آیا در نزدیکترین منظومه ستاره‌ای ما حیات وجود دارد؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد فراهانی – یوگنی بورمیستروف، ستاره‌شناس روسی از دانشگاه پلی‌تکنیک ایالتی پرم، توضیح می‌دهد که چرا این سیاره فراخورشیدی جدید “شبح” نامیده می‌شود و اهمیت کشف آن برای علم چیست.

این دانشمند خاطرنشان می‌کند که این سیاره برای اولین بار در سال ۲۰۲۴ کشف شد. تلسکوپ فضایی جیمز وب از دستگاه طیف‌سنج تصویربرداری مادون قرمز (MIRI) استفاده کرد که به تشخیص تابش حرارتی ضعیف کمک کرد. با این حال، نزدیکی آن به دو ستاره درخشان – آلفا قنطورس A و B – مشاهدات را بسیار دشوار کرد، زیرا سیگنال ۱۰۰۰۰ برابر ضعیف‌تر از نور خود ستاره بود.

او می‌گوید: «مدت زیادی طول کشید تا تأیید شود که این یک سیاره فراخورشیدی است و نه یک سیارک در حال عبور. ابزار‌های مدرن به کاهش روشنایی تابش ستاره‌های مادر و شناسایی سیگنال بسیار ضعیف کمک کرده‌اند. طبق محاسبات، این سیاره در حدود دو واحد نجومی از آلفا قنطورس A قرار دارد.»

دانشمندان کشف کردند که این سیاره فراخورشیدی یک غول گازی معمولی است که جرمی بین ۹۰ تا ۱۵۰ برابر زمین و حجمی کمی بزرگتر از مشتری دارد. جو آن عمدتاً از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است و هیچ سطح جامدی ندارد. او می‌گوید: «برای مدت طولانی، اعتقاد بر این بود که سیارات به دلیل اختلالات گرانشی بسیار به ندرت در سیستم‌های دوتایی تشکیل می‌شوند. اما این کشف درک ما از تشکیل سیاره را وارونه کرده است. ثابت شده است که جهان‌های پایدار حتی در چنین شرایط «آشفته‌ای» نیز می‌توانند پدید آیند.»

به گفته او، اگرچه خود سیاره غول گازی برای حیات نامناسب است (دمای متوسط ​​آن حدود منفی ۴۸ درجه سانتیگراد است)، اما قمر‌های آن ممکن است در منطقه‌ای قرار داشته باشند که شرایط اجازه وجود آب مایع را می‌دهد. این قمرها، مانند قمر مشتری، اروپا یا قمر زحل، انسلادوس، ممکن است اقیانوس‌هایی را در زیر یخ خود پنهان کنند.

دانشمندان این سیاره را “شبح” نامیده‌اند، زیرا تمام تلاش‌های آنها برای مشاهده آن در سال جاری با شکست مواجه شده است، گویی به سادگی از دید ناپدید شده است. نظریه‌های مختلفی اعم – از یک برخورد فاجعه‌بار که آن را از منظومه بیرون رانده است تا اثر “روشنایی” ناشی از تابش ستاره وجود دارد.

او می‌گوید: به احتمال زیاد، نور درخشان یک ستاره نزدیک، سیاره را از تلسکوپ‌ها نامرئی می‌کند. اما انتظار می‌رود که در سال‌های ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ دوباره قابل مشاهده شود.

منبع: روسیا الیوم