رکرود شکنی قیمت نفت/ شبکه اجتماعی ایکس ۱۴۰ میلیون دلار جریمه شد

• فروش سنگینِ اوراق بدهی و بیت کوین، بازار سهام را متزلزل کرده است

بازار سهام در روز سه شنبه با احتیاط و نوسان کم معامله شد، چون سرمایه گذاران تحت تأثیر افت رمزارزها و فروش گسترده اوراق بدهی جهانی نگران بودند. ریشه ی این فشار، افزایش احتمال بالا بردن نرخ بهره در ژاپن است؛ موضوعی که باعث جهش بازدهی اوراق دولتی ژاپن به بالاترین سطوح چنددهه ای شد و موجی از فروش را به بازارهای اوراق در دنیا سرایت داد. بازدهی اوراق ۱۰ساله ژاپن تا حدود ۱.۸۸٪ بالا رفت و در آمریکا هم بازدهی اوراق ۱۰ساله خزانه داری به نزدیکی ۴.۱٪ رسید، هرچند بعد کمی عقب نشست.

بیت کوین پس از افت شدید ۵.۲٪ در روز قبل کمی برگشت، اما هنوز حدود ۳۰٪ پایین تر از اوج اکتبر است و فضای کریپتو «ترس آلود و خسته» توصیف می شود. در آسیا، شاخص ها عمدتاً ملایم رشد کردند، ولی چین افت داشت.

بازارها هم زمان انتظار دارند ژاپن نرخ بهره را بالا ببرد، در حالی که آمریکا احتمالاً در دسامبر نرخ ها را کاهش خواهد داد؛ ترکیبی که به تضعیف دلار و تقویت ین کمک کرده است. طلا نزدیک سقف های اخیر مانده و نفت نیز به دلیل ریسک های ژئوپلیتیک بالا رفته است.

• چین اولین سری مجوزهای  صادرات عناصر نادر خاکی را صادر کرد

یک منبع آگاه می گوید چین اولین بسته از مجوزهای جدید و ساده شده صادرات عناصر نادر خاکی را صادر کرده؛ اقدامی که قرار است ارسال این مواد را برای برخی مشتریان سریع تر کند و یکی از نتایج مهم دیدار ترامپ و شی جین پینگ در اواخر اکتبر را عملی سازد. این مجوزها پس از ماه ها اختلال صادر شده اند؛ اختلالی که با اعمال کنترل های صادراتی چین در آوریل و الزام شرکت ها به گرفتن مجوز جداگانه برای هر محموله ایجاد شد و باعث کمبود در زنجیره تأمین خودرو و افزایش اهرم فشار پکن در مذاکرات تجاری شد.

مجوزهای جدید به شکل «مجوز عمومی یک ساله برای هر مشتری» طراحی شده اند. طبق گفته منبع، شرکت های بزرگ آهن ربای چین مثل JL Mag برای تقریباً همه مشتریانش مجوز گرفته و دو شرکت دیگر (Ningbo Yunsheng و Zhong Ke San Huan) هم برای بخشی از مشتریانشان مجوز دریافت کرده اند؛ شرکت هایی که به صنعت خودرو و بازارهای اروپا و آمریکا فروش دارند.

با این حال، این مجوزها جایگزین سیستم قبلی نمی شوند و فعلاً فقط شرکت های بزرگ واجد شرایط اند. هنوز معلوم نیست مجوزها تا چه حد گسترده خواهند شد و آیا برای مشتریان «حساس» مثل دفاعی و هوافضا محدودیت می گذارند یا نه. شرکت های اروپایی نیز همچنان از تأخیر و نبود شفافیت در روند مجوزها گلایه دارند.

• اپل در برابر دستور هند برای نصبِ پیش‌فرضِ یک اپ دولتی مقاومت می کند

طبق منابع عراقی، شرکت اکسون موبیل با وزارت نفت عراق وارد گفت وگو شده تا سهم اکثریتی لوک اویل روسیه در میدان بزرگ نفتی West Qurna ۲ را بخرد. لوک اویل پس از تحریم های جدید آمریکا مجبور شده دارایی های بین المللی اش را واگذار کند و این معامله می تواند بازگشت پررنگ تر اکسون به عراق را رقم بزند. وست قرنه-۲ یکی از بزرگ ترین میادین جهان است و حدود ۴۷۰ هزار بشکه در روز تولید دارد؛ یعنی نزدیک ۹٪ تولید نفت عراق و حدود ۰.۵٪ عرضه جهانی. عراق به خاطر توقف پرداخت های مالی و نفتی به لوک اویل، دنبال جایگزین مطمئن برای اداره میدان است و برخی مقام ها گفته اند اکسون گزینه ی ترجیحی شان است چون تجربه و توان مدیریت چنین میدان پیچیده ای را دارد.

اکسون پیش تر اپراتور میدان همسایه West Qurna ۱ بود ولی سال گذشته خارج شد؛ با این حال اخیراً با توافق اولیه برای توسعه میدان مجنون دوباره به عراق برگشته است. وزارت نفت عراق چند شرکت آمریکایی را به رقابت برای در اختیار گرفتن عملیات میدان دعوت کرده و هر خریدی باید با تأیید خزانه داری آمریکا انجام شود؛ مهلت مذاکرات فعلاً تا ۱۳ دسامبر است.

روز سه شنبه یورو پیش از انتشار آمار تورم و بیکاری منطقه یورو تقریباً بدون تغییر ماند، چون معامله گران انتظار ندارند این داده ها مسیر سیاست نرخ بهره بانک مرکزی اروپا را عوض کند. در مقابل، دلار در برابر ین تقویت شد؛ دلیلش حراج موفق اوراق ۱۰ساله دولت ژاپن (JGB) بود که تقاضای قوی نشان داد و نگرانی ها را بعد از فروش سنگین دوشنبه در بازار اوراق جهانی کاهش داد. این حراج بهترین سطح تقاضا از سپتامبر تاکنون را ثبت کرد و باعث شد بازدهی اوراق بسیار بلندمدت ژاپن که رکورد زده بود، کمی آرام شود و ین بخشی از رشد روز قبلش را پس بدهد. 

بازارها دوشنبه به خاطر صحبت های رئیس بانک مرکزی ژاپن درباره احتمال افزایش نرخ بهره در نشست بعدی، شوکه شده بودند؛ اتفاقی که بازدهی اوراق ژاپن و سپس اوراق جهانی را بالا کشید. هم زمان داده های ضعیف تر از انتظار تولید در آمریکا فشار را برای کاهش نرخ بهره فدرال رزرو در دسامبر بیشتر کرده و احتمال این کاهش به حدود ۸۷–۸۸٪ رسیده است. نتیجه کلی این ترکیب، کمی تضعیف دلار در برابر یورو و تقویت موقت ین بود که حالا با حراج موفق اوراق ژاپن تا حدی برگشته است.

• ارزش دلار هم‌زمان با انتظار معامله‌گران برای نشست هفته آینده فدرال رزرو کاهش یافت

ارزش دلار آمریکا روز جمعه اندکی کاهش یافت و در نزدیکی پایین‌ترین سطح پنج‌هفته‌ای باقی ماند، زیرا بازارها منتظر نشست هفته آینده فدرال رزرو هستند؛ جایی که احتمال کاهش نرخ بهره بسیار بالاست. شاخص دلار ۰.۱٪ افت کرد و طی هفته ۰.۵٪ پایین‌تر رفت. معامله‌گران حدود ۹۰٪ احتمال می‌دهند فدرال رزرو هفته آینده نرخ‌ها را کاهش دهد و بانک‌هایی مانند مورگان استنلی، جی‌پی‌مورگان و بانک آو آمریکا نیز پیش‌بینی کاهش نرخ را مطرح کرده‌اند. داده‌های ملایم بازار کار و سخنان متمایل به کاهش نرخ‌ها، این انتظارات را تقویت کرده است. با وجود بهبود احساسات مصرف‌کننده در آمریکا، دلار واکنش قابل‌توجهی نشان نداد. هم‌زمان گزارش PCE نشان‌دهنده افزایش ملایم تورم بود.

ین ژاپن با انتظار افزایش نرخ بهره توسط بانک ژاپن تقویت شد و پوند نیز در نزدیکی اوج شش‌هفته‌ای باقی ماند. همچنین انتشار خبر احتمال انتخاب کوین هَستِت به‌عنوان رئیس بعدی فدرال رزرو، که موضعی متمایل به کاهش نرخ‌ها دارد، فشار بیشتری بر دلار وارد کرد. بیت‌کوین نیز برای دومین روز پیاپی ۳٪ افت کرد.

خبرگزاری سی ان ان (CNN)  در هفته گذشته در بخش اقتصاد و تجارت به گزارش اخبار زیر پرداخت:

• پلتفرم X  به دلیل نقض قوانین محتوایی اتحادیه اروپا ۱۴۰ میلیون دلار جریمه شد

اتحادیه اروپا شرکت X متعلق به ایلان ماسک را به دلیل نقض قوانین «قانون خدمات دیجیتال» (DSA) جریمه‌ای ۱۲۰ میلیون یورویی (۱۴۰ میلیون دلاری) کرد؛ نخستین جریمه بزرگ تحت این قانون جدید. تخلفات X شامل طراحی گمراه‌کننده تیک آبی، عدم شفافیت در مخزن تبلیغات و عدم ارائه دسترسی داده‌های عمومی به پژوهشگران بود. در مقابل، تیک‌تاک با ارائه امتیازاتی از جریمه جلوگیری کرد. اروپا می‌گوید هدفش حمایت از رقابت و استانداردهای دموکراتیک است، اما دولت آمریکا این اقدامات را حمله به شرکت‌های آمریکایی می‌داند.

مقامات اتحادیه تاکید کردند این جریمه به‌خاطر عدم رعایت قوانین است نه سانسور. X اکنون بین ۶۰ تا ۹۰ روز فرصت دارد برای تطبیق با مقررات اقدام کند. در آمریکا، معاون رئیس‌جمهور JD Vance این جریمه را «حمله به آزادی بیان» خواند. هم‌زمان تحقیقات درباره انتشار محتوای غیرقانونی در X، دستکاری اطلاعات، و بررسی طراحی و الگوریتم‌های تیک‌تاک ادامه دارد. طبق قانون DSA میزان جریمه می‌تواند تا ۶٪ درآمد جهانی شرکت‌ها برسد.

• قیمت گوشی‌ها ممکن است سال آینده افزایش یابد

افزایش قیمت گوشی‌های هوشمند در سال آینده احتمالاً به دلیل رشد شدید تقاضا برای حافظه رخ می‌دهد؛ نه به‌خاطر دوربین‌ها یا نمایشگرهای پیشرفته. تولیدکنندگان حافظه مانند سامسونگ و مایکرون ظرفیت تولید خود را به سمت مراکز داده اختصاص داده‌اند، زیرا شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی مثل متا، مایکروسافت و گوگل به‌شدت در حال گسترش زیرساخت‌های AI هستند. این تغییر باعث کمبود حافظه برای محصولات مصرفی شده و پیش‌بینی می‌شود قیمت حافظه در سه‌ماهه پایانی ۲۰۲۵ حدود ۳۰٪ و اوایل سال آینده ۲۰٪ دیگر افزایش یابد. کمبود، هزینه تولید گوشی‌ها را ۸ تا ۱۰٪ بالا برده و احتمالاً قیمت گوشی‌های ارزان اندرویدی بیشترین اثر را خواهد دید، زیرا حاشیه سود آن‌ها کم است. برخی شرکت‌ها ممکن است عرضه مدل‌های جدید را به‌تعویق بیندازند و روی مدل‌های گران‌قیمت تمرکز کنند. میانگین قیمت گوشی در ۲۰۲۶ به ۴۶۵ دلار خواهد رسید و بازار به ارزش رکوردی ۵۷۸.۹ میلیارد دلار می‌رسد. انتظار می‌رود اواخر سال آینده با تنظیم دوباره زنجیره تأمین، افزایش قیمت‌ها کاهش یابد.

خبرگزاری آسوشیتد پرس (Associated Press)  در هفته گذشته در بخش اقتصاد و تجارت به گزارش اخبار زیر پرداخت:

گزارش تازه ی برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) هشدار می دهد که پشت هیاهوی هوش مصنوعی، واقعیتی سخت پنهان است: اگر سیاست گذاری درست انجام نشود، بیشترین سود AI نصیب کشورهای ثروتمند می شود و کشورهای فقیرتر بیشتر عقب می مانند. گزارش این وضعیت را به «شکاف بزرگ» دوران انقلاب صنعتی تشبیه می کند؛ زمانی که غرب صنعتی شد و بسیاری دیگر جا ماندند. 

UNDP می گوید گروه های محروم – از جوامعی که برق، اینترنت یا مهارت دیجیتال کافی ندارند تا سالمندان و آوارگان جنگ و بلایای اقلیمی – ممکن است هم از مزایا بی بهره شوند و هم در داده ها «نامرئی» بمانند، بنابراین نیازهایشان در مدل ها دیده نشود. در عین حال، AI می تواند در کشاورزی دقیق تر، تشخیص سریع پزشکی، پیش بینی بهتر آب وهوا و مدیریت بحران به مناطق فقیر کمک کند. 

گزارش همچنین به ریسک های مصرف بالای برق و آبِ دیتاسنترها، تشدید آلودگی، و تهدیدهایی مثل دیپ فیک، نقض حریم خصوصی و حملات سایبری اشاره می کند. نتیجه گیری UNDP این است که دولت ها باید روی زیرساخت دیجیتال، آموزش و مقررات شفاف سرمایه گذاری کنند تا دسترسی به AI «دموکراتیک» شود و شکاف ها کمتر، نه بیشتر، شوند.