جزئیات و زمانبندی اجرای مرحله پنجم کالابرگ/ احتمال استفاده از روش تخفیفی

 بعدازظهر امروز (دوم آذر)، احد رستمی (رئیس مرکز اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت کار) با شرکت در برنامه میز اقتصاد شبکه خبر،  آخرین برنامه‌های دولت چهاردهم و وزارت تعاون را در حوزه توزیع کالابرگ الکترونیکی تشریح کرد. 

به گزارش ایلنا، رستمی با اشاره به اجرای طرح جدید کالابرگ الکترونیکی برای دهک‌های تحت پوشش اظهار کرد: قانون نظام رفاه و تامین اجتماعی با این هدف در سال ۱۳۸۳ تصویب شد که یارانه‌های پرداختی هدفمند شده و سهم دهک‌های درآمدی مشخص شده و سهم دهک‌های پایین افزایش یابد. پس از کلید خوردن برنامه هدفمندسازی یارانه‌ها در معاونت رفاه وزارت کار و تمرکز منابع اجرای آن در این مجموعه متناسب با سند کاهش فقر مصوب سال ۱۳۸۴، قرار شد  دهک‌های مربوطه مورد پوشش قرار گیرند. در سال ۱۳۹۰ متاسفانه سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به عنوان یک معاونت در مجموعه ریاست جمهوری تعریف شد و در سال ۱۳۹۲ این سازمان به سازمان برنامه و بودجه منتقل شد. 

وی افزود: وزارت کار  متولی تجمیع منابع هدفمندسازی یارانه‌ها برای حمایت از گروه‌های تحت پوشش مانند زنان سرپرست خانوار و کودکان و معلولان و سایر گروه‌های آسیب شد. اکنون با تکالیف قانونی مشخص شده، منابع توسط سازمان برنامه و بودجه مدیریت می‌شود و دستگاه اجرایی آن دوباره به وزارت رفاه بازگشت. همین امر موجب ناهماهنگی در حوزه اجرایی شد. اگر منابع از ابتدا در اختیار وزارت رفاه قرار می‌گرفت، ما می‌توانستیم برای دهک‌های مختلف تحت پوشش بهتر برنامه ریزی کرده و سهم هر دهک را معین کرده و ماهانه پرداخت کنیم. اما فقدان هماهنگی این مشکل را در اجرا به وجود آورده است. 

رسمتی اضافه کرد: در جلسه شورای عالی رفاه، طبق گزارشی که ارائه شد، کالری دریافتی خانوارها کاهش یافته و مصرف آن‌ها در اقلام مختلف رو به نزول  است. ما این گزارش را در همان شورا ارائه دادیم و آقای رئیس جمهور پس از آن گزارش خدمت رهبر معظم انقلاب رسیده و گزارش را ارائه دادند. رهبری هم اجازه دادند تا منابعی را برای کالابرگ الکترونیک و عرضه آن به خانوارها در اختیار وزارت رفاه قرار داده شود که سه نوبت از اجرای برنامه از طریق همان منابع محقق شد.

او تاکید کرد: دولت و مجلس این دغدغه را دارند که طرح کالابرگ الکترونیکی ادامه یابد. دغدغه مهار مشکلات معیشتی مردم و کاهش اثر شوک‌های قیمتی، مسئله مهمی است که در حال حاضر پیگیری می‌شود. در حال حاضر آخرین پیگیری‌ها برای اجرا انجام شده و مرحله پنجم طرح کالابرگ نیز طی هفته جاری اعلام خواهد شد تا مردم بتوانند برای تهیه کالا به فروشگاه‌ها مراجعه کنند. 

رئیس مرکز اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت کار خاطرنشان کرد: برای اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی، روش‌های مختلفی پیشنهاد شده است. در روشی که طی ماه‌های گذشته اجرا شده، برنامه اعطای اعتبار به سرپرست خانوار بوده است. هدف ما در این طرح رضایت بیشتر مردم است. طبق نظرسنجی اخیر موسسه تسنیم و مرکز پژوهش‌های مجلس، از این روش درصد بالایی رضایت دارند.  نارضایتی‌های اعلام شده نیز بیشتر مربوط به کم بودن  اعتبار است و دعوت شده که تنوع کالاها و میزان تزریق اعتبار بیشتر شود. ما نیز این دغدغه را داریم که برای افزایش رضایت اجرای طرح، نقص‌های عنوان شده را بیش از پیش برطرف کنیم. 

این مقام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت چهاردهم ادامه داد: برای اجرای نوبت بعدی نیز همین روش فعلی ادامه می‌یابد. البته یک روش جایگزین که در حال پیگیری آن هستیم این است که با کمک وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تامین اقلام، برای آن دسته از کالاهایی که نرخ مصوب دارد و در فروشگاه‌های زنجیره‌ای طرف قرارداد توزیع می‌شود، آن منابع اختصاص یافته را به صورت تخفیف خرید مردم درنظر بگیریم تا افراد بتوانند کالاهای مصوب و اعلام شده را تهیه کنند. 

وی خاطرنشان کرد: این هفته اگر آخرین گام‌های نهایی به هماهنگی لازم برسد، روش جدید را پی می‌گیریم و در صورت نهایی نشدن، همان روش قبلی که زیرساخت‌های آن آماده است را ادامه می‌دهیم. روش‌های مختلف از پرداخت نقدی تا پرداخت کالای مستقیم به خانوارها وجود دارد. یکی از اخلال‌هایی که ما در حوزه رفاهی داریم، ناشی از دخالت‌های گسترده قیمتی است که در گذشته ایجاد شده است. 

رستمی بیان کرد: روش فعلی مدنظر (اعطای اعتبار به خانوارها برای مراجعه به فروشگاه‌ها) روشی است که بیشترین رضایت را فعلا فراهم کرده و از دخالت در بازار در این روش نیز جلوگیری می‌شود. حذف یارانه‌ها بیشتر به این دلیل بوده که اعطای یارانه در ابتدای زنجیره اخلال ایجاد کرده و منابع از آن نشت کرده و در پایان زنجیره منابع به مردم نمی‌رسد. بسیاری از صاحب‌نظران به همین دلیل می‌گویند که منابع حمایتی در پایان زنجیره مصرف توزیع شود. از طرف دیگر نیز این بحث وجود دارد که کالا به صورت مستقیم تهیه شود. این بحث جدید با منطق اولیه تناقض دارد. اگر قرار بود که دولت در تامین کالا دخالت کند، سیاست ارز ترجیحی به ثمر نشسته بود. ما ارز ترجیحی را حذف کردیم که منابع لازم حمایتی را در انتهای زنجیره مصرف عرضه کنیم. 

رئیس مرکز اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت کار اظهار کرد: به نظر می‌رسد که نباید سیستم را دوباره به سمت تامین کالا ببریم و این کار را سخت‌تر خواهد کرد. تجربه سال ۱۳۹۲ و سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که هرچه در مصرف بیشتر به مردم قید تحمیل کنیم، نارضایتی بیشتر می‌شود. هرچه بیشتر مردم را مختار کنیم که از منابع به انتخاب خود استفاده کنند، بیشتر در راستای اهداف معیشتی  خواهد بود. 

او تشریح کرد:  در صورت امکان قصد داریم  به صورت ترکیبی کار را جلو ببریم. یعنی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای با مراجعه مردم کالاهای انتخاب شده مصوب با تخفیف خریداری شود. در سایر فروشگاه‌ها نیز مردم می‌توانند به روش فعلی (اعتبار روی یازده قلم مصرفی اعلامی) خرید کنند. اگر هماهنگی لازم صورت نگیرد، فقط همان روش فعلی به جای روش تخفیفی اجرا خواهد شد. 

وی تاکید کرد: در روش تخفیفی مثلا برنج نرخ اعلامی ۷۰ هزار تومان دارد. اگر این برنج ۷۰ هزار تومان در فروشگاه‌های زنجیره‌ای توزیع شود، ۳۰ درصد تخفیف بر کالا با قیمت مصوب اعلام می‌شود که مردم می‌توانند همه کالاهای اعلامی را با همین ترتیب با ۲۰ تا ۳۰ درصد تخفیف تهیه کنند. 

رستمی تصریح کرد: ما حدود ۸۹ میلیون جمعیت داخل کشور داریم که در حال حاضر ۷۲ میلیون نفر آن در حال دریافت یارانه هستند و ۱۷ میلیون نفر نیز یارانه‌شان حذف شده است. ما سه دهک را حذف کردیم. امسال نیز تاکنون ۸ میلیون نفر از لیست یارانه بگیران حذف شدند و از جامعه هدف ما تنها ۹ میلیون نفر هستند که در آن سه دهک هنوز در حال یارانه گرفتن هستند. منابع پرداخت یارانه ماهانه ۲۵ هزار میلیارد تومان است.  با وجود حذف یارانه بگیران سه دهک بالا تنها شش هزار میلیارد تومان آزاد می‌شد و نمی‌توانست تمامی ۲۵ هزار میلیارد تومان لازم را پوشش دهد. به همین دلیل حذف یارانه‌ها به صورت تدریجی انجام می‌شود و هر ماه بیش از یک میلیون نفر حذف می‌شوند تا به هدف نهایی حذف سه دهک که توصیه مجلس است، برسیم. 

رئیس مرکز اطلاعات رفاهی ایرانیان وزارت کار ادامه داد: منابع اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی  از حوزه‌هایی تامین می‌شود که تنها کارشناسان سازمان برنامه و بودجه از آن مطلع هستند. سال گذشته کالابرگ الکترونیک برای هفت دهک تخصیص داده شده بود. در دولت جدید نیز تصمیم بر این بود که بر همان هفت دهکی که در سال‌های گذشته یارانه می‌گرفتند، در دولت جدید نیز فقط همان‌ها کالابرگ دریافت کنند. در این چهار دوره بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان کالابرگ الکترونیکی توزیع شد. حذف یارانه ثروتمندان تنها ۲۰ درصد منابع لازم را تامین می کند. قرار بود عمده منابع از طریق تبدیل یارانه نقدی به غیرنقدی تامین شود که فعلاً این اتفاق نیفتاده است. 

وی در پایان خاطرنشان کرد: نامه‌نگاری لازم با سازمان برنامه و بودجه برای اجرای مرحله پنجم پرداخت کالابرگ الکترونیکی صورت گرفته است و انشاالله با منابع تجمیع شده به مردم خدمت‌رسانی خواهد شد.