قیمت لبنیات ترمز برید/ شیر خام از مرز ۳۵ هزار تومان گذشت!

در ماه هایی که بازار محصولات اساسی کشور شاهد نوسان های پیاپی است، شیر خام به عنوان قلب تپنده زنجیره تأمین لبنیات، در مرکز یکی از مهم ترین تحولات اقتصادی قرار گرفته است. افزایش بی سابقه قیمت ها، کاهش تولید ناشی از شیوع بیماری های دامی، جهش هزینه علوفه و محدودیت های صادرات، همگی دست به دست هم داده اند تا این محصول استراتژیک بیش از گذشته برای دامداران، صنایع لبنی و البته مردم، به کالایی چالش برانگیز بدل شود. گفت و گوی پیش رو روایتی است از واقعیت های پنهان و آشکار بازار شیر خام؛ واقعیت هایی که مستقیماً بر سفره خانوار ایرانی و آینده صنعت لبنیات کشور سایه می اندازند.

محمد فربد – سخنگوی انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران – با اشاره به تحولات اخیر بازار شیر خام، از رشد قابل توجه قیمت این محصول در دو ماه گذشته خبر داد و اظهار کرد: شیر خام دارای قیمت تضمینی است؛ به این معنا که اگر صنایع لبنی شیر را به نرخ مصوب خریداری نکنند، دولت موظف است آن را با قیمت تعیین شده خریداری کند. در واقع قیمت مصوب همان قیمت تضمینی محسوب می شود که هر ساله اعمال می شود.

به گفته وی، در ماه های مهر و آبان امسال، نرخ شیر خام وارد مسیر افزایشی شده و قیمت آن از ۲۳ هزار تومان در ابتدای خرداد به ۳۵ هزار تومان در دامداری ها رسیده است. این رقم با احتساب کرایه حمل تا ۳۶ هزار تومان نیز افزایش یافته است.

رشد ۵۲ درصدی قیمت شیر خام

سخنگوی انجمن صنایع لبنی با اشاره به محاسبات انجام شده اظهار کرد: افزایش قیمت از ۲۳ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان، به معنای رشد حدود ۵۲ درصدی نرخ شیر خام است.

وی افزود: با توجه به اینکه حدود ۶۰ درصد هزینه تولید محصولات لبنی وابسته به قیمت شیر خام است، این افزایش ۵۲ درصدی باعث می شود حدود ۳۰ درصد بر قیمت تمام شده محصولات اثر بگذارد.

کاهش تولید شیر خام در پی شیوع تب برفکی

فربد یکی از دلایل مهم افزایش قیمت ها را کاهش تولید شیر خام عنوان کرد و گفت: شیوع تب برفکی در دامداری ها موجب کاهش تولید شده است. بر اساس گزارش های دریافتی از دامداران، این بیماری به طور متوسط حدود ۱۰ درصد از تولید شیر کشور را کاهش داده است. البته شدت درگیری در نقاط مختلف متفاوت بوده و برخی مناطق کاهش بیشتری را تجربه کرده اند.

افزایش هزینه علوفه و محدودیت های صادرات شیر خشک

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران به نقش افزایش قیمت علوفه و سیاست های ارزی در رشد بهای تمام شده محصولات لبنی اشاره کرد و با بیان اینکه یکی از مشکلات اصلی دامداران در ماه های اخیر، عدم تأمین علوفه از طریق سامانه بازارگاه بوده است، گفت: به دلیل کمبود عرضه در بازارگاه، دامداران ناچار شدند علوفه مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند و همین مسئله باعث شد قیمت علوفه در سطح بازار حداقل دو برابر شود.

وی افزود: افزایش قیمت علوفه نه تنها بر تولید شیر خام، بلکه بر بخش های دیگر نظیر پرورش مرغ و تولید تخم مرغ نیز اثر گذاشته است. در دام های سنگین نیز خوراک هایی همچون ذرت، سویا و جو بخش عمده ای از جیره غذایی را تشکیل می دهند و در کنار آن، علوفه های خشبی مانند کاه و یونجه که از داخل تأمین می شود، با افزایش قیمت مواجه شده اند.

تأثیر صادرات شیر خشک بر بازار داخلی

سخنگوی انجمن صنایع لبنی در ادامه با اشاره به افزایش صادرات شیر خشک گفت: در ماه های اخیر بخشی از شیر خام کشور برای تولید و صادرات شیر خشک مصرف شده و به همین دلیل، وزارت جهاد کشاورزی برای کنترل بازار داخلی، محدودیت هایی را اعمال کرده است؛ از جمله اینکه تنها واحدهای تولیدکننده مجاز به صادرات شیر خشک باشند و برخی کارت های بازرگانی موردی از شبکه صادرات حذف شده اند. این تصمیم ها با هدف کاهش فشار تقاضا بر بازار داخلی شیر خام و کنترل قیمت ها اتخاذ شده است.

کاهش قدرت خرید مردم و تأثیر آن بر صنعت لبنیات

وی در بخش دیگری از سخنانش به کاهش توان خرید خانوارها اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه بیشتر خانوارهای ایرانی دارای درآمد ثابت هستند و حقوق آن ها معمولاً سالی یک بار افزایش می یابد، افزایش قیمت ها موجب ایجاد ناترازی میان درآمد و هزینه شده است. این وضعیت منجر به کاهش مصرف لبنیات در جامعه می شود.

به گفته وی، این موضوع نه تنها از منظر اقتصادی، بلکه از نظر سلامت عمومی جامعه نیز نگران کننده است، زیرا کاهش مصرف لبنیات می تواند به بروز مشکلاتی مانند پوکی استخوان و کمبود جذب ریزمغذی ها بینجامد.

افزایش هزینه های تولید در صنایع لبنی

فربد توضیح داد: با کاهش تقاضا، تولید کارخانه های لبنی نیز کاهش پیدا می کند، اما هزینه هایی مانند دستمزد کارکنان ثابت می ماند. در نتیجه، سرانه هزینه تولید یا سربار تولید افزایش می یابد و فشار مضاعفی بر واحدهای صنعتی وارد می کند.

کاهش تخصیص ارز و تأثیر آن بر نهاده های دامی

وی با اشاره به وضعیت ارزی کشور گفت: در سال جاری، تخصیص ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی از جمله علوفه، کاهش یافته است. بر اساس اطلاعات موجود، حدود سه میلیارد دلار کمتر از سال گذشته به این بخش اختصاص یافته که همین موضوع باعث افزایش قیمت نهاده های دامی و فشار بیشتر بر تولیدکنندگان شده است.

ابهام در بازبینی قیمت تضمینی شیر خام

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران، موضوع برگزاری جلسه کارگروه تنظیم بازار و موضع وزارت جهاد کشاورزی درباره بازبینی قیمت شیر خام مورد بررسی قرار داد و گفت: آنچه تا این لحظه اطلاع داریم این است که وزارت جهاد کشاورزی هنوز وارد موضوع بازبینی قیمت تضمینی شیر خام نشده است. این که چه عواملی باعث شده قیمت شیر خام مجدداً مورد بررسی قرار نگیرد، برای ما روشن نیست و طبیعتاً تصمیم گیری در سطح وزارتخانه انجام می شود.

وی در پایان با تاکید بر اینکه هنوز جلسه ای برای تعیین دوباره قیمت در دستور کار قرار نگرفته تصریح کرد: در نهایت، ما معتقدیم دولت باید وقت خود را صرف بهبود پارامترهای کلان اقتصادی کند؛ چرا که اصلاح این متغیرها خود به خود موجب بهبود وضعیت بازار، صنعت و قدرت خرید مردم خواهد شد.