیید این تفاوت‌ها، تیم تحقیقاتی سلول‌های بتای فاقد Xbp۱ را با سلول‌های فاقد Ire۱α در شرایط محیطی یکسان، با استفاده از توالی‌یابی DNA تک سلولی و تجزیه و تحلیل شبکه تنظیم ژن، مقایسه کردند. این مقایسه، مسیر‌های پاسخ به استرس مشترک و سایر مسیر‌های خاص ژن Xbp۱ را آشکار کرد.

این یافته‌ها به شواهدی می‌افزاید که نشان می‌دهد سلول‌های بتا صرفاً هدف بیماری نیستند، بلکه نقش فعالی در ایجاد دیابت نوع ۱ دارند.

اگرچه این مطالعه روی موش‌ها انجام شد، اما Engin توضیح داد که این تحقیق پیامد‌هایی برای بیماری‌های انسانی دارد، زیرا افراد در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ را می‌توان سال‌ها قبل از بروز علائم از طریق آزمایش خون شناسایی کرد.

او افزود: “اگر این افراد در مراحل اولیه شناسایی شوند، آیا می‌توانیم مداخله کنیم؟ آیا می‌توان ژن Xbp۱ را برای جلوگیری یا به تأخیر انداختن شروع دیابت سرکوب کرد؟”

آزمایشگاه اینگن در حال حاضر به بررسی این سؤالات در موش‌ها و سلول‌های پانکراس انسانی کشت‌شده در آزمایشگاه ادامه می‌دهد تا پتانسیل این مداخله پیشگیرانه را بررسی کند.

این مطالعه در مجله Nature Communications منتشر شده است.

منبع: Medical Express