هشدار جدی درباره نظام سلامت/ کیفیت خدمات و پرداخت مستمری‌ها در معرض تهدید

رشد شتابان هزینه‌های درمان و کسری بودجه دولت، نظام سلامت و صندوق‌های بازنشستگی را با فشار بی‌سابقه‌ای مواجه کرده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت تداوم این روند، پرداخت مطالبات بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها و پوشش نیاز بازنشستگان در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت.در گزارش زیر چند پیش بینی از بحران های  معمول در زمینه هزینه های درمان   را بررسی خواهیم کرد.

رشد انفجاری هزینه های درمان

محمدرضا عبدی، مشاور پیشین سازمان امور مالیاتی، مشاور فعلی امور مالیاتی  شرکت کیسون   در پاسخ به سوال” چنانچه هزینه‌های درمان با نرخ فعلی رشد کنند،  اما سهم دولت در جبران کسری بیمه سلامت متناسب با تورم افزایش پیدا نکند،  ذخایر و منابع موجود چند سال دیگر پاسخگوی پرداخت مطالبات بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها خواهد بود”  عنوان کرد: « در صورت تداوم روند فعلی (رشد هزینه‌های درمانی بیشتر از نرخ تورم و عدم افزایش متناسب سهم دولت)، ذخایر و منابع موجود نظام سلامت در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت (حدود ۲ تا ۴ سال) با بحران جدی مواجه خواهد شد.»

عبدی در خصوص علت رشد انفجاری هزینه‌های درمان افزود:«این رشد تنها به دلیل تورم عمومی نیست، بلکه عوامل بسیار پرهزینه‌تری در جریانند؛  فناوری‌های جدیدمانند ورود داروها، تجهیزات و روش‌های درمانی بسیار گران قیمت، همچنین  پیر شدن جمعیت،   افزایش شیوع بیماری‌های مزمن و پرهزینه مانند سرطان، نارسایی قلبی و کلیوی از  عوامل موثر در بالا رفتن هزینه های درمان به شمار می رود.»

عبدی درباره  دیگر عوامل افزایش هزینه درمان گفت: « میزان  انتظارات مردم  برای دریافت بهترین و جدیدترین خدمات درمانی  وهمچنین کسری بودجه دولت نیز از دیگر موارد افزایش هزینه درمان به شمار می روند؛ دولت به دلیل محدودیت‌های شدید مالی، معمولاً بودجه مصوب را به طور کامل و به موقع پرداخت نمی‌کند. این امر باعث انباشته شدن بدهی دولت به سازمان بیمه سلامت می‌شود.علاوه بر این   پذیرش بالای بیمارستان‌ها نیز در این امر اثر گذار است؛  بیمارستان‌ها موظف به ارائه خدمت هستند، اما با تأخیر در پرداخت مطالباتشان از سوی بیمه‌ها مواجه می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود آنها در پرداخت حقوق پرسنل، خرید تجهیزات و دارو با مشکل مواجه شوند.

زمان بندی بحران منابع بیمه ای

 وی درپاسخ به پرسشی درباره پایداری منابع و زمان‌بندی پاسخگویی صندوق‌های بیمه‌ای به مطالبات بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها توضیح داد:« در بدبینانه ترین حالت  یکی دو سال کفاف می دهد.  اگر کسری بودجه دولت بسیار بزرگ باشد و رشد هزینه‌های درمانی شتاب بیشتری بگیرد، سیستم ممکن است در بازه کوتاه‌مدت (حدود ۲ سال) با ورشکستگی عملی مواجه شود. در این حالت، بیمارستان‌های بزرگ وابسته به دولت اولین مراکزی خواهند بود که اعلام ورشکستگی می‌کنند و بحران در ارائه خدمات آغاز می‌شود. واقع‌بینانه (۴-۳ سال) در یک سناریوی متعارف، سیستم با استفاده از مکانیزم‌های “انباشت بدهی” و ” کاهش کیفیت خدمات” می‌تواند برای مدت کمی longer (حدود ۳ تا ۴ سال) دوام آورد. در این حالت  مطالبات بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها به صورت چرخه‌ای و با تأخیرهای طولانی‌مدت (مثلاً ۹ تا ۱۲ ماه) پرداخت می‌شود. کیفیت خدمات به دلیل کمبود منابع کاهش می‌یابد.داروخانه‌ها ممکن است داروهای خاص را به دلیل پرداخت نشدن مطالبات، به بیمه‌شدگان نفروشند.اما سیستم به طور کامل متلاشی نمی‌شود، بلکه در حال “زجر کشیدن” است.»

وضعیت صندوق تامین اجتماعی

عبدی در خصوص  سوال” بیمه تامین اجتماعی یک ذخیره‌ای مشخص  داردکه مربوط به کسانی است که از قبل حق بیمه پرداخت کردن. با فرض اینکه دیگر  حق بیمه دریافت نکنیم آیا تا ۳۰ سال دیگه این منابع نیاز  بازنشستگان را پوشش میدهد” عنوان کرد: «خیر، به هیچ وجه پوشش نخواهد داد.این ذخیره حتی در بهترین شرایط و با فرض دریافت حق بیمه از فعالان هم، برای ۳۰ سال آینده کافی نیست، چه برسد به اینکه دریافت حق بیمه را کاملاً متوقف کنیم.در این سناریوی فاجعه‌بار (قطع کامل حق بیمه)، صندوق تأمین اجتماعی احتمالاً در کمتر از چند سال با بحران شدید نقدینگی مواجه شده و قادر به پرداخت مستمری‌ها نخواهد بود.بطور کلی صندوق تأمین اجتماعی هم‌اکنون هم با کسری ساختاری مواجه است. یعنی هزینه‌های (پرداخت مستمری) از درآمد (حق بیمه) بیشتر است و از ذخیره برای جبران این کسری استفاده می‌کند.

 صندوق باز نشستگی؛ معامله بین نسلی

با قطع حق بیمه، درآمد صندوق به صفر می‌رسد، اما هزینه‌ها (مستمری میلیون‌ها بازنشسته) کماکان ادامه دارد. ذخیره موجود با این سرعت خرج، به سرعت تمام می‌شود. برآوردهای مختلف نشان می‌دهد این ذخیره در چنین شرایطی حتی برای ۵ سال هم کفاف نمی‌دهد و سیستم در مدت بسیار کوتاهی فرو می‌پاشد. و اساسا صندوق‌های بازنشستگی مانند تأمین اجتماعی بر اساس یک “معامله بین نسلی” کار می‌کنند. حق بیمه شاغلان امروز، مستمری بازنشستگان امروز را پرداخت می‌کند. اگر این چرخه قطع شود، کل سیستم بلافاصله فرو می‌ریزد.

ورشکستگی و فروپاشی شبکه درمان

 عبدی در خصوص اصلاح ساختاری  هشدارداد: »بدون یک اصلاح ساختاری اساسی (مانند افزایش کارآمدی درآمدهای دولت، کنترل واقعی هزینه‌های درمانی، افزایش مشارکت مردم در قالب پرداخت حق بیمه بیشتر، و هدفمندسازی یارانه‌ها در بخش سلامت)، منابع موجود حداکثر برای چند سال آینده پاسخگو خواهد بود. پس از آن، سیستم با یکی از این scenarios روبرو می‌شود:ورشکستگی و فروپاشی بخشی از شبکه درمان، کاهش شدید و غیرقابل قبول کیفیت خدمات برای اکثر مردم،  افزایش شدید هزینه‌های مستقیم از جیب مردم که منجر به “فقر ناشی از هزینه‌های درمانی” می‌شود.

بر اساس تحلیل‌های ارائه شده، ادامه روند رشد سریع هزینه‌های درمان و کسری بودجه دولت، منابع نظام سلامت و صندوق‌های بازنشستگی را تنها برای چند سال آینده پاسخگو نگه می‌دارد. بدون اصلاحات ساختاری و افزایش منابع، شبکه درمان و پرداخت مستمری بازنشستگان با تهدید جدی مواجه خواهند شد و احتمال کاهش کیفیت خدمات و افزایش فشار مالی بر مردم وجود دارد.

انتهای پیام/