سالانه ۵۰۰ هزار نفر در ایران دیابتی می‌شوند | ۳ فاکتور مهم ابتلا به دیابت

همشهری‌آنلاین – پروانه بندپی: نیمی از افراد مبتلا به دیابت از بیماری خود خبر ندارند! در حالی که آمار ابتلا به این بیماری خاموش در جهان ازجمله در ایران، رو به افزایش است. آمارهای رسمی می‌گویند ۶ میلیون بیمار دیابتی و ۹ میلیون نفر در مرحله پیش‌دیابت در کشور داریم و جمع‌بندی این آمار نشان می‌دهد که حدود ۴۰ درصد جمعیت بزرگسال ایران یا دیابت دارند یا در مرز ابتلا قرار دارند.

دیابت، کیفیت زندگی را کم می‌کند

هر سال حدود ۵۰۰ هزار نفر در ایران به دیابت مبتلا می‌شوند و بسیاری از آنها از بیماری خود خبر ندارند؛ موضوعی که خطر عوارض جدی این بیماری را بالا می‌برد. بخشی از این بی‌خبری به ناآگاهی عمومی و بخشی هم به مراجعه‌ نکردن به پزشک یا مصرف نادرست دارو مربوط است.

برای آن که درک درستی از ماجرای دیابت داشته باشید، خوب است بدانید دیابت یعنی بدن نتواند قند خون را مدیریت کند. انسولین، هورمونی است که قند را وارد سلول‌ها می‌کند تا انرژی بسازد. اما وقتی انسولین کم شود یا بدن به آن پاسخ ندهد، قند در خون می‌ماند و بالا می‌رود. شایع‌ترین انواع دیابت، نوع یک و نوع ۲ هستند. نوع یک بیشتر در کودکان دیده می‌شود و قابل پیشگیری نیست و نوع ۲ که در ایران رایج‌تر است، با تغییر سبک زندگی تا حد زیادی قابل پیشگیری است.

این بیماری به‌مرور روی اندام‌های مختلف مثل قلب، چشم‌ها و کلیه‌ها هم اثر می‌گذارد و هم کیفیت زندگی را پایین می‌آورد و هم هزینه‌های درمان را بالا می‌برد. اختلال افسردگی نیز در مبتلایان دیابت بسیار شایع است. آمارها نشان می‌دهد افراد دیابتی ۲ تا ۳ برابر بیشتر در معرض آن قرار دارند. دیابت حتی می‌تواند منجر به مرگ شود؛ سالانه حدود ۵۰ هزار مرگ در کشور به این بیماری نسبت داده می‌شود.

چطور مراقب باشیم تا دیابت نگیریم؟

با این اوصاف و با توجه به خطراتی که دیابت برای فرد دارد، متخصصان، پیشگیری را بهترین راه حل می‌دانند و تاکید دارند که با رعایت مجموعه‌ای از نکات و توصیه‌ها می‌توان مانع ابتلا به دیابت شد. همچنین آنها تاکید می‌کنند برای خودمراقبتی بهتر و پیشگیری از بیماری، باید قبل از هرچیز اطلاعات خود را درباره این بیماری بیشتر کنیم.

اما چه توصیه‌هایی می‌تواند ما را از ابتلا به دیابت نجات دهد؟ دکتر شکور امیدی، رئیس انجمن حمایت از بیماران دیابتی ایران به همشهری می‌گوید: «افرادی که سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲ دارند، باید هر ۶ ماه یا سالانه یک بار حتما برای انجام آزمایش خون مراجعه کنند. علاوه بر این، کنترل وزن و نگه داشتن شاخص توده بدنی (BMI) پایین‌تر از ۲۵، داشتن تغذیه مناسب و سالم، مدیریت استرس‌های روزمره و انجام فعالیت بدنی منظم مجموعه نکاتی هستند که با رعایت آنها می‌توان جلوی ابتلا به دیابت را گرفت.»

برخلاف تصور خیلی از والدین، حتی کودکان نیز در مصرف خوراکی‌های شیرین و چرب آزاد نیستند و باید برای آنها نیز محدودیت گذاشت. چراکه سبک زندگی غلط باعث شده که سن دیابت نوع ۲ طی چند سال اخیر کاهش پیدا کند و نوجوانان و کودکان را هم درگیر کند.

بیشتر بخوانید؛

درباره پیش‌دیابت چقدر می‌دانید؟

متخصصان می‌گویند اگر عدد قند خون شما پایین‌تر از ۱۰۰ باشد، به معنی نداشتن دیابت است، عدد بین ۱۰۰ تا ۱۲۶ نشانه پیش‌دیابت است و عدد بالاتر از ۱۲۶ نشان می‌دهد که به دیابت مبتلا شده‌اید. پزشکان همیشه می‌گویند اگر قند خون ناشتای فردی ۲ بار پیاپی بالای ۱۲۶ باشد، یعنی او به دیابت مبتلا شده است. پس نیاز است که همه افراد سالانه یا هر ۶ ماه یک بار برای انجام آزمایش خون مراجعه کنند و این موضوع را ساده نگیرند.

پیش‌دیابت را می‌توان یک زنگ خطر زودهنگام دانست؛ مرحله‌ای میان سلامت و دیابت کامل که در آن قند خون کمی بالاتر از حد طبیعی است، اما هنوز به مرحله بیماری نرسیده است. نکته امیدوارکننده این است که این وضعیت در بسیاری از افراد با تغییرات ساده مثل کم‌کردن وزن، ورزش (حتی پیاده‌روی ساده)، بهتر خوابیدن و کم‌کردن خوراکی‌های حاوی قند قابل برگشت است. برای افرادی که عدد قند خون‌شان حدود ۱۱۰ تا ۱۱۵ است، دانستن همین موضوع می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای مراقبت بیشتر باشد تا در دام دیابت نیفتند.

این علائم را نادیده نگیرید

با آن که دیابت نوع ۲، یک بیماری خاموش محسوب می‌شود اما گاهی با علائمی همراه است که اگر هوشیار باشیم، حتما بیشتر مراقب خواهیم بود. علائمی مثل تکرر ادرار، تشنگی بیش از حد و غیرعادی، گرسنگی بیش از حد و غیرعادی، کاهش وزن غیر عادی و بی‌دلیل، خستگی دائمی، بی‌حسی و خواب‌رفتگی دست و پا و عفونت ادراری. پزشکان تاکید دارند اگر هر روز این علائم را در خود می‌بینید، لازم است به پزشک مراجعه کنید و آزمایش خون بدهید تا به‌موقع بتوان جلوی آن را گرفت. البته بعضی‌ها هیچ علامتی در خود نمی‌بینند و همین بی‌علامتی، دلیل ضرورت انجام آزمایش دوره‌ای است.