آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای تزریقی؛ چالش‌های جدید برای نظام سلامت ایران

به گزارش برنا به نقل از ایسنا، مدیرکل دفتر نظارت و پایش فرآورده‌های سلامت‌محور سازمان غذا و دارو با اشاره به آمار نگران‌کننده مصرف دارو در کشور، از افزایش مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای تزریقی خبر داد و گفت که این روند می‌تواند به بحران‌های جدی در نظام سلامت منجر شود.

دکتر نازیلا یوسفی در نشست «هفته جهانی مقاومت میکروبی» که در تاریخ اول آذرماه برگزار شد، ضمن اشاره به آمارهای نگران‌کننده مصرف دارو، هشدار داد که مصرف غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای تزریقی می‌تواند ایران را در معرض خطر ورود به «دوران پساآنتی‌بیوتیک» قرار دهد. در این دوران، بسیاری از عفونت‌ها به دلیل مقاومت میکروبی غیرقابل درمان خواهند شد.

آمار نگران‌کننده مصرف آنتی‌بیوتیک و داروهای تزریقی

بر اساس بررسی‌های انجام‌شده در سامانه تأمین اجتماعی، در سال گذشته حدود ۳۴.۴ درصد از نسخ حاوی آنتی‌بیوتیک و ۴۳.۳ درصد از نسخ حاوی داروهای تزریقی بوده‌اند. یوسفی در این زمینه توضیح داد که مصرف زیاد داروهای تزریقی، به ویژه در شرایطی که داروهای خوراکی در دسترس هستند، مسئله‌ای جدی برای نظام سلامت به شمار می‌آید. وی تصریح کرد که داروهای تزریقی باید تنها در شرایط خاص و زمانی که داروهای خوراکی مناسب وجود ندارند، تجویز شوند.

مسئله مقاومت میکروبی و هدررفت منابع

دکتر یوسفی همچنین به خطرات استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای دیگر اشاره کرد و گفت که این مصرف نادرست موجب هدر رفت منابع دارویی و گسترش مقاومت میکروبی می‌شود. وی با اشاره به نظرات سازمان جهانی بهداشت، توضیح داد که تخمین زده می‌شود بیش از نیمی از داروها به‌طور نامناسب تجویز و مصرف می‌شوند که این مسئله، در سطح جهانی، یک چالش جدی است.

تغییرات در تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها از دهه ۷۰ تاکنون

یوسفی همچنین به تغییرات روند تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور اشاره کرد و گفت که در دهه ۷۰، حدود ۶۵ درصد از نسخ حاوی آنتی‌بیوتیک بودند، اما در حال حاضر این رقم به ۳۴.۴ درصد کاهش یافته است. با این حال، مصرف آنتی‌بیوتیک در بیمارستان‌ها و فروش داروهای بدون نسخه همچنان نگران‌کننده است.

توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت

مدیرکل دفتر نظارت و پایش فرآورده‌های سلامت‌محور سازمان غذا و دارو، به اقدامات سازمان جهانی بهداشت در زمینه نظارت بر تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها اشاره کرد و گفت که از سال ۲۰۱۷، سازمان جهانی بهداشت دسته‌بندی AWaRe را برای ارزیابی و نظارت بر تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها پیشنهاد کرده است. این طبقه‌بندی می‌تواند به کاهش مقاومت آنتی‌بیوتیک و بهبود تجویز داروها کمک کند.

نتیجه‌گیری و لزوم اصلاح الگوهای مصرف دارو

دکتر یوسفی در پایان تأکید کرد که برای مقابله با این چالش‌ها، لازم است که الگوهای تجویز و مصرف دارو اصلاح شده و توجه بیشتری به مدیریت صحیح داروها و پیشگیری از مقاومت میکروبی در سطح جامعه صورت گیرد.