پرداخت وام بدون ضامن دولتی به یارانه بگیران

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در مردادماه ۱۴۰۴، آیین‌نامه اجرایی ماده ۷ قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها را به شبکه بانکی کشور ابلاغ کرد؛ آیین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران رسیده و از سوی معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ شده است. یکی از مهم‌ترین تحولات این آیین‌نامه، افزودن یارانه نقدی و سهام عدالت به فهرست وثایق بانکی است؛ تغییری که می‌تواند روند دسترسی خانوارها به تسهیلات خرد را تسهیل کند.

بر اساس دستورالعمل جدید بانک مرکزی، متقاضیان وام می‌توانند یارانه نقدی ماهانه، سهام عدالت، بیمه زندگی، ریال دیجیتال و حتی سیم‌کارت خود را به‌عنوان وثیقه ارائه دهند. این تصمیم با هدف گسترش عدالت اعتباری و کاهش اتکای نظام بانکی به وثایق سنتی مانند ملک و سپرده اتخاذ شده است.

بر اساس بخشنامه بانک مرکزی، ۳۵ نوع دارایی فیزیکی و مالی در فهرست وثایق جدید قرار دارد. از جمله:

سپرده‌های بانکی ریالی و ارزی، اوراق بهادار بورسی و فرابورسی، املاک ثبت‌شده، سهام و سهم‌الشرکه اشخاص حقوقی، خودرو و ماشین‌آلات، بیمه زندگی، یارانه نقدی، سهام عدالت، ریال دیجیتال بانک مرکزی، سیم‌کارت و حتی حقوق و مزایای بازنشستگی.

تمامی دارایی‌هایی که به‌عنوان وثیقه معرفی می‌شوند باید در سامانه جامع وثایق بانکی ثبت و دارای شناسه یکتا باشند. این سامانه امکان استعلام برخط، ردیابی و اعتبارسنجی دارایی‌ها را برای بانک‌ها و نهادهای ناظر فراهم می‌کند. با این حال، اتصال کامل بانک‌ها به این سامانه هنوز عملیاتی نشده و نیازمند هماهنگی‌های فنی و نهادی است.

در آیین‌نامه جدید، برای هر گروه از دارایی‌ها نهاد مسئول مشخص شده است.

بانک مرکزی مسئول وثایق پولی، اوراق بانکی و ریال دیجیتال است.

سازمان بورس وظیفه نظارت بر اوراق بهادار و سهام عدالت را بر عهده دارد.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ناظر بر توثیق یارانه نقدی و سهام عدالت خواهد بود.

سازمان ثبت اسناد، نیروی انتظامی، وزارت صمت و بیمه مرکزی نیز به‌ترتیب مسئول املاک، وسایل نقلیه، تجهیزات و بیمه‌نامه‌ها هستند.

اگرچه آیین‌نامه از مردادماه ابلاغ شده، اما بانک‌ها هنوز اجرای عملی آن را آغاز نکرده‌اند. کارشناسان معتقدند هماهنگی میان نهادهای مرتبط و آماده‌سازی زیرساخت‌های سامانه‌ای زمان‌بر است. با این حال پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال ۱۴۰۴ نظام جدید وثیقه‌گذاری در بانک‌های کشور به‌صورت کامل اجرا شود.

با توجه به اطلاعات موجود، طرح وام با استفاده از کارت یارانه به‌عنوان ضمانت، در حال حاضر در مرحله اجرا قرار دارد. این طرح به یارانه‌بگیران امکان دریافت وام‌های فوری تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان را بدون نیاز به ضامن یا چک می‌دهد. بازپرداخت این وام‌ها به‌طور خودکار از یارانه ماهانه متقاضیان کسر می‌شود، که این روش بازپرداخت را برای اقشار کم‌درآمد تسهیل می‌کند. 

در حال حاضر، سامانه‌های رسمی برای ثبت‌نام در این طرح فعال نشده‌اند و جزئیات دقیق شرایط و نحوه ثبت‌نام هنوز اعلام نشده است. بنابراین، توصیه می‌شود تا زمان اعلام رسمی از سوی بانک مرکزی یا وزارت رفاه، از مراجعه به سایت‌های غیررسمی یا پرداخت هرگونه هزینه برای ثبت‌نام خودداری کنید. 

در گذشته، طرح‌هایی مانند وام ۵ میلیون تومانی با ضمانت حساب یارانه مطرح شده بود که نرخ سود آن ۱۸ درصد و مدت بازپرداخت ۵ ساله بود. اما این طرح‌ها نیز هنوز به مرحله اجرا نرسیده‌اند و جزئیات آن‌ها به‌طور رسمی اعلام نشده است. 

در مجموع، با وجود وعده‌های متعدد در خصوص ارائه وام با استفاده از کارت یارانه، تاکنون هیچ‌کدام از این طرح‌ها به‌طور رسمی و عملیاتی آغاز نشده‌اند. بنابراین، یارانه‌بگیران باید منتظر اطلاعیه‌های رسمی از سوی مراجع ذی‌صلاح باشند و از پیگیری‌های غیررسمی خودداری کنند.

در صورت راه‌اندازی سامانه‌های رسمی برای ثبت‌نام در این طرح، اطلاعات دقیق در خصوص شرایط، مبلغ وام، نرخ سود، مدت بازپرداخت و نحوه ثبت‌نام از طریق رسانه‌های رسمی و وب‌سایت‌های معتبر اعلام خواهد شد.

در نهایت، توصیه می‌شود یارانه‌بگیران از منابع رسمی و معتبر برای دریافت اطلاعات استفاده کنند و از هرگونه اقدام غیررسمی که ممکن است منجر به سوءاستفاده یا کلاهبرداری شود، پرهیز کنند.